ലിബിയ

(Libya എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

ലിബിയ ( ليبيا Lībiyā pronunciation; Libyan vernacular: Lībya pronunciation; Amazigh: ⵍⵉⴱⵢⴰ), officially the Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الإشتراكية العظمى Al-Jamāhīriyyah al-ʿArabiyyah al-Lībiyyah aš-Šaʿbiyyah al-Ištirākiyyah al-ʿUẓmā pronunciation), ആഫ്രിക്കാ വൻ‌കരയുടെ വടക്ക് മധ്യധരണ്യാഴിയോടു ചേർന്നു കിടക്കുന്ന തീരദേശ രാഷ്ട്രമാണ്. ആഫ്രിക്കയിലെ നാലാമത്തെയും ലോകത്തിൽ പതിനേഴാമത്തെയും വലിയ രാഷ്ട്രമായ[5] ലിബിയ മെഡിറ്ററേനിയൻ കടലുമായി ഏറ്റവും കൂടുതൽ തീരം പങ്കിടുന്ന രാജ്യമാണ്.

State of Libya

  • دولة ليبيا
  • Dawlat Libya
Flag of ലിബിയ
Flag
Coat of arms of ലിബിയ
Coat of arms
ദേശീയ ഗാനം: 
Location of ലിബിയ
തലസ്ഥാനം
and largest city
ട്രിപ്പോളി
ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾഅറബി[a]
Spoken languages
നിവാസികളുടെ പേര്ലിബിയൻ
ഭരണസമ്പ്രദായംUnitary provisional parliamentary republic
Nouri Abusahmain
Ali Zeidan
നിയമനിർമ്മാണസഭGeneral National Congress
രൂപീകരണം
10 February 1947
• Released from British and French oversight[b]
24 December 1951
1 September 1969
17 February 2011
വിസ്തീർണ്ണം
• ആകെ വിസ്തീർണ്ണം
1,759,541 km2 (679,363 sq mi) (17th)
ജനസംഖ്യ
• 2006 census
5,670,688 [c]
•  ജനസാന്ദ്രത
3.6/km2 (9.3/sq mi) (218th)
ജി.ഡി.പി. (PPP)2012 estimate
• ആകെ
$66.941 billion[3] (81st)
• പ്രതിശീർഷം
$10,129[3]
ജി.ഡി.പി. (നോമിനൽ)2012 estimate
• ആകെ
$79.691 billion[3] (64th)
• Per capita
$12,058[3]
എച്ച്.ഡി.ഐ. (2013)Decrease 0.769[4]
high · 64th
നാണയവ്യവസ്ഥDinar (LYD)
സമയമേഖലUTC+1 (CET)
• Summer (DST)
UTC+2 (CEST)
ഡ്രൈവിങ് രീതിright
കോളിംഗ് കോഡ്218
ഇൻ്റർനെറ്റ് ഡൊമൈൻ.ly
  1. ^ Libyan Arabic and other varieties. Berber languages in certain low-populated areas. The official language is simply identified as "Arabic" (Constitutional Declaration, article 1).
  2. ^ The UK and France held a joint condominium over Libya through the United Nations Trusteeship Council.
  3. ^ Included 350,000 foreign nationals residing in the Libyan Arab Jamahiriya.

കിഴക്ക് ഈജിപ്ത്, തെക്കുകിഴക്ക് സുഡാൻ, തെക്ക് ചാഡ്, നൈജർ, പടിഞ്ഞാറ്‌ അൽജീറിയ, ടുണീഷ്യ എന്നിവയാണ് ലിബിയയുടെ അയൽരാജ്യങ്ങൾ. രാജ്യത്തിന്റെ തൊണ്ണൂറു ശതമാനത്തോളം മരുഭൂമി ആയതിനാൽ ജനസാന്ദ്രത വളരെക്കുറവാണ്. ട്രിപ്പോളിയാണു തലസ്ഥാനം.

നൈൽ നദിയുടെ പടിഞ്ഞാറുള്ള ലിബു എന്ന ബെർബേറിയൻ ജനവിഭാഗത്തിൽ നിന്നാണ് ലിബിയ എന്ന പേരു ലഭിച്ചത്. ഇറ്റലി, ഫ്രാൻസ്, ബ്രിട്ടൺ എന്നിവയുടെ കോളനിയായിരുന്ന ലിബിയ ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭയുടെ ഇടപെടലിലൂടെ സ്വതന്ത്രമായ ആദ്യ രാജ്യമാണ്.

ഭരണകേന്ദ്രങ്ങൾ

തിരുത്തുക

ചരിത്രപരമായി ലിബിയൻ പ്രദേശം മൂന്ന് പ്രവിശ്യകളായി തരം തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. വടക്ക്പടിഞ്ഞാറ് ട്രിപ്പോളിറ്റാനിയ, കിഴക്ക് സൈറെനിക്ക, തെക്ക്പടിഞ്ഞാറ് ഫെസൻ എന്നിവയാണവ. ഇറ്റാലോ-തുർക്കിഷ് യുദ്ധാന്തരം ഈ പ്രവിശ്യകൾ ഒന്നായി. 1934-ൽ ഇറ്റലി ലിബിയയെ അഞ്ചായി തിരിച്ചു. ട്രിപ്പോളി, മിസ്രാത്താ, ബെന്ഗാസി, ബായ്ദാ എന്നീ നാല് പ്രവിശ്യകളും ലിബിയൻ മരൂഭൂമിയും ഉൾപ്പെടുന്നവയായിരുന്നു അത്[6].

സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം ലിബിയയെ മൂന്ന് ഗവർണ്ണറേറ്റുകളായി (മുഹാഫസാ) വിഭജിച്ചു[7]. 1963-ൽ പത്ത് ഗവർണ്ണറേറ്റുകളായി[8][9].


അറബിക് പരിഭാഷ ജനസംഖ്യ (2006)[10] ഭൂപ്രദേശം (km2) ന.
ഭൂപടത്തിൽ
 
البطنان അൽ ബുതാൻ 159,536 83,860 1
درنة ദർന 163,351 19,630 2
الجبل الاخضر അൽ ജബാൽ അൽ അക്ദാർ 206,180 7,800 3
المرج അൽ മാർജ് 185,848 10,000 4
بنغازي ബെൻഗസി 670,797 43,535 5
الواحات അൽ വഹാത് 177,047 6
الكفرة അൽ കഫ്റ 50,104 483,510 7
سرت സുർട് 141,378 77,660 8
مرزق മർസുഖ് 78,621 349,790 22
سبها സാഭാ 134,162 15,330 19
وادي الحياة വാഡി അൽ ഹായ 76,858 31,890 20
مصراتة മിസ്റാത 550,938 9
المرقب മുർഖബ് 432,202 10
طرابلس ട്രിപ്പോളി 1,065,405 11
الجفارة ജഫാറ 453,198 1,940 12
الزاوية സവിയ 290,993 2,890 13
النقاط الخمس നുഖാത് അൽഖംസ് 287,662 5,250 14
الجبل الغربي ജബൽ അൽഗർബി 304,159 15
نالوت നലൂത് 93,224 16
غات ഘാട്ട് 23,518 72,700 21
الجفرة അൽജുഫ്റ 52,342 117,410 17
وادي الشاطئ വാഡി അൽ ഷാത്തി 78,532 97,160 18

സാമ്പത്തികം

തിരുത്തുക
പ്രധാന ലേഖനം: ലിബിയൻ സാമ്പത്തികം
 
The infrastructure of Libya's capital Tripoli has benefited from the country's oil wealth.
 
ട്രിപ്പോളിയിലെ പഴയ നഗരം. (എൽ-മാഡിന എൽ-കാഡിമ), നഗര മധ്യത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു, പ്രധാന വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രം.

ലിബിയയിലെ പ്രധാന വരുമാന മാർഗ്ഗം എണ്ണയാണ്. മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉല്പാദനത്തിൻറെ നാലിലൊന്ന് ലഭിക്കുന്നത് എണ്ണ കയറ്റുമതിയിൽ കൂടിയാണ്. ഉയർന്ന എണ്ണ വരുമാനവും കുറഞ്ഞ ജനസംഖ്യയും കാരണം ഉയർന്ന പ്രതിശീർഷവരുമാനം ലിബിയക്കുണ്ട്. തന്മൂലം ഉയർന്ന സുരക്ഷ നൽകുവാൻ ലിബിയൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് കഴിയുന്നു[11]. അയൽരാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ലിബിയയിൽ പട്ടിണി കുറവാണ്.

മോശം കാലാവസ്ഥയും നിലവാരം കുറഞ്ഞ മണ്ണും കാരണം ലിബിയയിൽ കൃഷി ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. അതിനാൽ രാജ്യത്ത് വേണ്ട ഭക്ഷണത്തിൻ എഴുപത്തഞ്ച് ശതമാനവും ഇറക്കുമതി ചെയ്യുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. കുടിവെള്ളത്തിന്റെ ലഭ്യത കുറവായതിനാൽ രാജ്യത്തെ 28 ശതമാനം പേർ കുടിവെള്ളം ലഭിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടുന്നു[12].

  1. "Libya, Libya, Libya" (mp3). United States Navy Band. Retrieved 24 March 2013.
  2. "المجلس الوطني الانتقالي". Ntclibya.com. Archived from the original on 2011-07-21. Retrieved 8 July 2012.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 "Libya". International Monetary Fund. Retrieved 17 April 2012.
  4. "Human Development Report 2013" (PDF). United Nations Development Programme. 14 March 2013. Archived from the original (PDF) on 2014-07-08. Retrieved 14 March 2013.
  5. "കവർസ്റ്റോറി" (in മലയാളം). മാധ്യമം ആഴ്ചപ്പതിപ്പ് ലക്കം 688. 2011 മെയ് 02. Retrieved 2013 മാർച്ച് 13. {{cite news}}: Check date values in: |accessdate= and |date= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  6. Pan, Chia-Lin (1949). "The Population of Libya". Population Studies. 3 (1): 100–125 [p. 104]. JSTOR 2172494.
  7. Zeidan, Shawky S. (1988) "Chapter 4 - Government and Politics: Internal Politics: Subnational Government and Administration" A Country Study: Libya from Federal Research Division, Library of Congress, accessed 14 February 2009
  8. "Map of Libya 1976" WHKMLA: Historical Atlas, Libya
  9. Nyrop, Richard F. (1973) "Table 10: Governorates and Districts of Libya 1972" "Area Handbook for Libya" (2nd ed.) United States Department of the Army, Washington, DC, p. 159 OCLC 713653
  10. ലിബിയൻ ജനറൽ ഇൻഫർമേഷൻ അതോറിറ്റി Archived 2011-02-24 at the Wayback Machine.. Retrieved 22 July 2009.
  11. United Nations Economic & Social Council, (February 16, 1996), "Libyan Arab Jamahiriya Report", Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. Accessed July 14, 2006.
  12. (2001), "Safe Drinking Water" Archived 2012-11-14 at the Wayback Machine., WHO/UNICEF Joint Monitoring Programme. Accessed October 8, 2006.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ലിബിയ&oldid=3913874" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്