വിക്കിപീഡിയ

മധുബാല

ഹിന്ദി സിനിമയിലെ 1950 - 1960 കാലഘട്ടത്തിലെ ഒരു പ്രമുഖ നടി

മധുബാല (ജനനം മുംതാസ് ജഹാൻ ബീഗം ദെഹ്‌ലവി; 14 ഫെബ്രുവരി 1933 - 23 ഫെബ്രുവരി 1969) ഹിന്ദി സിനിമയിൽ പ്രവർത്തിച്ചിരുന്ന ഒരു ഇന്ത്യൻ നടിയും നിർമ്മാതാവുമാണ്. 20 വർഷത്തിലേറെ നീണ്ട കരിയറിൽ, ഒരു ദശാബ്ദക്കാലം മാത്രമാണ് അവർ പ്രധാനമായും സജീവമായിരുന്നത്, എന്നാൽ 1969-ൽ മരിക്കുമ്പോഴേക്കും 60-ലധികം സിനിമകളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടിരുന്നു. അരനൂറ്റാണ്ടിന് ശേഷവും, അവളുടെ ചിത്രീകരണങ്ങളിലൂടെ അവർ ഉയർന്ന പരിഗണനയിൽ തുടരുന്നു. ശക്തമായ ഇച്ഛാശക്തിയുള്ള, സ്വതന്ത്ര കഥാപാത്രങ്ങളെ ഇന്ത്യൻ സ്‌ക്രീനിലെ സ്‌ത്രീകളുടെ പതിവ് ചിത്രീകരണങ്ങളിൽ നിന്ന് ഗണ്യമായ വ്യതിചലനമായി കാണുന്നു.[1]

മധുബാല
1951ൽ മധുബാല
ജനനം
മുംതാസ് ജഹാൻ ദെഹ്ലവി

(1933-02-14)14 ഫെബ്രുവരി 1933
ഡൽഹി, ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ
മരണം23 ഫെബ്രുവരി 1969(1969-02-23) (പ്രായം 36)
ബോംബെ (ഇപ്പോൾ മുംബൈ), മഹാരാഷ്ട്ര, ഇന്ത്യ
മരണ കാരണംവെൻട്രിക്കുലാർ സെപ്റ്റൽ വൈകല്യം
അന്ത്യ വിശ്രമംജുഹു മുസ്ലീം സെമിത്തേരി, സാന്താക്രൂസ്, മുംബൈ
ദേശീയത
തൊഴിൽ
  • നടി
  • നിർമ്മാതാവ്
സജീവ കാലം1942–1964
Works
പട്ടിക
ജീവിതപങ്കാളി(കൾ)
ബന്ധുക്കൾഗാംഗുലി കുടുംബം (വിവാഹത്താൽ)

ഡൽഹിയിൽ ജനിച്ചു വളർന്ന മധുബാല 8 വയസ്സുള്ളപ്പോൾ കുടുംബത്തോടൊപ്പം ബോംബെയിലേക്ക് താമസം മാറി, താമസിയാതെ നിരവധി സിനിമകളിൽ ചെറിയ വേഷങ്ങളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. 1940-കളുടെ അവസാനത്തിൽ അവൾ പ്രധാന വേഷങ്ങളിലേക്ക് പുരോഗമിക്കുകയും നീൽ കമൽ (1947), അമർ (1954), ഹൊറർ ചിത്രം മഹൽ (1949), റൊമാന്റിക് ചിത്രങ്ങളായ ബാദൽ (1951), തരാന (1951) എന്നിവയിലൂടെ വിജയിക്കുകയും ചെയ്തു. ഒരു ചെറിയ തിരിച്ചടിക്ക് ശേഷം, ഹൗറ ബ്രിഡ്ജ്, കാലാ പാനി, ചൽതി കാ നാം ഗാഡി (1958), ഹാഫ് ടിക്കറ്റ് (1962) എന്നീ കോമഡികളിലെ തന്റെ വേഷങ്ങളിലൂടെ മധുബാല അന്താരാഷ്ട്ര പ്രശസ്തിയിലേക്ക് ഉയർന്നു. 1958), സംഗീത ബർസാത് കി രാത്ത് (1960).

ചരിത്രപരമായ ഇതിഹാസ നാടകമായ മുഗൾ-ഇ-അസം (1960) എന്ന ചിത്രത്തിലെ അനാർക്കലിയെ മധുബാല അവതരിപ്പിച്ചു-അക്കാലത്ത് ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവുമധികം കളക്ഷൻ നേടിയ ചിത്രം-അവർക്ക് വ്യാപകമായ അംഗീകാരവും മികച്ച നടിക്കുള്ള ഫിലിംഫെയർ അവാർഡിന് നാമനിർദ്ദേശവും ലഭിച്ചു; അവളുടെ പ്രകടനത്തെ ഇന്ത്യൻ സിനിമാ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച ഒന്നായി നിരൂപകർ വിശേഷിപ്പിച്ചു.[2] 1960 കളിൽ അവൾ സിനിമയിൽ ഇടയ്ക്കിടെ പ്രവർത്തിച്ചു, ഷറാബി (1964) എന്ന നാടകത്തിൽ അവസാനമായി അഭിനയിച്ചു. കൂടാതെ, മധുബാല പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന പ്രൊഡക്ഷൻ ഹൗസിന് കീഴിൽ അവർ മൂന്ന് സിനിമകൾ നിർമ്മിച്ചു, അത് 1953-ൽ അവർ സഹസ്ഥാപിച്ചു.

ശക്തമായ സ്വകാര്യത കാത്തുസൂക്ഷിച്ചിട്ടും, ജീവകാരുണ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ സജീവമായി പ്രവർത്തിച്ചതിന്, നടൻ ദിലീപ് കുമാറുമായുള്ള ഏഴ് വർഷം നീണ്ടുനിന്ന ബന്ധത്തിനും, ഒടുവിൽ 1960-ൽ വിവാഹം കഴിച്ച നടനും ഗായകനുമായ കിഷോർ കുമാറുമായുള്ള ബന്ധത്തിനും മധുബാലയ്ക്ക് കാര്യമായ മാധ്യമ കവറേജ് ലഭിച്ചു. അവളുടെ മുപ്പതുകളുടെ തുടക്കം മുതൽ. , വെൻട്രിക്കുലാർ സെപ്റ്റൽ വൈകല്യം മൂലമുണ്ടാകുന്ന ശ്വാസതടസ്സവും ഹീമോപ്റ്റിസിസും ആവർത്തിച്ചുള്ള ആക്രമണങ്ങളാൽ അവൾ കഷ്ടപ്പെട്ടു, ഒടുവിൽ 1969-ൽ അവളുടെ അകാല മരണത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.

കുട്ടിക്കാലവും കരിയറിന്റെ തുടക്കവും തിരുത്തുക

 
മധുബാലയുടെ ജന്മനഗരം, ഡൽഹി

1933 ഫെബ്രുവരി 14 ന് ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിലെ (ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യയിൽ) ദില്ലിയിൽ മാതാപിതാക്കളുടെ പതിനൊന്ന് മക്കളിൽ അഞ്ചാമത്തെയാളായി മുംതാസ് ജെഹാൻ ബീഗം ഡെഹ്‌ലവി എന്ന പേരിൽ മധുബാല ജനിച്ചു. അത്താഉള്ളാ ഖാൻ, ആയിഷ ബീഗം എന്നിവരായിരുന്നു മാതാപിതാക്കൾ. പത്ത് സഹോദരങ്ങളുണ്ടായിരുന്ന മുംതാസിന്റെ സഹോദരങ്ങളിൽ നാലുപേർ മാത്രമാണ് പ്രായപൂർത്തിയിലെത്തിയത്. പഷ്തൂണിലെ യൂസഫ്സായ് ഗോത്രത്തിൽ പെട്ടയാളും മർദാൻ, സ്വാബി എന്നീ മേഖലകൾ ഉൾപ്പെട്ട ഇന്നത്തെ പാകിസ്ഥാനിലെ പെഷവാർ താഴ്‌വരയിൽ കുടുംബത്തോടൊപ്പം താമസിച്ചിരുന്നയാളായിരുന്നു പിതാവ് അത്താഉള്ളാ ഖാൻ.[3] പെഷവാറിലെ ഇംപീരിയൽ ടുബാക്കോ കമ്പനിയിലെ ജോലി നഷ്ടപ്പെട്ട അദ്ദേഹം കുടുംബത്തെ ആദ്യം ഡൽഹിയിലേക്കും പിന്നീട് ബോംബെയിലേക്കും മാറ്റി. കുടുംബം നിരവധി ബുദ്ധിമുട്ടുകളിലൂടെ കടന്നുപോയി. അഞ്ച്, ആറ് വയസുകളിൽ മധുബാലയുടെ മൂന്ന് സഹോദരിമാരും രണ്ട് സഹോദരന്മാരും മരണമടഞ്ഞു. 1944 ഏപ്രിൽ 14 ലെ ഡോക്ക് സ്ഫോടനവും തീയും അവരുടെ ചെറിയ വീട് നശിപ്പിച്ചു. ഒരു പ്രാദേശിക തീയറ്ററിൽ സിനിമ കാണാൻ പോയതുകൊണ്ടാണ് കുടുംബം ഈ ദുരന്തത്തിൽനിന്ന് രക്ഷപ്പെട്ടത്.[4]

അവശേഷിക്കുന്ന ആറ് പെൺമക്കളെ പരിപാലിക്കുന്നതിനായി പിതാവും ബാലികയായ മധുബാലയും ജോലിയന്വേഷിച്ച് ബോംബെയിലെ ഫിലിം സ്റ്റുഡിയോകളിൽ പതിവായി സന്ദർശനം നടത്താൻ തുടങ്ങി. ഒൻപതാമത്തെ വയസ്സിൽ, സിനിമാ മേഖലയിലേയ്ക്കുള്ള മധുബാലയുടെ ആദ്യ പരിചയപ്പെടുത്തലായിരുന്ന ഈ സന്ദർശനങ്ങൾ അവളുടെ കുടുംബത്തിന് സാമ്പത്തിക സഹായം നൽകുമായിരുന്നു.[5] ഭവനത്തിൽ തന്റെ മാതൃഭാഷയായ പാഷ്ടോ സംസാരിച്ചിരുന്ന മധുബാലയ്ക്ക് ഉറുദു, ഹിന്ദി ഭാഷകളിലും നൈപുണ്യമുണ്ടായിരുന്നു. അവൾക്ക് ഇംഗ്ലീഷ് വാക്കുകൾ സംസാരിക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും ആ ഭാഷ പഠിക്കാൻ അവൾ ആഗ്രഹിച്ചിരുന്നു. പിന്നീട് അവൾ ഇംഗ്ലീഷ് ക്ലാസുകളിൽ പങ്കെടുക്കുകയും ആ ഭാഷയിൽ പ്രാവീണ്യം നേടുകയും ചെയ്തു. പന്ത്രണ്ടാം വയസ്സിൽ ഡ്രൈവിംഗ് പഠിച്ച മധുബാല പലപ്പോഴും ദൂരയാത്രകൾ ആസ്വദിച്ചിരുന്നു.[6]തുടക്കം മുതലേ കടുത്ത സിനിമാപ്രേക്ഷകയായ അവൾ തന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട ചിത്രമായ സൊഹ്‌റാബ് മോദിയുടെ പുകാർ (1939) എന്ന ചിത്രത്തിലെ രംഗങ്ങൾ അമ്മയുടെ മുന്നിൽ അവതരിപ്പിക്കുകയും നൃത്തം ചെയ്യുകയും സിനിമാ കഥാപാത്രങ്ങളെ അനുകരിക്കുകയും ചെയ്തു. അവളുടെ കുടുംബത്തിന്റെ യാഥാസ്ഥിതിക ആശയങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, ഒരു അഭിനേത്രിയെന്ന നിലയിൽ ഒരു കരിയർ പിന്തുടരാൻ അവൾ തീരുമാനിച്ചു-അച്ഛൻ ആദ്യം അതിനെ എതിർത്തിരുന്നു.

1940-ൽ ഒരു മുതിർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥനോട് മോശമായി പെരുമാറിയതിന് ജീവനക്കാരുടെ കമ്പനിയിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കപ്പെട്ടപ്പോൾ ഖാൻ തന്റെ തീരുമാനം മാറ്റി. തങ്ങളുടെ ഇളയ മകളെ വിനോദ വ്യവസായത്തിൽ ജോലി ചെയ്യാൻ അനുവദിച്ചതിന് അവർ പുറത്താക്കപ്പെടുമെന്ന് മധുബാലയുടെ അമ്മ ഭയപ്പെട്ടു, എന്നാൽ ഖാൻ ഉറച്ചുനിന്നു, ഉടൻ തന്നെ ആകാശവാണി നിലയത്തിലെ കുട്ടികളുടെ പ്രോഗ്രാമുകൾക്കായി പാട്ടുകൾ (ഖുർഷിദ് അൻവർ രചിച്ചത്) പാടാൻ മധുബാലയെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. അവിടെ ഏഴുവയസ്സുകാരൻ മാസങ്ങളോളം ജോലിയിൽ തുടരും. ജോലിസ്ഥലത്ത്, ഖാനും മധുബാലയും ബോംബെയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന രാജ്യത്തെ പ്രമുഖ ഫിലിം സ്റ്റുഡിയോകളിലൊന്നായ ബോംബെ ടാക്കീസിന്റെ ജനറൽ മാനേജരായ റായ് ബഹദൂർ ചുന്നിലാലുമായി പരിചയപ്പെട്ടു. ചുന്നിലാൽ മധുബാലയോട് പെട്ടെന്ന് ഇഷ്ടപ്പെടുകയും അവളോടൊപ്പം ബോംബെ സന്ദർശിക്കാൻ ഖാനോട് നിർദ്ദേശിക്കുകയും ചെയ്തു.

ആദ്യകാല ജീവിതവും കുടുംബവും തിരുത്തുക

ആദ്യകാല ജോലിയും മുന്നേറ്റവും (1942-1947) തിരുത്തുക

 
ബേബി മുംതാസ് (മധുബാല) ബോംബെ ടാക്കീസിന്റെ നിർമ്മാണം, ബസന്ത് (1942), മുംതാസ് ശാന്തി (ഇടത്), ഉല്ലാസ് (വലത്ത്) എന്നിവരിൽ ഒരു ചെറിയ വേഷം ചെയ്തു.

1941-ലെ വേനൽക്കാലത്ത് ഖാനും മധുബാലയും മറ്റ് കുടുംബാംഗങ്ങളും ബോംബെയിലേക്ക് താമസം മാറുകയും ബോംബെയിലെ മലാഡ് പ്രാന്തപ്രദേശത്തുള്ള ഒരു ഗോശാലയിൽ താമസമാക്കുകയും ചെയ്തു. സ്റ്റുഡിയോ എക്സിക്യൂട്ടീവുകളിൽ നിന്നുള്ള അംഗീകാരത്തെത്തുടർന്ന്, ബോംബെ ടാക്കീസിന്റെ നിർമ്മാണം, ബസന്ത് (1942) എന്ന സിനിമയിൽ 150 രൂപ ശമ്പളത്തിൽ മധുബാലയെ ഒരു ജുവനൈൽ റോളിലേക്ക് ചുണ്ണിലാൽ ഒപ്പിട്ടു. 1942 ജൂലൈയിൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ബസന്ത് വാണിജ്യപരമായി വൻ വിജയമായി, എന്നാൽ മധുബാലയുടെ പ്രവർത്തനം അഭിനന്ദനം നേടിയെങ്കിലും, ആ സമയത്ത് ഒരു ബാലതാരത്തെ ആവശ്യമില്ലാത്തതിനാൽ സ്റ്റുഡിയോ അവരുടെ കരാർ ഉപേക്ഷിച്ചു. നിരാശനായ ഖാന് തന്റെ കുടുംബത്തെ ഒരിക്കൽ കൂടി ഡൽഹിയിലേക്ക് തിരിച്ചയക്കേണ്ടി വന്നു. പിന്നീട് നഗരത്തിൽ കുറഞ്ഞ ശമ്പളമുള്ള താത്കാലിക ജോലികൾ അദ്ദേഹം കണ്ടെത്തി, പക്ഷേ സാമ്പത്തികമായി ബുദ്ധിമുട്ട് തുടർന്നു.

1944-ൽ ബോംബെ ടാക്കീസിന്റെ മേധാവിയും മുൻ നടിയുമായ ദേവിക റാണി, ജ്വാർ ഭട്ടയിൽ (1944) അഭിനയിക്കാൻ മധുബാലയെ വിളിക്കാൻ ഖാനെ വിളിച്ചു. മധുബാലയ്ക്ക് ആ സിനിമ ലഭിച്ചില്ല, എന്നാൽ സിനിമയിലെ സാധ്യത കണ്ട് ബോംബെയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കാൻ ഖാൻ ഇപ്പോൾ തീരുമാനിച്ചു. കുടുംബം വീണ്ടും മലാഡിലെ അവരുടെ താൽക്കാലിക വസതിയിലേക്ക് മടങ്ങി, ഖാനും മധുബാലയും ജോലി തേടി നഗരത്തിലുടനീളമുള്ള ഫിലിം സ്റ്റുഡിയോകളിൽ ഇടയ്ക്കിടെ സന്ദർശിക്കാൻ തുടങ്ങി. ചന്ദുലാൽ ഷായുടെ സ്റ്റുഡിയോ രഞ്ജിത് മൂവിടോണുമായി 300 രൂപ പ്രതിമാസ പേയ്‌മെന്റിൽ മധുബാല ഉടൻ തന്നെ മൂന്ന് വർഷത്തെ കരാറിൽ ഒപ്പുവച്ചു. അവളുടെ വരുമാനം ഖാൻ കുടുംബത്തെ മലാഡിലെ ഒരു വാടക വീട്ടിലേക്ക് മാറ്റുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു.

1944 ഏപ്രിലിൽ, ഒരു ഡോക്ക് സ്‌ഫോടനത്തിൽ വാടക വീട് തകർന്നു; നാട്ടിലെ ഒരു തിയേറ്ററിൽ പോയതുകൊണ്ടുമാത്രമാണ് മധുബാലയും കുടുംബവും രക്ഷപ്പെട്ടത്. സുഹൃത്തിന്റെ വീട്ടിലേക്ക് താമസം മാറിയതിന് ശേഷം, മധുബാല തന്റെ സിനിമാ ജീവിതം തുടർന്നു, രഞ്ജിത്തിന്റെ അഞ്ച് സിനിമകളിൽ ചെറിയ വേഷങ്ങൾ ചെയ്തു: മുംതാസ് മഹൽ (1944), ധനാ ഭഗത് (1945), രജപുതാനി (1946), ഫൂൽവാരി (1946), പൂജാരി (1946); അവയിലെല്ലാം അവൾ "ബേബി മുംതാസ്" ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ വർഷങ്ങളിൽ അവൾ നിരവധി പ്രശ്നങ്ങൾ നേരിട്ടു; 1945-ൽ ഫൂൽവാരിയുടെ ഷൂട്ടിംഗിനിടെ, മധുബാല രക്തം ഛർദ്ദിച്ചു, ഇത് പതുക്കെ വേരൂന്നിയ അവളുടെ അസുഖത്തെ മുൻകൂട്ടി അറിയിച്ചു. 1946ൽ ഗർഭിണിയായ അമ്മയുടെ ചികിത്സയ്ക്കായി ഒരു സിനിമാ നിർമ്മാതാവിൽ നിന്ന് പണം കടം വാങ്ങേണ്ടി വന്നു. വ്യവസായത്തിൽ കാലുറപ്പിക്കാനുള്ള ആകാംക്ഷയോടെ, 1946 നവംബറിൽ, മോഹൻ സിൻഹയുടെ രണ്ട് സംവിധാന സംരംഭങ്ങളായ ചിത്തോർ വിജയ്, മേരെ ഭഗവാൻ എന്നിവയുടെ ഷൂട്ടിംഗ് മധുബാല ആരംഭിച്ചു.

ഒരു മുൻനിര വനിതയായി സ്ഥാപിക്കൽ (1947-52) തിരുത്തുക

സൊഹ്‌റാബ് മോദിയുടെ ദൗലത്ത് ആയിരുന്നു മധുബാലയുടെ ആദ്യ പ്രോജക്റ്റ്, പക്ഷേ അത് അനിശ്ചിതകാലത്തേക്ക് മാറ്റിവച്ചു (അടുത്ത വർഷം വരെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കില്ല). കിദാർ ശർമ്മയുടെ നീൽ കമൽ എന്ന നാടകത്തിലൂടെയാണ് നായികയായി അവളുടെ അരങ്ങേറ്റം, അതിൽ നവാഗതനായ രാജ് കപൂർ, ബീഗം പാര എന്നിവരോടൊപ്പം അഭിനയിച്ചു. ശർമ്മയുടെ ആദ്യ ചോയ്‌സായ നടി കമല ചാറ്റർജിയുടെ മരണശേഷം അവൾക്ക് സിനിമ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. 1947 മാർച്ചിൽ പുറത്തിറങ്ങിയ നീൽ കമൽ പ്രേക്ഷകർക്കിടയിൽ ജനപ്രിയനായിരുന്നു, മധുബാലയ്ക്ക് വ്യാപകമായ പൊതു അംഗീകാരം ലഭിച്ചു. 1947-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ചിത്തോർ വിജയ്, ദിൽ കി റാണി എന്നിവയിലും അടുത്ത വർഷം പുറത്തിറങ്ങിയ അമർ പ്രേമിലും അവർ കപൂറിനൊപ്പം വീണ്ടും അഭിനയിച്ചു. ഈ സിനിമകൾ അവളുടെ കരിയറിനെ മുന്നോട്ട് നയിക്കുന്നതിൽ പരാജയപ്പെട്ട സംരംഭങ്ങളായിരുന്നു. ഈ കാലയളവിൽ, കൂടുതൽ ഓഫറുകൾ ആകർഷിക്കാൻ അവൾക്ക് അവളുടെ സാധാരണ ഫീസിനേക്കാൾ താരതമ്യേന കുറഞ്ഞ തുക ഈടാക്കേണ്ടി വന്നു. കുടുംബത്തെ സാമ്പത്തികമായി സുരക്ഷിതമാക്കാൻ മധുബാല 24 സിനിമകളിൽ ഒപ്പിട്ടു.

മധുബാലയെ "മുംതാസ്" എന്ന് വിളിക്കുന്ന നീൽ കമൽ എന്ന ചിത്രത്തിലെ അഭിനയത്തിൽ ആകൃഷ്ടയായ ദേവിക റാണി അവളെ "മധുബാല" എന്ന് തന്റെ പ്രൊഫഷണൽ നാമമായി എടുക്കാൻ നിർദ്ദേശിച്ചു. ലാൽ ദുപ്പട്ട എന്ന നാടകത്തിലൂടെ മധുബാല തന്റെ ആദ്യ നിരൂപണപരവും വാണിജ്യപരവുമായ വിജയം കണ്ടെത്തി, ദി ഇന്ത്യൻ എക്‌സ്പ്രസ് അവളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇത് ഒരു വഴിത്തിരിവായി പരാമർശിച്ചു. "സ്ക്രീൻ അഭിനയത്തിലെ അവളുടെ പക്വതയുടെ ആദ്യ നാഴികക്കല്ല്" എന്നാണ് നിരൂപകൻ ബാബുറാവു പട്ടേൽ ചിത്രത്തെ വിശേഷിപ്പിച്ചത്. പാരായ് ആഗ് (1948), പരാസ്, സിംഗാർ (രണ്ടും 1949) എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലെ പിന്തുണാ ഭാഗങ്ങൾക്ക് അവർക്ക് കൂടുതൽ നല്ല അവലോകനങ്ങൾ ലഭിച്ചു. 1949-ൽ, കമൽ അംരോഹിയുടെ മഹൽ എന്ന ചിത്രത്തിൽ മധുബാല ഒരു സ്ത്രീയെ അവതരിപ്പിച്ചു-ഇന്ത്യൻ സിനിമയിലെ ആദ്യത്തെ ഹൊറർ സിനിമ. സുരയ്യ ഉൾപ്പെടെ നിരവധി നടിമാരെ ഈ കഥാപാത്രത്തിലേക്ക് പരിഗണിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും മധുബാലയെ കാസ്റ്റ് ചെയ്യണമെന്ന് അമ്രോഹി നിർബന്ധിച്ചു. സാമ്പത്തിക ഞെരുക്കം കാരണം മിതമായ ബജറ്റിലാണ് ചിത്രം നിർമ്മിച്ചത്, പാരമ്പര്യേതര വിഷയം കാരണം ട്രേഡ് അനലിസ്റ്റുകൾ പരാജയപ്പെടുമെന്ന് പ്രവചിക്കുന്നു.

മഹൽ 1949 ഒക്ടോബറിൽ പുറത്തിറങ്ങി, പ്രേക്ഷകർക്കിടയിൽ വളരെ ജനപ്രിയമായ ഒരു ചിത്രമായി മാറി. ബിയോണ്ട് ദ ബൗണ്ടറീസ് ഓഫ് ബോളിവുഡിൽ, തന്റെ തോട്ടക്കാരനായ പിതാവിന്റെ തൊഴിലുടമയുടെ സ്‌നേഹം നേടുന്നതിനായി ഒരു പ്രത്യക്ഷനായി നടിക്കുന്ന കാമിനി എന്ന കഥാപാത്രത്തിന്റെ ദുരൂഹമായ സ്വഭാവം മധുബാലയുടെ പ്രേക്ഷകർക്കിടയിലുള്ള അജ്ഞത കൂട്ടിച്ചേർത്തതായി റേച്ചൽ ഡ്വയർ കുറിച്ചു. നടനും ഭാര്യാസഹോദരനുമായ അശോക് കുമാറുമായുള്ള മധുബാലയുടെ ആദ്യ കൂട്ടുകെട്ടുകളിൽ ഒന്നായ ഈ ചിത്രം, ഈ വർഷത്തെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ ബോക്‌സ് ഓഫീസ് വിജയമായി മാറി, അതിന്റെ ഫലമായി മുൻനിര താരങ്ങൾക്കൊപ്പം അഭിനയിച്ച ഒരു നിര തന്നെ അഭിനയിച്ചു. സമയം.

ദുലാരി (1949) എന്ന ചിത്രത്തിലെ മറ്റൊരു ബോക്‌സ് ഓഫീസ് ഹിറ്റിനെ തുടർന്ന്, കെ. അമർനാഥിന്റെ സാമൂഹിക നാടകമായ ബെഖാസൂരിൽ (1950) അജിത്തിന്റെ പ്രണയിനിയായി മധുബാല അഭിനയിച്ചു. ഈ ഫീച്ചറിന് പോസിറ്റീവ് അവലോകനങ്ങൾ ലഭിക്കുകയും ഈ വർഷത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച വരുമാനം നേടിയ ബോളിവുഡ് പ്രൊഡക്ഷനുകളിൽ ഇടം നേടുകയും ചെയ്തു. 1950-ൽ, ഹാൻസ്‌റ്റെ ആൻസൂ എന്ന ഹാസ്യ-നാടകത്തിലും അവർ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു, 1949 ഡിസംബറിൽ യഥാർത്ഥ ഇന്ത്യൻ സിനിമാട്ടോഗ്രാഫ് ആക്ടിന്റെ (1918) ഭേദഗതിയെത്തുടർന്ന് മുതിർന്നവർക്കുള്ള സർട്ടിഫിക്കേഷൻ ലഭിക്കുന്ന ആദ്യ ഇന്ത്യൻ സിനിമയായി ഇത് മാറി. അടുത്ത വർഷം മധുബാല അഭിനയിച്ചു. അമിയ ചക്രവർത്തി സംവിധാനം ചെയ്ത ആക്ഷൻ ചിത്രം ബാദൽ (1951), ദി അഡ്വഞ്ചേഴ്സ് ഓഫ് റോബിൻ ഹുഡിന്റെ റീമേക്ക്. പ്രേംനാഥിന്റെ കഥാപാത്രത്തെ അറിയാതെ പ്രണയിക്കുന്ന ഒരു രാജകുമാരിയുടെ അവളുടെ ചിത്രത്തിന് സമ്മിശ്ര അവലോകനങ്ങൾ ലഭിച്ചു; ഒരു നിരൂപകൻ അവളുടെ രൂപത്തെ പ്രശംസിച്ചുവെങ്കിലും "അവളുടെ വരികളിലൂടെ ഏകതാനമായ ശബ്ദത്തിൽ മുഴങ്ങുന്നതിനുപകരം അവളുടെ സംഭാഷണം സാവധാനത്തിലും വ്യക്തമായും ഫലപ്രദമായും സംസാരിക്കാൻ പഠിക്കാൻ" അവളെ ഉപദേശിച്ചു. അവർ പിന്നീട് എം. സാദിഖിന്റെ റൊമാൻസ് സയാൻ എന്ന ചിത്രത്തിലെ ടൈറ്റിൽ റോൾ അവതരിപ്പിച്ചു, സിംഗപ്പൂർ ഫ്രീ പ്രസ്സിലെ റോജർ യു അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. ബാദലും സയാനും വലിയ ബോക്‌സ് ഓഫീസ് വിജയങ്ങളാണെന്ന് തെളിയിച്ചു. മധുബാല പിന്നീട് നടൻ ദിലീപ് കുമാറുമായി തുടർച്ചയായി രണ്ടുതവണ സഹകരിച്ചു, 1951-ലെ കോമഡി തരാനയിലും 1952-ലെ നാടകമായ സാംഗ്ദിലും. ഈ സിനിമകൾ സാമ്പത്തികമായും മികച്ച പ്രകടനം കാഴ്ചവച്ചു, ഓൺ സ്‌ക്രീൻ ജോഡികളെ വിശാലമായ പ്രേക്ഷകർക്കിടയിൽ ജനപ്രിയമാക്കി. തരണയെക്കുറിച്ചുള്ള ബാബുറാവു പട്ടേലിന്റെ ഫിലിംഇന്ത്യ റിവ്യൂ ഇങ്ങനെ, "ആകസ്മികമായി, ഈ ചിത്രത്തിൽ മധുബാല തന്റെ സ്‌ക്രീൻ കരിയറിലെ ഏറ്റവും മികച്ച പ്രകടനമാണ് കാണിക്കുന്നത്. ഒടുവിൽ അവൾ തന്റെ ആത്മാവിനെ കണ്ടെത്തിയതായി തോന്നുന്നു. ദിലീപ് കുമാറിന്റെ കമ്പനിയിൽ."

കരിയർ വെല്ലുവിളികളും പുനരുജ്ജീവനവും (1953–57) തിരുത്തുക

 
തന്റെ ഹാസ്യ അരങ്ങേറ്റം മിസ്റ്റർ & മിസിസ് 55ൽ ഗുരു ദത്തിനൊപ്പം മധുബാല

1950-കളുടെ മധ്യത്തിൽ മധുബാലയുടെ വിജയത്തിൽ ഇടിവ് സംഭവിച്ചു, അവളുടെ റിലീസുകളിൽ ഭൂരിഭാഗവും വാണിജ്യപരമായി പരാജയപ്പെട്ടതിനാൽ അവളെ "ബോക്‌സ് ഓഫീസ് വിഷം" എന്ന് ലേബൽ ചെയ്തു. കാമിനി കൗശൽ പകരം വയ്ക്കുന്നതിന് മുമ്പ് മധുബാല വേഷവിധാനം ചെയ്ത ഷഹെഷാഹ് (1953) എന്ന നാടകത്തിൽ അഭിനയിച്ചു. 1953 ഏപ്രിലിൽ, മധുബാല മധുബാല പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന പേരിൽ ഒരു നിർമ്മാണ കമ്പനി സ്ഥാപിച്ചു. അടുത്ത വർഷം, എസ്. എസ്. വാസന്റെ ബഹുത് ദിൻ ഹ്യൂവെ (1954) എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ ഷൂട്ടിംഗ് മദ്രാസിൽ വെച്ച് നടക്കുമ്പോൾ, ഹൃദ്രോഗം മൂലം അവർക്ക് വലിയ ആരോഗ്യപ്രശ്നമുണ്ടായി. സിനിമ പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം അവർ ബോംബെയിലേക്ക് മടങ്ങി, ജോലിയിൽ നിന്ന് ഒരു ഹ്രസ്വകാല മെഡിക്കൽ ലീവ് എടുത്തു, ഇത് ഉറാൻ ഖട്ടോലയിൽ (1955) അവളെ മാറ്റി (നിമ്മിയാൽ) നയിച്ചു. മധുബാല പിന്നീട് 1954-ലെ മറ്റൊരു സിനിമയിൽ അഭിനയിച്ചു-മെഹബൂബ് ഖാന്റെ അമർ, ദിലീപ് കുമാറിനും നിമ്മിക്കുമൊപ്പം ത്രികോണ പ്രണയത്തിൽ ഉൾപ്പെട്ട ഒരു സാമൂഹിക പ്രവർത്തകയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു. മധുബാല സിനിമയിലെ ഒരു രംഗം മെച്ചപ്പെടുത്തി; അത് ബോക്സോഫീസിൽ പരാജയപ്പെട്ടു. എന്നിരുന്നാലും, മധുബാല തന്റെ സഹനടന്മാരെ മറികടന്നുവെന്നും "സൂക്ഷ്മമായ പ്രകടനത്തിലൂടെ തന്റെ റോളിനെ മികച്ചതാക്കുകയായിരുന്നു" എന്നും ഫിലിംഫെയറിലെ രചിത് ഗുപ്ത പറഞ്ഞു. 2002-ൽ Rediff.com-ന് വേണ്ടി എഴുതിയ ദിനേശ് രഹേജ, അമരിനെ "മധുബാലയുടെ ആദ്യത്തെ പക്വതയുള്ള പ്രകടനം" എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കുകയും ദിലീപിനൊപ്പം അവളെ അവതരിപ്പിക്കുന്ന നാടകീയമായ ഒരു രംഗം പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കുകയും ചെയ്തു. മധുബാലയുടെ അടുത്ത റിലീസ് അവളുടെ സ്വന്തം നിർമ്മാണ സംരംഭമായ നാട (1955) ആയിരുന്നു, അതിൽ അവളുടെ യഥാർത്ഥ സഹോദരി ചഞ്ചലിനൊപ്പം അഭിനയിച്ചു. സിനിമയ്ക്ക് മോശം പ്രതികരണം ലഭിക്കുകയും ധാരാളം പണം നഷ്ടപ്പെടുകയും ചെയ്തു, നഷ്ടപരിഹാരം നൽകാൻ മധുബാല തന്റെ ബംഗ്ലാവ് കിസ്മത്ത് വിൽക്കാൻ പ്രേരിപ്പിച്ചു.

സമീപകാല പരാജയങ്ങളിൽ തളരാതെ, 1955-ൽ ഗുരു ദത്തിന്റെ കോമഡി മിസ്റ്റർ & മിസിസ് '55 എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ മധുബാല ഒരു തിരിച്ചുവരവ് നടത്തി, അത് ആ വർഷത്തെ ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കളക്ഷൻ നേടിയ ചിത്രങ്ങളിലൊന്നായും ആ സമയത്ത് അവളുടെ ഏറ്റവും വലിയ വിജയമായും മാറി. തന്റെ സ്പിൻസ്റ്റർ അമ്മായി (ലളിതാ പവാർ) ദത്തിന്റെ കഥാപാത്രവുമായി വ്യാജ വിവാഹത്തിന് നിർബന്ധിതയായ അനിത വർമ്മ എന്ന നിഷ്കളങ്കയായ അനന്തരാവകാശിയായി മധുബാല അഭിനയിക്കുന്നത് ഈ സിനിമയിൽ കണ്ടു. ദി ഇന്ത്യൻ എക്‌സ്‌പ്രസിലെ ഹർനീത് സിംഗ് മിസ്റ്റർ & മിസിസ്‌സ് '55-നെ "ഒരു മികച്ച യാത്ര" എന്ന് വിളിക്കുകയും മധുബാലയുടെ "അതിശയകരമായ ചാരുതയും കാറ്റ് നിറഞ്ഞ കോമിക് സമയവും" അതിന്റെ പ്രധാന നേട്ടങ്ങളിലൊന്നായി അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. മധുബാല-ഖാനും സംവിധായകൻ ബി.ആർ. ചോപ്രയും തമ്മിൽ 1956-ന്റെ മധ്യത്തിൽ നയാ ദൗറിന്റെ ലൊക്കേഷൻ ചിത്രീകരണത്തെച്ചൊല്ലി സംഘർഷം ഉടലെടുത്തു, അതിൽ മധുബാലയെ സ്ത്രീകഥാപാത്രത്തെ അവതരിപ്പിച്ചു. അവരെ സഹകരിക്കുന്നില്ലെന്നും പ്രൊഫഷണലല്ലെന്നും ചൂണ്ടിക്കാട്ടി ചോപ്ര മധുബാലയ്ക്ക് പകരം വൈജയന്തിമാലയെ നിയമിക്കുകയും 30,000 രൂപ നഷ്ടപരിഹാരം നൽകുകയും ചെയ്തു. നയാ ദൗറിനെ മോചിപ്പിച്ചതിന് ശേഷം ചോപ്ര അത് പിൻവലിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് വ്യവഹാരം ഏകദേശം എട്ട് മാസത്തോളം തുടർന്നു.

1956-57 വർഷങ്ങളിൽ, കേസും ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങളും കാരണം മധുബാല തന്റെ ജോലിഭാരം ചെറുതായി കുറച്ചു. അവളെയും നർഗീസിനെയും ഗുരു ദത്ത് തന്റെ നിർമ്മാണമായ പ്യാസയിൽ (1957) രണ്ട് സ്ത്രീ കഥാപാത്രങ്ങളിൽ ഒന്നിനെ (അവിശ്വസ്തയായ കാമുകി അല്ലെങ്കിൽ സ്വർണ്ണ ഹൃദയമുള്ള ഒരു വേശ്യ) അവതരിപ്പിക്കാൻ സമീപിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, രണ്ട് പ്രധാന വേഷങ്ങളിൽ ഒന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ കഴിയാതെ, നടിമാർ ചിത്രം പുതുമുഖങ്ങളായ മാലാ സിൻഹയ്ക്കും വഹീദ റഹ്മാനിനും കൈമാറി. 1956-ൽ മധുബാല രണ്ട് കാലഘട്ട ചിത്രങ്ങളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു, രാജ് ഹത്ത്, ഷിറിൻ ഫർഹാദ്, നിരൂപണപരവും വാണിജ്യപരവുമായ വിജയങ്ങൾ. അടുത്ത വർഷം, ഓം പ്രകാശിന്റെ ഗേറ്റ്‌വേ ഓഫ് ഇന്ത്യയിൽ (1957) അവൾ ഓടിപ്പോയ ഒരു അനന്തരാവകാശിയെ അവതരിപ്പിച്ചു, ഇത് അവളുടെ കരിയറിലെ ഏറ്റവും മികച്ച പ്രകടനങ്ങളിലൊന്നാണെന്ന് നിരൂപക ദീപ ഗഹ്‌ലോട്ട് വിശ്വസിച്ചു. മധുബാല പിന്നീട് ഏക് സാൽ (1957) എന്ന നാടകത്തിൽ അഭിനയിച്ചു, അത് അശോക് കുമാറിന്റെ കഥാപാത്രവുമായി പ്രണയത്തിലായ മാരകരോഗിയായ ഒരു (മധുബാല അവതരിപ്പിച്ചത്) തുടർന്ന്. ഈ ചിത്രം പ്രേക്ഷകർക്കിടയിൽ ജനപ്രിയമാവുകയും ബോക്‌സ് ഓഫീസ് ഹിറ്റായി മാറുകയും അതുവഴി മധുബാലയുടെ താരമൂല്യം പുനഃസ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു.

തുടർച്ചയായ വിജയം (1958–64) തിരുത്തുക

 
മധുബാലയുടെ കരിയറിലെ ഏറ്റവും ജനപ്രിയവും പ്രശംസനീയവുമായ ചിത്രങ്ങളിലൊന്നായ കാലാപാനി (1958).[7]

1958-ൽ രാജ് ഖോസ്ലയുടെ കാലാ പാനി എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ മധുബാല ആരംഭിച്ചു, അതിൽ ദേവ് ആനന്ദ്, നളിനി ജയവന്ത് എന്നിവരോടൊപ്പം അഭിനയിച്ചു, 15 വർഷം പഴക്കമുള്ള ഒരു കൊലപാതകം അന്വേഷിക്കുന്ന ധീരയായ പത്രപ്രവർത്തകയായി അഭിനയിച്ചു.[8]പിന്നീട് സംവിധായകൻ ശക്തി സാമന്തയുമായുള്ള അവളുടെ ആദ്യ സഹകരണം ഹൗറ ബ്രിഡ്ജിൽ (1958) അശോക് കുമാറിന്റെ നായികയായി, എഡ്നയായി അഭിനയിച്ചു. ഒരു ആംഗ്ലോ-ഇന്ത്യൻ കാബറേ നർത്തകിയുടെ വേഷം ചെയ്യുന്നതിനായി മധുബാല തന്റെ ഫീസ് ഒഴിവാക്കി, അത് അവളുടെ മുമ്പത്തെ സങ്കീർണ്ണമായ കഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിച്ചതിൽ നിന്ന് വ്യതിചലിച്ചു.[9] ഹൗറ ബ്രിഡ്ജും കാലാ പാനിയും അവർക്ക് പോസിറ്റീവ് റിവ്യൂ നേടിക്കൊടുത്തു, ഈ വർഷത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച വരുമാനം നേടിയ രണ്ട് ചിത്രങ്ങളായി.[10][7]ബോക്‌സ് ഓഫീസ് ഹിറ്റായ ഫാഗനിലൂടെ അവർ ഈ വിജയത്തിന് ശേഷം.[11]1958-ലെ തന്റെ അവസാന റിലീസിൽ, സത്യൻ ബോസിന്റെ ചൽതി കാ നാം ഗാഡി എന്ന കോമഡിയിൽ കിഷോർ കുമാറുമായി പ്രണയബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരുന്ന ഒരു സമ്പന്ന നഗര സ്ത്രീയെ മധുബാല അവതരിപ്പിച്ചു.[12]—[13]-1950-കളിലെ ഏറ്റവും വലിയ പണം സമ്പാദിച്ച ചിത്രങ്ങളിൽ ഒന്ന്. Rediff.com-ലെ ദിനേശ് രഹേജ ചിത്രത്തെ "അൻപതുകളുടെ തമാശക്കാരൻ" എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു, മധുബാല "കരിഷ്മയുടെ ഊഷ്മളതകൾ പുറന്തള്ളുന്നു, അവളുടെ ചിരികൾ പകർച്ചവ്യാധിയാണ്."[14]2012-ൽ ഇതേ ഛായാചിത്രത്തിന് വേണ്ടി എഴുതിയ കോളമിസ്റ്റ് റിങ്കി റോയ്, ചൽതി കാ നാം ഗാഡിയിലെ മധുബാലയുടെ കഥാപാത്രത്തെ "ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ടവൾ" എന്ന് പരാമർശിച്ചു: "അവളുടെ കാറ്റുള്ള പ്രകടനം ഒരു സ്വതന്ത്ര, നഗര സ്ത്രീയുടെ അപൂർവ ഉദാഹരണമായി നിലകൊള്ളുന്നു. [...] എനിക്കായി യഥാർത്ഥ സെല്ലുലോയ്ഡ് ദിവയുടെ മുഖമാണ് മധുബാല."[15]

സാമന്തയുമായുള്ള അവളുടെ രണ്ടാമത്തെ സഹകരണം, ഇൻസാൻ ജാഗ് ഉഠ (1959), ഒരു സാമൂഹിക നാടക ചിത്രമായിരുന്നു, അതിൽ നായകന്മാർ അവരുടെ ജീവിത സാഹചര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ഒരു അണക്കെട്ടിന്റെ നിർമ്മാണത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നു.[16] തുടക്കത്തിൽ, ചിത്രം മിതമായ വിജയം മാത്രമായിരുന്നു, എന്നാൽ ആധുനിക നിരൂപകർ അതിനെ അനുകൂലമായി വിലയിരുത്തി.[17][18]ഫിലിംഫെയറിലെ രചിത് ഗുപ്തയും ഡെക്കാൻ ഹെറാൾഡിലെ റോക്തിം രാജ്പാലും ഗൗരി എന്ന ഗ്രാമീണ സുന്ദരിയായി മധുബാലയുടെ പ്രകടനത്തെ അവളുടെ മികച്ച സൃഷ്ടികളിൽ ഒന്നായി ഉദ്ധരിച്ചു.[17][7] പിന്നീട് 1959-ൽ ഭാരത് ഭൂഷൺ അഭിനയിച്ച കൽ ഹമാരാ ഹേയിൽ ഇരട്ട വേഷങ്ങൾ ചെയ്തതിന് നിരൂപക പ്രശംസ നേടി.[19] മധുബാല: ഹേർ ലൈഫ്, ഹേർ ഫിലിംസ് (1997) എന്നതിന്റെ രചയിതാവായ ഖത്തീജ അക്ബർ, "ഒരു മിനുക്കിയ പ്രകടനമാണ്, പ്രത്യേകിച്ച് വഴിതെറ്റിയ 'മറ്റൊരു' സഹോദരിയുടെ റോളിൽ."[20] ഒരു ദശാബ്ദത്തിന് ശേഷം രാജ് കപൂറുമായി വീണ്ടും ഒന്നിക്കുന്ന ദോ ഉസ്താദിന്റെ (1959) വാണിജ്യ വിജയത്തെ തുടർന്ന്, മധുബാല രണ്ടാമത്തെ ചിത്രം നിർമ്മിച്ചു,[21] കോമഡി മെഹ്‌ലോൻ കെ ഖ്വാബ് (1960). അത് ബോക്‌സ് ഓഫീസിൽ മോശമായി.[22]:94

 
ഇന്ത്യൻ സിനിമാ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച പ്രകടനങ്ങളിലൊന്നായി നിരൂപകർ വിശേഷിപ്പിച്ച അനാർക്കലിയുടെ ചിത്രീകരണം മധുബാലയുടെ ഫിലിംഫെയർ അവാർഡിന് നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ടു.[2]

കെ. ആസിഫിന്റെ മുഗൾ-ഇ-അസം (1960) മധുബാലയുടെ കരിയറിലെ "കിരീടം" എന്നാണ് പത്രപ്രവർത്തകനായ ദിനേഷ് റഹേജ വിശേഷിപ്പിച്ചത്.[23][24] ദിലീപ് കുമാറും പൃഥ്വിരാജ് കപൂറും ഒരുമിച്ച് അഭിനയിക്കുന്നു, പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിലെ കൊട്ടാരം നർത്തകി അനാർക്കലി (മധുബാല), മുഗൾ രാജകുമാരൻ സലിം (കുമാർ) എന്നിവയുമായുള്ള അവളുടെ ബന്ധത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയാണ് ചിത്രം. 1940-കളുടെ പകുതി മുതൽ, അനാർക്കലിയുടെ ഭാഗത്തിനായി നിരവധി നടിമാരെ ആസിഫ് നിരസിച്ചിരുന്നു.[25] മധുബാല 1952-ൽ അഭിനേതാക്കളിൽ ചേരുകയും ഒരു ലക്ഷം അഡ്വാൻസ് തുകയായി സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്തു-അതുവരെയുള്ള ഏതൊരു നടനും നടിക്കും ലഭിച്ച ഏറ്റവും ഉയർന്ന തുക.[22]:65 ചിത്രീകരണ കാലഘട്ടം ടാക്‌സിങ്ങാണെന്ന് തെളിഞ്ഞു.[26] കുമാറുമായുള്ള അവളുടെ ബന്ധം ഷൂട്ടിംഗിനിടെ അവസാനിക്കുകയും അഭിനേതാക്കൾ തമ്മിൽ ശത്രുതയുണ്ടെന്ന് റിപ്പോർട്ടുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു.[27] രാത്രി ഷെഡ്യൂളുകളും സങ്കീർണ്ണമായ നൃത്ത സീക്വൻസുകളും മധുബാലയെ വിഷമിപ്പിച്ചു, അത് ഒഴിവാക്കാൻ വൈദ്യശാസ്ത്രപരമായി അവളോട് ആവശ്യപ്പെട്ടിരുന്നു.[28] അവൾ ഇരുമ്പ് ചങ്ങലകളുടെ ഭാരത്തിൽ വീണു, കൈപ്പത്തികൊണ്ട് മെഴുകുതിരികൾ കെടുത്തി, പ്രത്യേക രംഗങ്ങളിൽ വേദന ചിത്രീകരിക്കാൻ ദിവസങ്ങളോളം സ്വയം പട്ടിണി കിടന്നു, അവളുടെ മുഖത്തും ദേഹമാസകലം ചായം പൂശി തുടർച്ചയായി വെള്ളം ഒഴുകി. [28] മുഗൾ-ഇ-ആസമിന്റെ പ്രധാന ഫോട്ടോഗ്രാഫി 1959 മെയ് മാസത്തിൽ പൂർത്തിയാക്കി, ശാരീരികമായും മാനസികമായും അവളെ തളർത്തി, വിരമിക്കൽ ആലോചിക്കാൻ തുടങ്ങി.[29]

മുഗൾ-ഇ-ആസം മധുബാലയുടെ രണ്ട് ചിത്രങ്ങളിൽ ആദ്യത്തേതായിരുന്നു; ടെക്‌നിക്കോളറിൽ നാല് റീലുകൾ ചിത്രീകരിച്ചിരുന്നു.[30] അന്നുവരെയുള്ള ഏതൊരു ഇന്ത്യൻ സിനിമയിലും ഏറ്റവും വ്യാപകമായ റിലീസ് ഈ ചിത്രത്തിനുണ്ടായിരുന്നു, കൂടാതെ രക്ഷാധികാരികൾ ടിക്കറ്റിനായി ദിവസം മുഴുവൻ ക്യൂ നിന്നു.[31] 1960 ആഗസ്റ്റ് 5-ന് പുറത്തിറങ്ങിയ ഇത് ഇന്ത്യയിലെ ബോക്‌സ് ഓഫീസ് റെക്കോർഡുകൾ തകർക്കുകയും എക്കാലത്തെയും ഏറ്റവും കൂടുതൽ കളക്ഷൻ നേടിയ ഇന്ത്യൻ ചിത്രമായി മാറുകയും ചെയ്തു, ഇത് 15 വർഷത്തേക്ക് നിലനിർത്തും.[32][33] 1961-ലെ ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡുകളിൽ, മുഗൾ-ഇ-അസം ഹിന്ദിയിലെ മികച്ച ഫീച്ചർ ഫിലിമിനുള്ള ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡ് നേടി,[34] കൂടാതെ മധുബാലയ്ക്ക് മികച്ച നടി ഉൾപ്പെടെ[35] ഏഴ് നോമിനേഷനുകളോടെ എട്ടാമത് ഫിലിംഫെയർ അവാർഡ് ചടങ്ങിന് നേതൃത്വം നൽകി.[36]

സ്വകാര്യ ജീവിതം തിരുത്തുക

ഒരു യാഥാസ്ഥിതിക കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച മധുബാല, കുട്ടിക്കാലം മുതൽ ഇസ്ലാം മതത്തിൽ അഗാധമായ മതവിശ്വാസിയായിരുന്നു. 1940-കളുടെ അവസാനത്തിൽ അവളുടെ കുടുംബത്തെ സാമ്പത്തികമായി സുരക്ഷിതമാക്കിയ ശേഷം, ബോംബെയിലെ ബാന്ദ്രയിലെ പെദ്ദാർ റോഡിൽ അവൾ ഒരു ബംഗ്ലാവ് വാടകയ്‌ക്കെടുക്കുകയും അതിന് "അറേബ്യൻ വില്ല" എന്ന് നാമകരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. മരണം വരെ അവളുടെ സ്ഥിര താമസമായി. മൂന്ന് ഹിന്ദുസ്ഥാനി ഭാഷകൾ സംസാരിക്കുന്ന മധുബാല, 1950-ൽ മുൻ നടി സുശീല റാണി പട്ടേലിൽ നിന്ന് ഇംഗ്ലീഷ് പഠിക്കാൻ തുടങ്ങി, മൂന്ന് മാസം കൊണ്ട് ഭാഷയിൽ പ്രാവീണ്യം നേടി. അവൾ 12 വയസ്സിൽ ഡ്രൈവിംഗ് പഠിച്ചു, പ്രായപൂർത്തിയായപ്പോൾ അഞ്ച് കാറുകളുടെ ഉടമയായിരുന്നു: ഒരു ബ്യൂക്ക്, ഒരു ഷെവർലെ, സ്റ്റേഷൻ വാഗൺ, ഹിൽമാൻ, ടൗൺ ഇൻ കൺട്രി (ഇത് അക്കാലത്ത് ഇന്ത്യയിൽ രണ്ട് പേരുടെ ഉടമസ്ഥതയിലായിരുന്നു, മഹാരാജാവ്. ഗ്വാളിയോറും മധുബാലയും). അറേബ്യൻ വില്ലയിൽ വളർത്തുമൃഗങ്ങളായി പതിനെട്ട് അൽസേഷ്യൻ നായ്ക്കളെയും അവൾ വളർത്തി. 1950-ന്റെ മധ്യത്തിൽ, വൈദ്യപരിശോധനയ്ക്കിടെ മധുബാലയുടെ ഹൃദയത്തിലെ വെൻട്രിക്കുലാർ സെപ്റ്റൽ വൈകല്യം ഭേദമാക്കാൻ കഴിയാത്തതായി കണ്ടെത്തി; അവളുടെ കരിയറിനെ അപകടത്തിലാക്കാൻ സാധ്യതയുള്ളതിനാൽ രോഗനിർണയം ഒരു പൊതു വിവരമാക്കിയില്ല.

സഹായങ്ങൾ തിരുത്തുക

അവൾ ജീവകാരുണ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ സജീവമായി പ്രവർത്തിച്ചു, ഇത് എഡിറ്റർ ബാബുറാവു പട്ടേൽ അവരെ "ചാരിറ്റിയുടെ രാജ്ഞി" എന്ന് വിളിക്കാൻ കാരണമായി.[37][38]1950-ൽ, പോളിയോ മൈലിറ്റിസ് ബാധിച്ച കുട്ടികൾക്കും ജമ്മു കശ്മീർ ദുരിതാശ്വാസ നിധിയിലേക്കും അവർ ₹ 5000 വീതം, കിഴക്കൻ ബംഗാളിൽ നിന്നുള്ള അഭയാർഥികൾക്കായി ₹ 50,000 സംഭാവന നൽകി.[39]

സൗഹൃദങ്ങൾ തിരുത്തുക

പ്രായപൂർത്തിയാകാത്ത സമയത്തും ഡൽഹിയിൽ ആയിരുന്നപ്പോഴും മധുബാലയ്ക്ക് ലത്തീഫ് എന്നു പേരുള്ള ഒരു ഉറ്റസുഹൃത്തുണ്ടായിരുന്നു, കുടുംബം ബോംബെയിലേക്ക് താമസം മാറുന്നതിന് മുമ്പ് അവൾ ഒരു റോസാപ്പൂ ഉപേക്ഷിച്ചു. 1940-കളുടെ മധ്യത്തിൽ ഒരു ബാലകലാകാരിയായി പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ, അക്കാലത്തെ മറ്റൊരു ബാലതാരമായ ബേബി മഹ്ജബീനുമായി മധുബാല സൗഹൃദത്തിലായി, പിന്നീട് നടി മീനാകുമാരിയായി വളർന്നു. പ്രൊഫഷണൽ വൈരാഗ്യം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, മധുബാല കുമാരിയുമായും മറ്റ് സ്ത്രീ താരങ്ങളായ നർഗീസ്, നിമ്മി, ബീഗം പാര, ഗീതാ ബാലി, നിരുപ റോയ്, നാദിര എന്നിവരുമായും നല്ല ബന്ധം പങ്കിട്ടു. 1951-ൽ, മാധ്യമങ്ങളുമായുള്ള ഒരു വലിയ സംഘർഷത്തെത്തുടർന്ന്, മധുബാല പത്രപ്രവർത്തകനായ ബി.കെ. കരഞ്ജിയയുമായി സൗഹൃദം സ്ഥാപിച്ചു, അറേബ്യൻ വില്ലയ്ക്കുള്ളിൽ തന്റെ തൊഴിലിൽ അനുവദനീയമായ ഏറ്റവും കുറച്ച് ആളുകളിൽ ഒരാളായി അദ്ദേഹം മാറി. മധുബാലയുമായി പ്രത്യേക ബന്ധമുണ്ടായിരുന്ന ഭരത് ഭൂഷന്റെ ഭാര്യ സരള ഭൂഷൺ, 1957-ൽ പ്രസവ പ്രശ്‌നങ്ങളെത്തുടർന്ന് മരണമടഞ്ഞിരുന്നു. തന്റെ ആദ്യകാല സംവിധായകരിൽ കിദാർ ശർമ്മ, മോഹൻ സിൻഹ, കമൽ അംരോഹി എന്നിവരുമായി മധുബാലയ്ക്ക് അടുപ്പമുണ്ടായിരുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഈ ബന്ധങ്ങളുടെ സ്വഭാവം സംശയാസ്പദമായി തുടരുന്നു; അവരുമായി വൈകാരികമായി ഇടപഴകുന്നതായി കിംവദന്തികൾ പ്രചരിക്കുമ്പോൾ, അവളുടെ ഇളയ സഹോദരി മധുര് ഭൂഷൺ അത്തരം അവകാശവാദങ്ങൾ നിഷേധിച്ചു.

ബന്ധങ്ങളും വിവാഹവും തിരുത്തുക

 
ദിലീപ് കുമാറിനൊപ്പം മധുബാല

1951-ന്റെ തുടക്കത്തിൽ ബാദൽ സഹനടനായ പ്രേംനാഥുമായായിരുന്നു മധുബാലയുടെ ആദ്യ ബന്ധം.[40] മതപരമായ ഭിന്നതകൾ കാരണം അവർ ആറുമാസത്തിനുള്ളിൽ വേർപിരിഞ്ഞു.[41] നാഥ് പിന്നീട് നടി ബീന റായിയെ വിവാഹം കഴിച്ചെങ്കിലും ജീവിതകാലം മുഴുവൻ മധുബാലയുമായും പിതാവ് അതാവുള്ള ഖാനുമായി അടുത്തു.[42] ജ്വാർ ഭട്ടയിൽ (1944) അഭിനയിച്ച നടൻ ദിലീപ് കുമാറിനെയാണ് മധുബാല ആദ്യമായി കാണുന്നത്.[43] എന്നിരുന്നാലും, അവരുടെ പ്രണയം തരാനയുടെ (1951) സെറ്റിൽ ആരംഭിച്ച് ദശാബ്ദത്തിലുടനീളം മാധ്യമശ്രദ്ധ നേടുകയും ചെയ്തു.[44] ഈ ബന്ധം മധുബാലയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തി, തുടർന്നുള്ള കുറച്ച് വർഷങ്ങൾ അവളുടെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും സന്തോഷകരമായ വർഷങ്ങളായി അവളുടെ സുഹൃത്തുക്കൾ ഓർക്കുന്നു.[44]

അവരുടെ ബന്ധം പുരോഗമിക്കുമ്പോൾ, മധുബാലയും ദിലീപും വിവാഹനിശ്ചയം നടത്തിയെങ്കിലും അവളുടെ പിതാവ് (അതാവുള്ള ഖാൻ) എതിർത്തതിനാൽ വിവാഹം കഴിക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. [45]തന്റെ പ്രൊഡക്ഷൻ ഹൗസിന്റെ സിനിമകളിൽ ദിലീപ് അഭിനയിക്കണമെന്ന് ഖാൻ ആഗ്രഹിച്ചിരുന്നു, അത് കുമാർ നിരസിച്ചു. വിവാഹം കഴിക്കണമെങ്കിൽ കുടുംബവുമായുള്ള എല്ലാ ബന്ധങ്ങളും വേർപെടുത്തേണ്ടി വരുമെന്നും ദിലീപ് മധുബാലയോട് പറഞ്ഞു.[46]നയാ ദൗറിന്റെ (1957) നിർമ്മാണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കോടതി കേസുകൾക്കിടയിൽ 1957-ൽ അവൾ അവനുമായി വേർപിരിഞ്ഞു.[47] അവൾക്കും ഖാനെതിരെയും ദിലീപ് കോടതിയിൽ മൊഴി നൽകിയത് മധുബാലയെ തകർത്തു.[48][i]ഇതിനിടയിൽ, മധുബാലയെ അവളുടെ മൂന്ന് സഹതാരങ്ങൾ വിവാഹാഭ്യർത്ഥന നടത്തി: ഭാരത് ഭൂഷൺ, പ്രദീപ് കുമാർ, കിഷോർ കുമാർ, ഇരുവരും വിവാഹിതരായിരുന്നു.[52]

ചൽതി കാ നാം ഗാഡിയുടെ (1958) സെറ്റിൽ വെച്ച് മധുബാല തന്റെ ബാല്യകാല കളിക്കൂട്ടുകാരിയും സുഹൃത്ത് റൂമ ഗുഹ ഠാകുർത്തയുടെ മുൻ ഭർത്താവുമായ കിഷോർ കുമാറുമായി സൗഹൃദം പുനഃസ്ഥാപിച്ചു.[53] രണ്ട് വർഷത്തെ പ്രണയത്തിനൊടുവിൽ 1960 ഒക്ടോബർ 16ന് കോടതിയിൽ വെച്ച് മധുബാല കിഷോറിനെ വിവാഹം കഴിച്ചു.[54][22]:102[ii]യൂണിയൻ വ്യവസായത്തിൽ നിന്ന് മാറ്റിനിർത്തി, കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾക്ക് ശേഷം നവദമ്പതികൾക്ക് സ്വീകരണം നൽകുന്നതുവരെ പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നില്ല. മാത്രമല്ല, വൈരുദ്ധ്യമുള്ള വ്യക്തിത്വങ്ങൾ കാരണം ദമ്പതികൾ പൊരുത്തമില്ലാത്തവരായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടു.

ആരോഗ്യം മോശമായതും അവസാന വർഷങ്ങളും തിരുത്തുക

"[ഞാൻ] അവളെ എന്റെ ഭാര്യയായി വീട്ടിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്നു, അവൾ ജന്മനാ ഹൃദയസംബന്ധമായ പ്രശ്‌നത്താൽ മരിക്കുന്നുവെന്ന് എനിക്കറിയാമായിരുന്നിട്ടും. നീണ്ട 9 വർഷക്കാലം ഞാൻ അവളെ പരിപാലിച്ചു. അവൾ എന്റെ കൺമുന്നിൽ മരിക്കുന്നത് ഞാൻ കണ്ടു. ഇതിന്റെ അർത്ഥം നിങ്ങൾക്ക് ഒരിക്കലും മനസ്സിലാകില്ല. നിങ്ങൾ സ്വയം ഇതിലൂടെ ജീവിക്കുന്നു, അവൾ വളരെ സുന്ദരിയായ ഒരു സ്ത്രീയായിരുന്നു, അവൾ വളരെ വേദനയോടെ മരിച്ചു, അവൾ നിരാശയോടെ ആക്രോശിക്കുകയും നിലവിളിക്കുകയും ചെയ്യും, ഇത്രയും സജീവമായ ഒരാൾക്ക് എങ്ങനെയാണ് നീണ്ട 9 വർഷം കിടപ്പിലായത്? എനിക്ക് അവളെ എല്ലായ്‌പ്പോഴും തമാശ പറയേണ്ടിവന്നു. അതാണ് ഡോക്ടർ എന്നോട് ആവശ്യപ്പെട്ടത്.അവളുടെ അവസാന ശ്വാസം വരെ ഞാൻ അത് തന്നെ ചെയ്തു.ഞാൻ അവളോടൊപ്പം ചിരിക്കും.ഞാൻ അവളോടൊപ്പം കരയും."[57]

—മധുബാലയുമായുള്ള ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് കിഷോർ കുമാർ

1960-ൽ വിവാഹം കഴിഞ്ഞയുടനെ, മധുബാലയും കിഷോർ കുമാറും അവളുടെ ഡോക്ടർ റുസ്തം ജല് വക്കീലിനൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് പോയി, മധുബാലയുടെ ഹൃദ്രോഗത്തിന്റെ വിദഗ്ധ ചികിത്സയുമായി മധുവിധു കൂടിച്ചേർന്നു, അത് അതിവേഗം വഷളായിക്കൊണ്ടിരുന്നു.[58]ലണ്ടനിൽ, സങ്കീർണതകൾ ഭയന്ന് ഡോക്ടർമാർ ശസ്ത്രക്രിയ ചെയ്യാൻ വിസമ്മതിക്കുകയും പകരം ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള സമ്മർദ്ദവും ഉത്കണ്ഠയും ഒഴിവാക്കാൻ മധുബാലയെ ഉപദേശിക്കുകയും ചെയ്തു;[59]അവൾക്ക് കുട്ടികളുണ്ടാകുന്നതിൽ നിന്ന് പിന്തിരിപ്പിക്കപ്പെടുകയും രണ്ട് വർഷത്തെ ആയുസ്സ് നൽകുകയും ചെയ്തു.[60]

 
1966 മെയ് മാസത്തിൽ ഭർത്താവ് കിഷോർ കുമാറിനൊപ്പം മധുബാല

മധുബാലയും കിഷോറും പിന്നീട് ബോംബെയിലേക്ക് മടങ്ങി, അവൾ കിഷോറിന്റെ സെസ്കറിയ കോട്ടേജിലേക്ക് മാറി.[61] അവളുടെ ആരോഗ്യസ്ഥിതി വഷളായിക്കൊണ്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ അവൾ പലപ്പോഴും ഭർത്താവുമായി വഴക്കിട്ടു.[61]അശോക് കുമാർ (കിഷോറിന്റെ ജ്യേഷ്ഠൻ) അവളുടെ അസുഖം അവളെ ഒരു "മോശം ഉള്ള" വ്യക്തിയാക്കി മാറ്റിയെന്നും അവൾ കൂടുതൽ സമയവും പിതാവിന്റെ വീട്ടിലാണ് ചെലവഴിച്ചതെന്നും അനുസ്മരിച്ചു.[62]മതപരമായ അഭിപ്രായവ്യത്യാസങ്ങൾ കാരണം കുടുംബ പ്രശ്നങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ, മധുബാല പിന്നീട് ബാന്ദ്രയിലെ ക്വാർട്ടർ ഡെക്കിൽ കിഷോർ പുതുതായി വാങ്ങിയ ഫ്ലാറ്റിലേക്ക് മാറി.[63][61]എന്നിരുന്നാലും, കിഷോർ കുറച്ചുകാലം മാത്രം ഫ്ലാറ്റിൽ താമസിച്ചു, തുടർന്ന് ഒരു നഴ്‌സിനും ഡ്രൈവർക്കും ഒപ്പം അവളെ തനിച്ചാക്കി.[63]അവളുടെ എല്ലാ ചികിൽസാച്ചെലവുകളും അയാൾ വഹിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും, വിവാഹം കഴിഞ്ഞ് രണ്ട് മാസത്തിനുള്ളിൽ മധുബാല ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടു, സ്വന്തം വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങി.[64]അവളുടെ ജീവിതകാലം മുഴുവൻ, അവൻ ഇടയ്ക്കിടെ അവളെ സന്ദർശിച്ചിരുന്നു,[65] മധുബാലയുടെ സഹോദരി മധുർ ഭൂഷൺ അത് "അവസാന വേർപിരിയൽ വേദനിപ്പിക്കാതിരിക്കാൻ അവളിൽ നിന്ന് വേർപെടുത്താൻ" സാധ്യതയുണ്ടെന്ന് കരുതി. [63]

1966 ജൂൺ അവസാനത്തോടെ,[22]:16   മധുബാല ഭാഗികമായി സുഖം പ്രാപിച്ചതായി തോന്നുന്നു, രാജ് കപൂറിനൊപ്പം ജെ.കെ. നന്ദയുടെ ചലാക് എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ വീണ്ടും സിനിമയിലേക്ക് മടങ്ങാൻ തീരുമാനിച്ചു, അത് അവർ വ്യവസായത്തിൽ നിന്ന് വിട്ടുനിന്നതിന് ശേഷം പൂർത്തിയാകാതെ പോയി.[21] അവളുടെ തിരിച്ചുവരവിനെ മാധ്യമങ്ങൾ സ്വാഗതം ചെയ്‌തു, പക്ഷേ ഷൂട്ടിംഗ് ആരംഭിച്ച ഉടൻ മധുബാല ബോധരഹിതയായി; അങ്ങനെ സിനിമ ഒരിക്കലും പൂർത്തിയായില്ല.[66] തുടർന്ന് ബ്രീച്ച് കാൻഡി ഹോസ്പിറ്റലിൽ ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു, അവിടെ വച്ച് അവൾ തന്റെ മുൻ കാമുകൻ ദിലീപ് കുമാറിനെ കാണുകയും ഡിസ്ചാർജ് ചെയ്ത ശേഷം വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങുകയും ചെയ്തു.[41] അവളുടെ ഉറക്കമില്ലായ്മ ഇല്ലാതാക്കാൻ, അശോകിന്റെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം മധുബാല ഹിപ്നോട്ടിക് ഉപയോഗിച്ചു, പക്ഷേ അത് അവളുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ കൂടുതൽ വഷളാക്കുകയായിരുന്നു.[22]:101

മധുബാല തന്റെ അവസാന വർഷങ്ങൾ കിടപ്പിലായതിനാൽ ശരീരഭാരം വളരെ കുറഞ്ഞു. അവളുടെ പ്രത്യേക ആകർഷണം ഉറുദു കവിതയായിരുന്നു, കൂടാതെ ഹോം പ്രൊജക്ടറിൽ അവൾ പതിവായി അവളുടെ സിനിമകൾ (പ്രത്യേകിച്ച് മുഗൾ-ഇ-അസം) കാണാറുണ്ടായിരുന്നു.[41] അവൾ വളരെ ഏകാന്തതയിൽ വളർന്നു, അക്കാലത്ത് സിനിമാ മേഖലയിൽ നിന്നുള്ള ഗീതാ ദത്തിനെയും വഹീദ റഹ്മാനെയും മാത്രം കണ്ടുമുട്ടി.[67] അവൾക്ക് മിക്കവാറും എല്ലാ ആഴ്‌ചയും കൈമാറ്റം ചെയ്യേണ്ടിവന്നു.[41][22]:106 അവളുടെ ശരീരം അവളുടെ മൂക്കിൽ നിന്നും വായിൽ നിന്നും പുറത്തേക്ക് ഒഴുകുന്ന അധിക രക്തം ഉത്പാദിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി;[68] സങ്കീർണതകൾ ഉണ്ടാകാതിരിക്കാൻ വക്കീലിന് രക്തം വേർതിരിച്ചെടുക്കേണ്ടിവന്നു, കൂടാതെ പലപ്പോഴും ഹൈപ്പോക്സിയ ബാധിച്ചതിനാൽ ഒരു ഓക്സിജൻ സിലിണ്ടർ അവളുടെ അരികിൽ സൂക്ഷിക്കേണ്ടി വന്നു.[63][41] ചാലക് സംഭവത്തിന് ശേഷം, മധുബാല ചലച്ചിത്ര സംവിധാനത്തിലേക്ക് ശ്രദ്ധ തിരിക്കുകയും 1969 ഫെബ്രുവരിയിൽ ഫർസ് ഔർ ഇഷ്‌ക് എന്ന പേരിൽ തന്റെ സംവിധാന അരങ്ങേറ്റത്തിന് തയ്യാറെടുക്കുകയും ചെയ്തു.[69]

മരണം തിരുത്തുക

1969-ന്റെ തുടക്കത്തിൽ, മധുബാലയുടെ ആരോഗ്യം ഗുരുതരവും വലിയ തകർച്ചയിലുമായിരുന്നു: അവൾക്ക് മഞ്ഞപ്പിത്തം പിടിപെട്ടിരുന്നു, മൂത്രപരിശോധനയിൽ ഹെമറ്റൂറിയ ഉണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തി.[70]ഫെബ്രുവരി 22ന് അർദ്ധരാത്രിയിലാണ് മധുബാലയ്ക്ക് ഹൃദയാഘാതമുണ്ടായത്.[71] അവളുടെ കുടുംബാംഗങ്ങൾക്കും കിഷോറിനും ഇടയിൽ ഏതാനും മണിക്കൂറുകൾ മല്ലിട്ട ശേഷം, ഫെബ്രുവരി 23 ന് രാവിലെ 9:30 ന്,[72] 36 വയസ്സ് തികഞ്ഞ് ഒമ്പത് ദിവസങ്ങൾക്ക് ശേഷം അവർ മരിച്ചു.[73]

പൊതു ചിത്രം തിരുത്തുക

1940-കളുടെ അവസാനം മുതൽ 1960-കളുടെ ആരംഭം വരെ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തയായ ചലച്ചിത്ര താരങ്ങളിൽ ഒരാളായിരുന്നു മധുബാല. 1951-ൽ, അമേരിക്കൻ മാസികയായ ലൈഫിലെ ഒരു ഫീച്ചറിനായി ജെയിംസ് ബർക്ക് അവളുടെ ഫോട്ടോ എടുത്തു, അത് അക്കാലത്തെ ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്രമേഖലയിലെ ഏറ്റവും വലിയ താരമായി അവളെ വിശേഷിപ്പിച്ചു. അവളുടെ പ്രശസ്തി ഇന്ത്യയ്ക്കപ്പുറവും എത്തി: സംവിധായകൻ ഫ്രാങ്ക് കാപ്ര അവൾക്ക് ഹോളിവുഡിൽ ഒരു ഇടവേള വാഗ്ദാനം ചെയ്തു (അവളുടെ പിതാവ് അത് നിരസിച്ചു) കൂടാതെ 1952 ഓഗസ്റ്റിൽ, ഡേവിഡ് കോർട്ട് ഓഫ് തിയേറ്റർ ആർട്സ് മാഗസിൻ അവളെ "ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ നക്ഷത്രം - അവൾ അവിടെ ഇല്ല" എന്ന് എഴുതി. ബെവർലി ഹിൽസ്." സമകാലിക യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിലെയും പടിഞ്ഞാറൻ യൂറോപ്പിലെയും സംയോജിത ജനസംഖ്യയ്ക്ക് തുല്യമാണ് മധുബാലയുടെ ഇന്ത്യൻ, പാകിസ്ഥാൻ ആരാധകരുടെ എണ്ണം കോർട്ട് കണക്കാക്കിയത്, കൂടാതെ മ്യാൻമർ, ഇന്തോനേഷ്യ, മലേഷ്യ, കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്ക തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലും അവളുടെ ജനപ്രീതി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു. നർഗീസിനൊപ്പം അവർക്ക് ഗ്രീസിൽ വലിയ ആരാധകരും ഉണ്ടായിരുന്നു.

 
1956-ൽ മധുബാലയുടെ ഒരു കളർ ഫോട്ടോ.

മധുബാലയുടെ സൗന്ദര്യവും ശാരീരിക ആകർഷണീയതയും പരക്കെ അംഗീകരിക്കപ്പെടുകയും മാധ്യമങ്ങൾ അവളെ "ഇന്ത്യൻ സിനിമയുടെ വീനസ്" എന്നും "ദുരന്തത്തോടെയുള്ള സുന്ദരി" എന്നും വിളിക്കാൻ കാരണമായി. 1951-ൽ ദി ഇല്ലസ്ട്രേറ്റഡ് വീക്കിലി ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ ക്ലെയർ മെൻഡോങ്ക അവളെ "ഇന്ത്യൻ സ്‌ക്രീനിലെ ഒന്നാം നമ്പർ സുന്ദരി" എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു. അവളുടെ സഹപ്രവർത്തകരിൽ പലരും തങ്ങൾ കണ്ടിട്ടുള്ളതിൽ വച്ച് ഏറ്റവും സുന്ദരിയായ സ്ത്രീയായി അവളെ ഉദ്ധരിച്ചു. മധുബാലയുമായുള്ള ആദ്യ കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്ക് ശേഷം നിമ്മി (1954-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ അമർ എന്ന സിനിമയിലെ സഹനടി) ഉറക്കമില്ലാത്ത ഒരു രാത്രി കടന്നുപോയി എന്ന് സമ്മതിച്ചപ്പോൾ നിരുപ റോയ് പറഞ്ഞു, "അവളുടെ ലുക്കിൽ ആരും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല, ഒരിക്കലും ഉണ്ടാകില്ല". 2011-ൽ, 1953-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ റെയിൽ കാ ദിബ്ബ എന്ന സിനിമയുടെ ചിത്രീകരണ വേളയിൽ ഷമ്മി കപൂർ അവളുമായി പ്രണയത്തിലാണെന്ന് സമ്മതിച്ചു: "ഇന്നും ... കൂടുതൽ സുന്ദരിയായ ഒരു സ്ത്രീയെ ഞാൻ കണ്ടിട്ടില്ലെന്ന് എനിക്ക് സത്യം ചെയ്യാം. അവളുടെ മൂർച്ചയുള്ള ബുദ്ധിയും പക്വതയും ചേർക്കുക. , സമചിത്തതയും സംവേദനക്ഷമതയും ... ആറു പതിറ്റാണ്ടിനുശേഷം ഇപ്പോഴും അവളെക്കുറിച്ച് ഓർക്കുമ്പോൾ, എന്റെ ഹൃദയമിടിപ്പ് നഷ്ടപ്പെടുന്നു. എന്റെ ദൈവമേ, എന്തൊരു സൗന്ദര്യം, എന്തൊരു സാന്നിധ്യം. അവളുടെ ആകർഷണീയത കാരണം, ലക്സിന്റെയും ഗോദ്‌റെജിന്റെയും സൗന്ദര്യവർദ്ധക ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ബ്രാൻഡ് അംബാസഡർമാരിൽ ഒരാളായി മധുബാല മാറി. എന്നിരുന്നാലും, ശാരീരിക സൗന്ദര്യത്തേക്കാൾ സന്തോഷമാണ് തനിക്ക് പ്രധാനമെന്ന് അവർ പറഞ്ഞു.

ദിലീപ് കുമാർ മധുബാലയെ വിശേഷിപ്പിച്ചത് "വളരെ ജനപ്രിയമായത് ... ഗേറ്റിന് പുറത്ത് ആളുകൾ തടിച്ചുകൂടിയ ഒരേയൊരു താരം ... മറ്റാർക്കും അങ്ങനെയായിരുന്നില്ല." അവളുടെ പ്രശസ്തി ടൈം മാഗസിനും അംഗീകരിച്ചു, അത് 1959 ജനുവരി ലക്കത്തിൽ അവളെ "ക്യാഷ് ആൻഡ് കറി സ്റ്റാർ" എന്ന് വിളിച്ചു. സിനിമകളിൽ, അവൾ പലപ്പോഴും മുൻനിര പുരുഷന്റെ മുമ്പാകെ ബിൽ ചെയ്യപ്പെടുകയും, വെബ് പോർട്ടൽ Rediff.com അവളുടെ സമകാലികരായ പുരുഷനേക്കാൾ ശക്തയായ സെലിബ്രിറ്റിയായി അവളെ പരാമർശിക്കുകയും ചെയ്തു. മഹൽ (1949) എന്ന ചിത്രത്തിന്, ഒരു പ്രമുഖ നിർമ്മാണ കമ്പനിക്ക് കീഴിൽ അവളുടെ ആദ്യ ചിത്രമായ, മധുബാലയ്ക്ക് 7 ആയിരം രൂപ പ്രതിഫലമായി ലഭിച്ചു. ചിത്രത്തിന്റെ വിജയം ഒരു മുൻനിര നായികയായി അവളുടെ കരിയർ സ്ഥാപിച്ചു, തുടർന്ന് വരാനിരിക്കുന്ന ദശകത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പ്രതിഫലം വാങ്ങുന്ന ഇന്ത്യൻ താരങ്ങളിൽ ഒരാളായി അവർ മാറി. 1951-ൽ, ചലച്ചിത്ര നിർമ്മാതാവും എഡിറ്ററുമായ അരബിന്ദോ മുഖോപാധ്യായ ഒരു ചിത്രത്തിന് 1.5 ലക്ഷം രൂപയാണ് മധുബാല ഈടാക്കുന്നതെന്ന് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു. മുഗൾ-ഇ-ആസാമിലെ (1960) ഒരു ദശാബ്ദക്കാലത്തെ പ്രവർത്തനത്തിന് അവർക്ക് അഭൂതപൂർവമായ തുക ₹3 ലക്ഷം ലഭിച്ചു. 1949 മുതൽ 1951 വരെയും 1958 മുതൽ 1961 വരെയും ബോക്‌സ് ഓഫീസ് ഇന്ത്യയിലെ മികച്ച നടിമാരുടെ പട്ടികയിൽ ഏഴ് തവണ മധുബാല ഇടംപിടിച്ചു. 1950-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ചിത്രത്തിന് മധുബാലയുടെ പേര് നൽകി.

കലയും പാരമ്പര്യവും തിരുത്തുക

അഭിനയ ശൈലിയും സ്വീകരണവും തിരുത്തുക

 

22 വർഷത്തെ കരിയറിൽ, റൊമാന്റിക് മ്യൂസിക്കൽ മുതൽ സ്ലാപ്സ്റ്റിക് കോമഡികൾ, ക്രൈം ത്രില്ലറുകൾ, ചരിത്ര നാടകങ്ങൾ തുടങ്ങി മിക്കവാറും എല്ലാ ചലച്ചിത്ര വിഭാഗങ്ങളിലും മധുബാല അഭിനയിച്ചു. സെലിബ്രിറ്റീസ്: എ കോംപ്രിഹെൻസീവ് ബയോഗ്രഫിക്കൽ തെസോറസ് ഇൻ ഇന്ത്യ (1952) എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ രചയിതാവ്, മധുബാല തന്റെ പോരായ്മകളെ നേട്ടമാക്കി മാറ്റി, ചലച്ചിത്രേതര പശ്ചാത്തലം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും "ഏറ്റവും കഴിവുള്ള സ്ത്രീ താരങ്ങളിൽ ഒരാളായി ഉയർന്നു" എന്ന് ജഗദീഷ് ഭാട്ടിയ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. വ്യവസായം." ബാബുറാവു പട്ടേൽ, ഫിലിംഇന്ത്യയ്‌ക്ക് വേണ്ടി എഴുതുന്നു, "ഞങ്ങളുടെ ഏറ്റവും കഴിവുള്ള, ഏറ്റവും വൈവിധ്യമാർന്ന, മികച്ച രൂപത്തിലുള്ള കലാകാരി" എന്ന് അവളെ വിശേഷിപ്പിച്ചു. ശർമ്മ, ശക്തി സാമന്ത, രാജ് ഖോസ്‌ല എന്നിവരുൾപ്പെടെ അവളുടെ നിരവധി സംവിധായകർ വ്യത്യസ്ത അവസരങ്ങളിൽ അവളുടെ അഭിനയ കഴിവുകളെ പ്രശംസിച്ചു. താൻ കൂടെ പ്രവർത്തിച്ചതിൽ ഏറ്റവും മികച്ച നടിയാണെന്ന് അശോക് കുമാർ അവളെ വിശേഷിപ്പിച്ചു, അതേസമയം ദിലീപ് കുമാർ തന്റെ ആത്മകഥയിൽ എഴുതിയത് "ഒരു ചടുലയായ കലാകാരിയാണ് ... അവളുടെ പ്രതികരണങ്ങളിൽ തൽക്ഷണം ആയിരുന്നു, ആ രംഗങ്ങൾ ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുമ്പോൾ പോലും ... അവൾ. സ്ക്രിപ്റ്റ് ആവശ്യപ്പെടുന്ന ഇടപെടലിന്റെ നിലവാരം പുലർത്താനും വേഗത നിലനിർത്താനും കഴിയുന്ന ഒരു കലാകാരനായിരുന്നു."

ന്യൂയോർക്ക് ടൈംസിനായി മുൻകാലങ്ങളിൽ എഴുതിയ ഐഷ ഖാൻ, മധുബാലയുടെ അഭിനയ ശൈലിയെ "സ്വാഭാവികവും" "കുറച്ചു കാണിക്കുന്നതും" എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു, "പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ പരിധികൾ പരിശോധിക്കുന്ന ആധുനിക യുവതികളുടെ" വേഷങ്ങളാണ് അവർ പലപ്പോഴും അവതരിപ്പിച്ചിരുന്നത്. ചലച്ചിത്ര നിരൂപക സുകന്യ വർമ്മ അഭിപ്രായപ്പെട്ടത്, മധുബാലയെപ്പോലുള്ള നടിമാർ "നല്ല ഭംഗിയുള്ളതും കരയുന്ന ബക്കറ്റുകളേക്കാൾ കൂടുതൽ ചെയ്യുന്നതിനാണ് അഭിനന്ദിക്കേണ്ടത്." ഹൗറ ബ്രിഡ്ജിലെ (1958) കാബറേ നർത്തകി പോലെയുള്ള അവളുടെ പാരമ്പര്യേതര വേഷങ്ങൾക്ക് മധുബാല മാധ്യമങ്ങളിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. ചൽതി കാ നാം ഗാഡിയിലെ (1958) വിമതയും സ്വതന്ത്രയുമായ ഒരു സ്ത്രീയും മുഗൾ-ഇ-ആസാമിലെ (1960) ഒരു നിർഭയ കോടതി നർത്തകിയുമായ റീത്ത ഹേവർത്ത്, അവ ഗാർഡ്നർ എന്നിവരുമായി അവളെ താരതമ്യം ചെയ്യാൻ ഫിലിംഫെയർ നേതൃത്വം നൽകി. അമർ (1954), ഗേറ്റ്‌വേ ഓഫ് ഇന്ത്യ (1957), ബർസാത് കി രാത്ത് (1960) എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലെ അവളുടെ വേഷങ്ങളും ഇന്ത്യൻ സിനിമയിലെ സ്ത്രീ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ സാധാരണ ചിത്രീകരണങ്ങളിൽ നിന്ന് വളരെ വ്യത്യസ്തവും അസഹനീയവുമാണ്. ബോളിവുഡിൽ ട്രൗസറുകൾ (സ്ത്രീകൾക്കുള്ളത്), സ്‌ട്രാപ്പ്‌ലെസ് വസ്ത്രങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നിരവധി ആധുനിക ശൈലികൾ അവതരിപ്പിച്ചതിന്റെ ബഹുമതിയും മധുബാലയ്‌ക്കുണ്ട്. അവളുടെ വ്യതിരിക്തമായ അലകളുടെ ഹെയർസ്റ്റൈലിനെ "കിടക്കയ്ക്ക് പുറത്തുള്ള രൂപം" എന്ന് വിളിക്കുകയും വിമോചിതയും സ്വതന്ത്രവുമായ ഒരു സ്ത്രീയായി അവളുടെ സ്‌ക്രീൻ വ്യക്തിത്വം സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. ഡേവിഡ് കോർട്ട് അവളെ സംഗ്രഹിച്ചു, "സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യൻ സ്ത്രീയുടെ ആദർശം അല്ലെങ്കിൽ സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യൻ സ്ത്രീ എന്തായിരിക്കുമെന്ന് ഇന്ത്യ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു."

 
 
Madhubala was noted for playing strong and modern characters, such as in Howrah Bridge (left) and Barsaat Ki Raat (right).[74] In the former, she also donned her popular wavy hairstyle.[75]

തന്റെ സമകാലികരിൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ കരിയർ മധുബാലയ്ക്കായിരുന്നു, എന്നാൽ അഭിനയം നിർത്തിയപ്പോഴേക്കും അവൾ 70-ലധികം സിനിമകളിൽ വിജയകരമായി അഭിനയിച്ചു. പ്രധാന വേഷങ്ങളിലെ അവളുടെ സ്‌ക്രീൻ സമയം എല്ലായ്പ്പോഴും അവളുടെ പുരുഷ സഹനടന്മാർക്ക് തുല്യമായിരുന്നു-അല്ലെങ്കിൽ അപൂർവമാണ് - കൂടാതെ, ബഹുജന ആശയവിനിമയത്തിന്റെ കാലഘട്ടത്തിൽ, ഇന്ത്യൻ സ്ഥാനം നേടിയ ആദ്യകാല വ്യക്തിത്വങ്ങളിൽ ഒരാളെന്ന ബഹുമതിയും അവർക്കുണ്ട്. സിനിമ ആഗോള നിലവാരത്തിലേക്ക്. കൂടാതെ, ബഹുത് ദിൻ ഹുവെ (1954) എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ തെന്നിന്ത്യൻ സിനിമയിൽ കരിയർ നേടിയ ആദ്യ ഹിന്ദി നടിയായി മധുബാല മാറി. ജെറി പിന്റോ, "ദ വാംപ് ആൻഡ് ദി വിർജിൻ" എന്ന പേരിൽ ഒരു പ്രത്യേക ലൈംഗിക ചിഹ്നം സൃഷ്ടിച്ച ആദ്യകാല ബോളിവുഡ് നടിമാരിൽ ഒരാളായി മധുബാലയെ ഉദ്ധരിച്ചു, Rediff.com, ഹിന്ദുസ്ഥാൻ ടൈംസ് എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങൾ അവളെ ഏറ്റവും മികച്ച ലൈംഗിക ചിഹ്നങ്ങളിലൊന്നായി പരാമർശിച്ചു. ബോളിവുഡ്. 2011-ൽ Rediff.com നടത്തിയ ഒരു വോട്ടെടുപ്പിൽ, "നമ്മുടെ സ്‌ക്രീനുകളെ എക്കാലവും ചുട്ടുപഴുത്ത ഏറ്റവും ചൂടേറിയ സ്ത്രീകളിൽ" ഏറ്റവും കൂടുതൽ വോട്ടുകൾ നേടുന്ന മൂന്നാമത്തെ വ്യക്തിയാണ് മധുബാലയ്ക്ക്. പോർട്ടലിന്റെ ലേഖകൻ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു, "അവസാനം, ഞാൻ ഊഹിക്കുന്നു, ഇത് സൗന്ദര്യത്തെക്കുറിച്ചാണ്. കൂടാതെ അതിസുന്ദരിയായ മധുബാലയുമായി പൊരുത്തപ്പെടാൻ കഴിയുന്നവർ അധികം ഉണ്ടായിരുന്നില്ല."

ആദരാഞ്ജലികളും ആദരവും തിരുത്തുക

 
2008-ൽ ഇന്ത്യാ പോസ്റ്റ് പുറത്തിറക്കിയ ഒരു സ്മാരക സ്റ്റാമ്പിൽ മധുബാല

മധുബാലയുടെ രണ്ട് ചിത്രങ്ങളുടെ ഡിജിറ്റലായി വർണ്ണാഭമായ പതിപ്പുകൾ-മുഗൾ-ഇ-അസം (2004-ൽ), ഹാഫ് ടിക്കറ്റ് (2012-ൽ)-തിയേറ്ററുകളിൽ പുറത്തിറങ്ങി. 2008 മാർച്ചിൽ, ഇന്ത്യൻ പോസ്റ്റ് മധുബാലയെ ഉൾപ്പെടുത്തി ഒരു സ്മരണിക തപാൽ സ്റ്റാമ്പ് പുറത്തിറക്കി, അത് അവരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങളും സഹനടന്മാരും ചേർന്ന് പുറത്തിറക്കി; അക്കാലത്ത് നർഗീസ് ആയിരുന്നു ഇത്തരത്തിൽ ആദരിക്കപ്പെട്ട മറ്റൊരു ഇന്ത്യൻ നടി. 2010-ൽ, മുഗൾ-ഇ-ആസാമിലെ അനാർക്കലിയായി മധുബാലയുടെ പ്രകടനം ബോളിവുഡിലെ "80 ഐക്കണിക് പെർഫോമൻസുകളുടെ" പട്ടികയിൽ ഫിലിംഫെയർ ഉൾപ്പെടുത്തി. മുഗൾ-ഇ-ആസാമിലെ അവളുടെ ആമുഖ രംഗം Rediff.com-ന്റെ "ഞങ്ങളുടെ ശ്വാസം കെടുത്തിയ 20 സീനുകളുടെ" പട്ടികയിൽ സുകന്യ വർമ്മ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ബ്രിട്ടീഷ് ഫിലിം ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടും CNN-IBN ഉം നടത്തിയ വോട്ടെടുപ്പിൽ ഈ ചിത്രം തന്നെ ഇതുവരെ നിർമ്മിച്ചതിൽ വച്ച് ഏറ്റവും മികച്ച ചിത്രങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. 2017 ഓഗസ്റ്റിൽ, മാഡം തുസാഡ്‌സിന്റെ ന്യൂഡൽഹി കേന്ദ്രം, മധുബാലയോടുള്ള ആദരസൂചകമായി സിനിമയിലെ അവളുടെ ഭാവത്തിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് അവളുടെ പ്രതിമ അനാച്ഛാദനം ചെയ്തു. അടുത്ത വർഷം, ന്യൂയോർക്ക് ടൈംസ് മധുബാലയുടെ ജീവിതത്തെ മെർലിൻ മൺറോയുടെ ജീവിതവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തി ഒരു വൈകിയ ചരമക്കുറിപ്പ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. 2019 ഫെബ്രുവരി 14-ന്, അവളുടെ 86-ാം ജന്മദിനത്തിൽ, സെർച്ച് എഞ്ചിൻ Google ഒരു ഡൂഡിൽ അവളെ അനുസ്മരിച്ചു; ഗൂഗിൾ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു: "അവളുടെ ആശ്വാസകരമായ രൂപം ശുക്രനുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, ഹാസ്യങ്ങൾക്കും നാടകങ്ങൾക്കും റൊമാന്റിക് റോളുകൾക്കും ഒരുപോലെ അനുയോജ്യമായ ശൈലിയിലുള്ള ഒരു പ്രതിഭാധനയായ അഭിനേത്രിയായിരുന്നു മധുബാല. [...] ദുരന്തത്തിനിടയിൽ 70-ലധികം സിനിമകളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. ഇന്ന് 86 വയസ്സ് തികയുമായിരുന്ന മധുബാലയെ 1952-ൽ തിയേറ്റർ ആർട്ട്സ് മാഗസിൻ "ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ താരം" എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നു.

സിനിമയിൽ തിരുത്തുക

യഥാക്രമം ഖോയ ഖോയാ ചന്ദ് (2007), വൺസ് അപോൺ എ ടൈം ഇൻ മുംബൈ (2010), ബാജിറാവു മസ്താനി (2015) എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലെ സോഹ അലി ഖാൻ, കങ്കണ റണാവത്ത്, ദീപിക പദുക്കോൺ എന്നീ നടിമാരുടെ കഥാപാത്രങ്ങൾക്ക് പിന്നിൽ മധുബാല പ്രചോദനമായി. അനുരാഗ് ബസുവിന്റെ വരാനിരിക്കുന്ന പ്രോജക്റ്റായ കിഷോർ കുമാറിന്റെ ജീവചരിത്രത്തിൽ കത്രീന കൈഫ് മധുബാലയെ അവതരിപ്പിക്കും.

2018 ജൂലൈയിൽ, മധുബാലയുടെ സഹോദരി മധുര് ഭൂഷൺ, തന്റെ സഹോദരിയുടെ ജീവചരിത്രം നിർമ്മിക്കാൻ പദ്ധതിയിടുന്നതായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. കരീന കപൂർ മധുബാലയുടെ വേഷം ചെയ്യണമെന്ന് ഭൂഷൺ ആഗ്രഹിക്കുന്നു, എന്നാൽ 2018 വരെ, പ്രോജക്റ്റ് അതിന്റെ പ്രാരംഭ ഘട്ടത്തിൽ തന്നെ തുടരുന്നു. 2019 നവംബറിൽ, ചലച്ചിത്ര നിർമ്മാതാവ് ഇംതിയാസ് അലി മധുബാലയുടെ ഒരു ജീവചരിത്രം പരിഗണിക്കുകയായിരുന്നു, എന്നാൽ പിന്നീട് അവരുടെ കുടുംബം അനുമതി നിഷേധിച്ചതിനെത്തുടർന്ന് ഈ ആശയം ഉപേക്ഷിച്ചു. കൃതി സനോൻ, കങ്കണ റണാവത്ത്, കിയാര അദ്വാനി, ജാൻവി കപൂർ എന്നിവരുൾപ്പെടെയുള്ള നടിമാർ ഒരു ജീവചരിത്രത്തിൽ മധുബാലയെ അവതരിപ്പിക്കാൻ ആഗ്രഹം പ്രകടിപ്പിച്ചു.

ജനപ്രിയ സംസ്കാര റഫറൻസ് തിരുത്തുക

  • 1958-ലെ ചൽതി കാ നാം ഗാഡി എന്ന സിനിമയിൽ, രേണുവിനെ (മധുബാല) തന്റെ ഗാരേജിൽ കണ്ട മൻമോഹൻ (കിഷോർ കുമാർ) ആവേശത്തോടെ പറയുന്നു, "ഹം സംഝാ കോയി ഭൂത്-വൂത് ഹോഗാ" ("ഓ, അതൊരു പ്രേതമാണെന്ന് ഞാൻ കരുതി"). മഹലിലെ (1949) പ്രേത സ്‌ത്രീയെ മധുബാല അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനെ പരാമർശിക്കുന്നതായിരുന്നു ഡയലോഗ്.(1949).[76]
  • 1960ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ പരാഖ് എന്ന ചിത്രത്തിലാണ് നടി നിഷി മധുബാലയെ പാരഡി ചെയ്തത്.[77]
  • 1970-കളിൽ ഗ്രീക്ക് ഗായകൻ സ്റ്റെലിയോസ് കസാന്ത്സിഡിസ് മധുബാലയോടുള്ള ആദരസൂചകമായി "മണ്ഡൂബാല" എന്ന ഗാനം നിർമ്മിച്ചു.[78]
  • 1990-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ജീവൻ ഏക് സംഘർഷ് എന്ന സിനിമയിൽ, മാധുരി ദീക്ഷിതിന്റെയും അനിൽ കപൂറിന്റെയും കഥാപാത്രങ്ങൾ ചൽതി കാ നാം ഗാഡിയിലെ (1958) മധുബാലയും കിഷോർ കുമാറും അവതരിപ്പിക്കുന്ന ഒരു നൃത്ത സീക്വൻസ് അനുകരിച്ചു.[14]
  • 1990-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ കിഷൻ കനയ്യ എന്ന ചിത്രത്തിലാണ് മാധുരി ദീക്ഷിത് മധുബാലയെ പാരഡി ചെയ്തത്.[79]
  • ഹിന്ദി ചലച്ചിത്ര വ്യവസായത്തിനുള്ള ആദരാഞ്ജലിയായി 1995-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ രംഗീല എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ ഓപ്പണിംഗ് ക്രെഡിറ്റിൽ, ഓരോ പേരിനും ഒപ്പം മധുബാല, ദേവ് ആനന്ദ്, അമിതാഭ് ബച്ചൻ എന്നിവരുൾപ്പെടെ ഒരു വിന്റേജ് സിനിമാതാരത്തിന്റെ ചിത്രമുണ്ട്.[80]
  • മധുബാലയുടെ അനാർക്കലി ലുക്ക് ലജ്ജയിലെ (2001) മാധുരി ദീക്ഷിതിനും മാൻ ഗയേ മുഗൾ-ഇ-ആസമിലെ (2008) മല്ലിക ഷെരാവത്തിനും പ്രചോദനം നൽകി.[81][82]
  • 2007-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ സലാം-ഇ-ഇഷ്‌ക് എന്ന ചിത്രത്തിലാണ് പ്രിയങ്ക ചോപ്ര മധുബാലയെയും മീന കുമാരിയെയും നർഗീസിനെയും പാരഡി ചെയ്തത്.[83]
  • 2017 ൽ നടി മൗനി റോയ് ഒരു നൃത്ത പ്രകടനത്തിനായി മധുബാലയുടെ അനാർക്കലിയുടെ വേഷം ധരിച്ചു.[84]

അഭിനയിച്ച ചിത്രങ്ങൾ തിരുത്തുക

പ്രധാന ലേഖനം: മധുബാല അഭിനയിച്ച ചിത്രങ്ങൾ
വർഷം പേര് കഥാപാത്രം കുറിപ്പുകൾ
1942 ബസന്ത് മഞ്ജു ബേബി മുംതാസ് എന്ന പേരിലാണ് അന്ന് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്
1944 മുംതാസ് മഹൽ
1945 ധന്ന ഭഗത്
1946 രജ്പുത്താനി
1946 പൂജാരി
1946 ഫൂൽവാഡി
1947 സാത് സമുന്ദ്രോം കി മല്ലിക
1947 മേരേ ഭഗ്വാൻ
1947 ഖൂബ്സൂരത് ദുനിയാ
1947 ദിൽ-കി-റാണി രാജ് കുമാരി സിങ്
1947 ചിത്തോർ വിജയ്
1947 നീൽ കമൽ ഗംഗ
1948 പരായ് ആഗ്
1948 ലാൽ ദുപട്ട
1948 ദേശ് സേവ
1948 അമർ പ്രേം
1949 സിപാഹിയ
1949 സിങ്കാർ
1949 പരസ് പ്രിയ
1949 നേകി ഓർ ബഡി
1949 മഹൽ കാമിനി
1949 ഇംതിഹാൻ
1949 ദുലാരി ശോഭ/ദുലാരി
1949 ദോലത്
1949 അപ്‌രാധി ഷീലാ റാണി
1950 പർദേസ് ചന്ദ
1950 നിശാന ഗീത
1950 നിരാല പൂനം
1950 മധുബാല
1950 ഹങ്സ്തെ ആൻസൂ
1950 ബേഖസൂർ ഉഷ
1951 തരാന തരാന
1951 സായിയാൻ സായിയാൻ
1951 നസ്നീൻ
1951 നദാൻ
1951 ഖജാന
1951 ബാദൽ രത്ന
1951 ആരാം ലീല
1952 സാഖി രുഖ്സാന
1952 സംഗ്ദിൽ
1953 റെയിൽ കാ ഡിബ്ബ ചന്ദ
1953 അർമാൻ
1954 ബഹുത് ദിൻ ഹുയെ ചന്ദ്രകാന്ത
1954 അമർ അഞ്ജു
1955 തീരന്ദാസ്
1955 നഖബ്
1955 നാട്ട താര
1955 മിസ്റ്റർ ആൻഡ് മിസിസ് 55 അനിത വർമ്മ
1956 ഷിറിൻ ഫർഹദ് ഷിറിൻ
1956 രാജ് ഹാഠ് രാജകുമാരി
1956 ധാക്കെ കി മൽമൽ
1957 യഹൂദി ലഡ്കി
1957 ഗേറ്റ്വേ ഓഫ് ഇന്ത്യ അഞ്ജു
1957 എക് സാൽ ഉഷ സിൻഹ
1958 പോലീസ്
1958 ഫഗുൻ ബനാനി
1958 കാലാപാനി ആശ
1958 ഹൗറ ബ്രിഡ്ജ് എഡ്ന
1958 ചൽത്തി കാ നാം ഗാഡി രേണു
1958 ബഘി സിപായി
1959 കൽ ഹമാരാ ഹേ മധു/ബേല
1959 ഇൻസാൻ ജാഗ് ഉഠാ ഗൗരി
1959 ദോ ഉസ്താദ് മധു ശർമ്മ
1960 മേളോം കേ ഖ്വാബ് ആശ
1960 ജാലി നോട്ട് രേണു/ബീന
1960 ബർസാത് കി രാത് ശബ്നം
1960 മുഗൾ-ഇ-അസം അനാർക്കലി
1961 പാസ്പോർട്ട് റീത്ത ഭഗ്വൻദാസ്
1961 ഝുമ്രൂ അഞ്ജന
1961 ബോയ്ഫ്രെണ്ട് സംഗീത
1962 ഹാഫ് ടിക്കറ്റ് രജ്നീദേവി/ആശ
1964 ശരാബി കമല
1971 ജ്വാല

അടിക്കുറിപ്പുകൾ തിരുത്തുക

  1. ↑ News regarding the civil affair also reported Dilip's indelicate behaviour towards Madhubala and her father;[49] the actor, on the other hand, denied this in court and also added that he never proposed her for marriage.[50] However, actor Om Prakash recalled a similar incident from 1957 in which Dilip pressurized Madhubala to marry him and break up with her family.[51]
  2. ↑ ജീവചരിത്രകാരൻ കാനന ജിങ്കാന 1960 നവംബർ 16 നാണ് വിവാഹ തീയതി ഉദ്ധരിക്കുന്നത്.[55] പിയൂഷ് റോയിയും മോഹൻ ദീപും പറയുന്നതനുസരിച്ച്, ഹിന്ദുവായ കിഷോർ ഇസ്ലാം മതം സ്വീകരിച്ച് മധുബാലയെ വിവാഹം കഴിക്കാൻ "കരീം അബ്ദുൾ" എന്ന് പേര് മാറ്റി.[56][22]:99എന്നിരുന്നാലും, അക്ബറിന്റെ പുസ്തകത്തിൽ, ലീന ചന്ദാവർക്കർ (കിഷോറിന്റെ നാലാമത്തെ ഭാര്യ) ഈ അവകാശവാദങ്ങൾ നിഷേധിച്ചു..[54]

ഗ്രന്ഥസൂചിക തിരുത്തുക

അവലംബം തിരുത്തുക

  1. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; :0 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  2. ↑ 2.0 2.1 Roy 2019, പുറം. 151: "മുഗൾ ചക്രവർത്തിയായ അക്ബറിന്റെ മകനുമായി (അല്ലെങ്കിൽ കിരീടാവകാശി) പ്രണയത്തിലായ ഒരു വിധിക്കപ്പെട്ട വേശ്യാവൃത്തിയിൽ അവളുടെ ഏറ്റവും വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞ പ്രകടനം, ഇന്ത്യൻ സിനിമയിലെ ഏറ്റവും മികച്ച സ്ത്രീ പ്രകടനങ്ങളുടെ എല്ലാ പട്ടികയിലും ഉയർന്ന സ്ഥാനത്താണ്." ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; "FOOTNOTERoy2019151" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു
  3. ↑ Khan, Javed (18 January 2015). "Madhubala: From Peshawar with love ..." DAWN.COM (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 20 April 2018.
  4. ↑ Cert, David: "The Biggest Star in the World – and she's not in Beverly Hills", Theatre Arts (August 1952)
  5. ↑ Lanba, Urmila. (2012). Bollywood's Top 20: Superstars of Indian Cinema (Patel, B, ed.). p.115.
  6. ↑ "Top 20: Things you didn't know about Madhubala". News18.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 "Remembering Madhubala's best roles" (in ഇംഗ്ലീഷ്). Filmfare. Retrieved 25 April 2021.
  8. ↑ "Madhubala's 85th birth anniversary: Beyond her arresting beauty, a look at her life's tragedies". Hindustan Times (in ഇംഗ്ലീഷ്). 2018-02-14. Retrieved 2021-11-29.
  9. ↑ U, Saiam Z. (2012). Houseful The Golden Years of Hindi Cinema (in ഇംഗ്ലീഷ്). Om Books International. p. 145. ISBN 978-93-80070-25-4.
  10. ↑ Akbar 1997, p. 179; Lanba & Patel 2012, p. 117.
  11. ↑ "Box Office 1958". 22 September 2012. Archived from the original on 22 September 2012. Retrieved 28 April 2021.
  12. ↑ Bose 2006, p. 258; Lanba & Patel 2012, p. 117; Roy 2019, p. 211–212.
  13. ↑ "Box Office Results (1950—59)". Box Office India. 2010-02-05. Archived from the original on 5 February 2010. Retrieved 2021-11-29.
  14. ↑ 14.0 14.1 Raheja, Dinesh (8 January 2003). "Classics Revisited: Why Chalti Ka Naam Gaadi is nonstop fun". Rediff.com. Retrieved 18 October 2021.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  15. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; :8 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  16. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; :6 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  17. ↑ 17.0 17.1 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; :3 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  18. ↑ Chatterji, Shoma A. (9 April 2016). "Shakti Samanta". Upperstall.com. Retrieved 20 November 2021.
  19. ↑ Lanba & Patel 2012, p. 117; Akbar 1997, p. 103.
  20. ↑ Akbar 1997, പുറം. 103.
  21. ↑ 21.0 21.1 Akbar 1997, പുറം. 104.
  22. ↑ 22.0 22.1 22.2 22.3 22.4 22.5 22.6 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; Mohan Deep എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  23. ↑ Raheja, Dinesh (15 February 2003). "Mughal-e-Azam: A work of art". Rediff.com. Archived from the original on 17 October 2012. Retrieved 10 June 2012.
  24. ↑ Bali, Karan. "The 'Mughal-e-Azam' that was never made, starring Nargis". Scroll.in (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-11-29.
  25. ↑ Akbar 1997, p. 130; Pandhye 2020, p. 130.
  26. ↑ Jhingana 2010, p. 41-43; 45; Pandhye 2020, pp. 162–164.
  27. ↑ Pandhye 2020, p. 157, 159; Akbar 1997, pp. 154–155; Jhingana 2010, p. 41; Lanba & Patel 2012, p. 123.
  28. ↑ 28.0 28.1 Akbar 1997, pp. 130–136; 138; 143–151; 153–160; Roy 2019, pp. 151–152; 304; Lanba & Patel 2012, p. 125.
  29. ↑ Pandhye 2020, പുറം. 164.
  30. ↑ Akbar 1997, പുറം. 121.
  31. ↑ Patsy N (10 November 2004). "The making of Mughal-e-Azam". Rediff.com. Archived from the original on 25 January 2012. Retrieved 29 November 2021.
  32. ↑ Roy 2019, p. 12, 151; Lanba & Patel 2012, p. 117.
  33. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; boi60 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  34. ↑ "8th National Film Awards" (PDF). International Film Festival of India. Archived from the original (PDF) on 28 September 2011. Retrieved 29 November 2021.
  35. ↑ "Filmfare Award Winners 1961 – 8th (Eighth) Filmfare Popular Awards". Awardsandshows.com. Archived from the original on 30 July 2012. Retrieved 29 November 2021.
  36. ↑ Lanba & Patel 2012, പുറം. 118.
  37. ↑ Akbar 1997, പുറം. 167.
  38. ↑ Films in Review (in ഇംഗ്ലീഷ്). National Board of Review of Motion Pictures. 1951. p. 32.
  39. ↑ Rs. 50,000 for relief of refugees (in ഇംഗ്ലീഷ്). Bombay: The Indian Express. 1950-08-19. p. 5.
  40. ↑ Akbar 1997, പുറങ്ങൾ. 115–116.
  41. ↑ 41.0 41.1 41.2 41.3 41.4 "Madhubala was sad when Dilip Kumar got married" (in ഇംഗ്ലീഷ്). Filmfare. Retrieved 12 July 2021.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  42. ↑ Akbar 1997, p. 115; Jhingana 2010, p. 28.
  43. ↑ "Mistress of beauty, stardom and tragedy". Deccan Chronicle. Retrieved 2021-11-28.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  44. ↑ 44.0 44.1 Akbar 1997, p. 108; Pandhye 2020, p. 141.
  45. ↑ "The women Dilip Kumar really loved". The Times of India. Retrieved 17 November 2021.
  46. ↑ Akbar 1997, p. 108, 115; Lanba & Patel 2012, p. 121–122, 124; Wani 2016, pp. 144–150, 156, 158; Bose 2006, p. 322.
  47. ↑ Akbar 1997, pp. 61, 91–92; Lanba & Patel 2012, p. 121; Roy 2019, p. 151; Jhingana 2010, p. 29; Wani 2016, p. 150; Reuben 1993, p. 172; Pandhye 2020, pp. 155–156.
  48. ↑ Akbar 1997, pp. 63, 87–92; Jhingana 2010, p. 29; Lanba & Patel 2012, p. 121; Pandhye 2020, pp. 155–156; Wani 2016, p. 158; Reuben 1993, pp. 165–172.
  49. ↑ "Film Stars Tyranny: Letter to F. F. I. chief cited in Madhubala case". The Indian Express (in ഇംഗ്ലീഷ്). 5 May 1957. Retrieved 28 November 2021.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  50. ↑ "Case against Madhubala; more evidence by Dilip Kumar". The Indian Express (in ഇംഗ്ലീഷ്). 28 April 1957. Retrieved 28 November 2021.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  51. ↑ Lanba & Patel 2012, പുറം. 124.
  52. ↑ Lanba & Patel 2012, പുറം. 125.
  53. ↑ Akbar 1997, p. 189; Lanba & Patel 2012, p. 125.
  54. ↑ 54.0 54.1 Akbar 1997, പുറം. 189.
  55. ↑ Jhingana 2010, പുറം. 30.
  56. ↑ Roy 2019, പുറം. 212.
  57. ↑ Nandy, Pritish (2018-08-04). "When Kishore Kumar spoke to Pritish Nandy about Bombay, Hitchcock and his many wives". The Print (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-10-11.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  58. ↑ Akbar 1997, പുറം. 185.
  59. ↑ Akbar 1997.
  60. ↑ Jhingana 2010, p. 30; Lanba & Patel 2012, p. 125.
  61. ↑ 61.0 61.1 61.2 Jhingana 2010, പുറം. 31.
  62. ↑ Singh, Arpita (4 August 2018). "Kishore Kumar's 89th birth anniversary: Few unknown facts about the legendary singer". India TV News (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 13 July 2021.
  63. ↑ 63.0 63.1 63.2 63.3 "Madhubala's sister, Madhur Bhushan, reveals the most shocking details about the late actor's life" (in ഇംഗ്ലീഷ്). Filmfare. Retrieved 12 July 2021.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  64. ↑ Jhingana 2010, p. 31; Roy 2019, p. 212.
  65. ↑ Jhingana 2010, പുറങ്ങൾ. 31–34.
  66. ↑ Akbar 1997, പുറം. 92, 104.
  67. ↑ "Madhur Bhushan: I won't give up on my dream of making a biopic on Madhubala". The Times of India (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2022-01-03.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  68. ↑ Jhingana 2010, പുറം. 32.
  69. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; mrandmrs55.com എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  70. ↑ "Her Sister's Recollections". Cineplot. 16 April 2016. Archived from the original on 17 September 2016. Retrieved 19 August 2016.
  71. ↑ Jhingana 2010, പുറം. 33.
  72. ↑ "She could never forget Dilip saab" (in ഇംഗ്ലീഷ്). Filmfare. Retrieved 21 September 2021.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  73. ↑ Jhingana 2010, പുറം. 34.
  74. ↑ Khdair, 2020 & chapt. 1.
  75. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; hair എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  76. ↑ Anjaria, Ulka (4 March 2021). Understanding Bollywood: The Grammar of Hindi Cinema (in ഇംഗ്ലീഷ്). Routledge. p. 22. ISBN 978-1-000-34729-6.
  77. ↑ Verma, Sukanya. "Classic Revisited: Bimal Roy's satirical gem, Parakh". Rediff.com (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 14 November 2021.
  78. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; greece എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  79. ↑ "The BIGGEST fans, in the movies!". Rediff.com (in ഇംഗ്ലീഷ്). 14 April 2016. Retrieved 20 November 2021.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  80. ↑ "25 years, 25 reasons to love 'Rangeela'". Mintlounge (in ഇംഗ്ലീഷ്). 5 September 2020. Retrieved 16 November 2021.
  81. ↑ Bose, Nandana (4 April 2019). Madhuri Dixit (in ഇംഗ്ലീഷ്). Bloomsbury Publishing. p. 90. ISBN 978-1-911239-16-1.
  82. ↑ Gupshup, Gullu. "Mallika to do a Mughal-e-Azam". Rediff.com (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 14 November 2021.
  83. ↑ Verma, Sukanya (26 January 2007). "Salaam-E-Ishq: Stars shine in mediocre film". Rediff.com. Archived from the original on 5 October 2013. Retrieved 28 November 2021.
  84. ↑ "Mouni Roy replicates legendary star Madhubala, slays in her retro avatar". The Times of India (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 14 November 2021.

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ തിരുത്തുക

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മധുബാല&oldid=3708404" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്