വിക്കിപീഡിയ

ക്രോകസ്

ഐറിസ് കുടുംബത്തിലെ ഒരു ജനുസ്
(Crocus എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

ഭൂകാണ്ഡത്തിൽ നിന്ന് വളരുന്ന ഐറിസ് കുടുംബത്തിലെ 90 ഇനം വാർഷികസസ്യങ്ങളിലെ പൂക്കുന്ന സസ്യങ്ങളുടെ ഒരു ജനുസ്സാണ് ക്രോകസ്. ശൈത്യകാലത്തും ശരത്‌കാലത്തും വസന്തകാലത്തും പൂക്കൾ ധാരാളം കാണപ്പെടുന്നു. ക്രോക്കസ് സാറ്റിവസ് സ്പീഷീസിലെ ശരത്കാല പൂക്കളിൽ നിന്നുമുള്ള തന്തുകത്തിൽ നിന്നും സുഗന്ധദ്രവ്യമായ കുങ്കുമം ലഭിക്കുന്നു. ഉത്തരാഫ്രിക്കയിലെ ആൽപൈൻ തുണ്ട്രയിലെ സമുദ്രനിരപ്പിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന വനപ്രദേശങ്ങൾ, കുറ്റിക്കാടുകൾ, പുൽമേടുകൾ എന്നിവിടങ്ങളിൽ തദ്ദേശീയമായും മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്, മധ്യ, തെക്കൻ യൂറോപ്പ്, പ്രത്യേകിച്ച് ഗ്രീസ്,[2] ക്രൊക്കോസ്, എന്നിവിടങ്ങളിലെ ഈജിയൻ ദ്വീപുകളിലും മധ്യേഷ്യയിൽ പടിഞ്ഞാറൻ ചൈനയിലെ സിൻജിയാങ്ങ് പ്രവിശ്യയിലും കാണപ്പെടുന്നു.[1][3][4]

ക്രോകസ്
Crocus sativus
ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം
കിങ്ഡം:
Plantae
(unranked):
Angiosperms
(unranked):
Monocots
Order:
Asparagales
Family:
Iridaceae
Genus:
Crocus
Type species
Crocus sativus
L.
Synonyms[1]
  • Safran Medik.
  • Geanthus Raf.
  • Crociris Schur

ചിത്രശാല

തിരുത്തുക

സ്പീഷീസ്

തിരുത്തുക
 
Crocus tommasinianus (Section Crocus, Series Verni)
 
Crocus vernus subsp. vernus (Section Crocus, Series Verni)
 
Crocus vernus subsp. albiflorus (Section Crocus, Series Verni)
 
Crocus ligusticus (Section Crocus, Series Longiflori)
 
Crocus ochroleucus (Section Crocus, Series Kotschyani)
 
Crocus sativus (Section Crocus, Series Crocus)
 
Crocus mathewii (Section Crocus, Series Crocus)
 
Crocus sieberi subsp. sublimis 'Tricolor' (Section Nudiscapus, Series Reticulati)
 
Crocus speciosus (Section Nudiscapus, Series Speciosi)

മേൽപ്പറഞ്ഞ കണ്ടെത്തലുകൾക്ക് അനുസൃതമായി 1982 ൽ ബ്രയാൻ മാത്യു നിർദ്ദേശിച്ച വർഗ്ഗീകരണം ചുവടെ:

A. Section Crocus : species with a basal prophyll
Series Verni: corms with reticulated fibers, spring-flowering (apart from Crocus longiflorus), flowers for the most part without conspicuous outer striping, bracts absent
Series Baytopi (new Series): corms with strongly reticulated fibers; leaves numerous, narrowly linear; spring-flowering, bracts absent; anthers extrorsely dehiscent[6]
Series Scardici: spring-flowering, leaves have no pale stripe on the upper surface
Series Versicolores: spring-flowering, corms with tunics, which for the most part have parallel fibers, flowers with conspicuous exterior striping
Series Longiflori: autumn-flowering, yellow anthers, styles much divided
Series Kotschyani: autumn-flowering, anthers white, styles for the most part three-forked
Series Crocus: autumn-flowering, anthers yellow, style distinctly three-branched
Position unclear[6]
B. Section Nudiscapus: species without a basal prophyll
Series Reticulati: corm tunic for the most part decidedly covered with reticulated fibers, flower produced in winter or spring, style three-forked or much divided
Series Biflori: tunics of corms split into rings at the base, either entire or with toothlike projections, leathery in texture, spring- or late-winter flowering, style three-forked
  • Crocus aerius Herb.
  • Crocus almehensis C.D. Brickell & B. Mathew
  • Crocus biflorus Mill. – silvery crocus, Scotch crocus
    • Crocus biflorus subsp. biflorus
    • Crocus biflorus subsp. adamii (J.Gay) K.Richt.
    • Crocus biflorus subsp. alexandri (Nicic ex Velen.) B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. artvinensis (J.Philippow) B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. atrospermus Kernd. & Pasche
    • Crocus biflorus subsp. caelestis Kernd. & Pasche
    • Crocus biflorus subsp. caricus Kernd. & Pasche
    • Crocus biflorus subsp. crewei (Hook.f.) B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. fibroannulatus Kernd. & Pasche
    • Crocus biflorus subsp. ionopharynx Kernd. & Pasche
    • Crocus biflorus subsp. isauricus (Siehe ex Bowles) B.Mathew
    • Crocus biflorus subsp. leucostylosus Kernd. & Pasche
    • Crocus biflorus subsp. melantherus B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. nubigena (Herb.) B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. pseudonubigena B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. pulchricolor (Herb.) B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. punctatus B.Mathew
    • Crocus biflorus subsp. stridii (Papan. & Zacharof) B.Mathew
    • Crocus biflorus subsp. tauri (Maw) B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. weldenii (Hoppe & Fuernr.) B. Mathew
    • Crocus biflorus subsp. yataganensis Kernd. & Pasche
  • Crocus chrysanthus Herb. – Golden crocus, Snow crocus
    • Crocus chrysanthus subsp. chrysanthus
    • Crocus chrysanthus subsp. multifolius Papan. & Zacharof
  • Crocus cyprius Boiss. & Kotschy
  • Crocus danfordiae Maw
    • Crocus danfordiae subsp. danfordiae
    • Crocus danfordiae subsp. kurdistanicus Maroofi & Assadi
  • Crocus hartmannianus Holmboe
  • Crocus kerndorffiorum Pasche (1993)
  • Crocus leichtlinii (Dewar) Bowles
  • Crocus nerimaniae Yüzbasioglu & Varol (2004)
  • Crocus pestalozzae Boiss.
  • Crocus wattiorum (B. Mathew, 1995) B. Mathew (2000)
  • Crocus demirizianus O.Erol & L.Can (2012)
  • Crocus yakarianus Yıldırım & O.Erol (2013)
Series Speciosi: corm tunic splits into rings at the base, leathery or membranous, foliage after the flowers, autumn-flowering, style much divided
  • Crocus pulchellus Herb. – hairy crocus
  • Crocus speciosus M. Bieb. – Bieberstein's crocus, large purple crocus
    • Crocus speciosus subsp. ilgazensis B.Mathew
    • Crocus speciosus subsp. speciosus
    • Crocus speciosus subsp. xantholaimos B.Mathew
Series Orientales: corm with parallel fibers or lightly reticulated, numerous leaves, spring-flowering, style three-forked
Series Flavi: tunics of the corms membranous, split into parallel fibers, spring-flowering, styles much divided
  • Crocus adanensis T. Baytop & B. Mathew (formerly in Series Biflori)
  • Crocus antalyensis Mathew
    • Crocus antalyensis subsp. antalyensis
    • Crocus antalyensis subsp. striatus O.Erol & M.Koçyiğit (2010)
    • Crocus antalyensis subsp. gemicii L.Sik & O.Erol (2011)
  • Crocus candidus E.D. Clarke
  • Crocus flavus Weston – Yellow crocus
    • Crocus flavus subsp. flavus
    • Crocus flavus subsp. dissectus T.Baytop & B.Mathew
    • Crocus flavus subsp. sarichinarensis Rukšans
  • Crocus graveolens Boiss. &Reut.
  • Crocus hyemalis Boiss.
  • Crocus olivieri Gray
    • Crocus olivieri subsp. olivieri – Balkan and Turkey
    • Crocus olivieri subsp. balansae (J.Gay ex Baker) B. Mathew – endemic round İzmir, West-Turkey
    • Crocus olivieri subsp. istanbulensis B. Mathew, Istanbul, Turkey.
  • Crocus paschei H. Kerndorff
  • Crocus vitellinus Wahl.
Series Aleppici: tunics of the corms membranous, with split, parallel fibers, foliage produced at the same time as the flowers, fall- or winter-flowering
Series Carpetani: undersurface of the leaves rounded with grooves, upper surface channeled, spring-flowering, style whitish, obscurely divided
Series Intertexti: corm tunic fibrous with fibers interwoven, spring-flowering
Series Laevigatae: corm tunic membranous or splitting into parallel fibers, sometimes leathery, foliage produced at the same time as flowers, autumn-flowering, anthers white, style much divided
  •  
    Crocus alatavicus
  •  
    Crocus aleppicus
  •  
    Crocus ancyrensis
  •  
    Crocus banaticus
  •  
    Crocus biflorus
  •  
    Crocus cancellatus
  •  
    Crocus carpetanus
  •  
    Crocus cartwrightianus 'Albus'
  •  
    Crocus caspius
  •  
    Crocus chrysanthus
    'Zwanenburg Bronze'
  •  
    Crocus corsicus
  •  
    Crocus etruscus 'Zwanenburg'
  •  
    Crocus flavus
  •  
    Crocus goulimyi
  •  
    Crocus graveolens
  •  
    Crocus hyemalis
  •  
    Crocus imperati 'De Jager'
  •  
    Crocus kotschyanus
  •  
    Crocus laevigatus 'Fontenayi'
  •  
    Crocus longiflorus
  •  
    Crocus malyi
  •  
    Crocus minimus
  •  
    Crocus nevadensis
  •  
    Crocus nudiflorus
  •  
    Crocus olivieri
  •  
    Crocus pallasii
  •  
    Crocus pulchellus
  •  
    Crocus serotinus subsp. clusii
  •  
    Crocus serotinus subsp. salzmannii
  •  
    Crocus scharojanii
  •  
    Crocus tournefortii
  •  
    Crocus versicolor

ശരത്കാല ക്രോക്കസ്

തിരുത്തുക

Some species, known as "autumn crocus", flower in late summer and autumn, often before their leaves appear. They should not be confused with a different genus of autumn-flowering plants, Colchicum. Autumn-flowering species of crocus include:

  • C. banaticus (syn. C. iridiflorus)
  • C. cancellatus
  • C. goulimyi
  • C. hadriaticus
  • C. kotschyanus (syn. C. zonatus)
  • C. laevigatus
  • C. ligusticus (syn. C. medius )
  • C. niveus
  • C. nudiflorus
  • C. ochroleucus
  • C. pulchellus
  • C. sativus (saffron crocus)
  • C. serotinus
  • C. speciosus
  • C. tournefortii

C. laevigatus has a long flowering period which starts in late autumn or early winter and may continue into February.


  •  
    field of flowering purple crocuses
  •  
    Crocus 'E.A. Bowles',
    a C. chrysanthus hybrid
  •  
    Crocus cultivars
  •  
    C. sieberi corms, showing the net-like papery outer covering
  •  
    Purple crocuses with closed flowers
  •  
    Crocuses appearing through the snow

അവലംബം

തിരുത്തുക
  1. ↑ 1.0 1.1 "Kew World Checklist of Selected Plant Families". Archived from the original on 2013-06-12. Retrieved 2018-08-22.
  2. ↑ BISHOP, Stephen (2018-04-26). "Krokos Kozanis PDO - European Commission - European Commission". European Commission - European Commission (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2018-11-16.
  3. ↑ Altervista Flora Italiana, genere Crocus includes photos plus European distribution maps
  4. ↑ Innes, C. (1985). The World of Iridaceae: 1–407. Holly Gare International Ltd., Ashington
  5. ↑ Peruzzi Lorenzo, Carta Angelino. 2011 "Crocus ilvensis sp. nov. (sect. Crocus, Iridaceae), endemic to Elba Island (Tuscan Archipelago, Italy)", Nordic Journal of Botany, 29(1): 6–13. doi:10.1111/j.1756-1051.2010.01023.x
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; PlantsmanMarch09 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.

Bibliography

തിരുത്തുക

ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ

തിരുത്തുക
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ക്രോകസ്&oldid=4089237" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്