ഹൊയ്സാല സാമ്രാജ്യം (കന്നഡ: ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ) (ഉച്ചാരണം: [hojsəɭə saːmraːdʒjə]) ഒരു പ്രധാന [[തെക്കേ ഇന്ത്യ|തെക്കേ ഇന്ത്യന്‍]] സംരാജ്യംസാമ്രാജ്യം ആയിരുന്നു. ഇന്നത്തെ [[കര്‍ണ്ണാടക]] സംസ്ഥാനത്തില്‍ 10 - 14 നൂറ്റാണ്ടുകള്‍ക്ക് ഇടയ്ക്കാണ് ഹൊയ്സാല സാമ്രാജ്യം നിലനിന്നത്. ആദ്യകാലത്ത് ഈ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനം [[ബേലൂര്‍]] ആയിരുന്നു. പിന്നീട് തലസ്ഥാനം [[ഹലെബീഡു|ഹലെബീഡുവിലേക്ക്]] മാറി.
[[ഹൊയ്സാല രാജാക്കന്മാര്‍രാജാക്കന്മാര്]] ആദ്യം [[മല്‍നാട് കര്‍ണ്ണാടക|മല്‍നാട് കര്‍ണ്ണാടകയില്‍]] നിന്നുള്ള [[ഗോത്രവര്‍ഗ്ഗം|ഗോത്രവര്‍ഗ്ഗക്കാര്‍]] ആയിരുന്നു. (പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ ഒരു ഉയര്‍ന്ന പ്രദേശമാണ് മല്‍നാട് കര്‍ണ്ണാടക). 12-ആം നൂറ്റാണ്ടില്‍ അന്നത്തെ രാജാക്കന്മാരായിരുന്ന [[പശ്ചിമ ചാലൂക്യര്‍|പശ്ചിമ ചാലൂക്യരും]] [[കലചൂരി രാജവംശവും ആയിരാജവംശം|കലചൂരി ഉള്ളരാജവംശവുമായുള്ള]] യുദ്ധം മുതലെടുത്ത് ഇവര്‍ ഇന്നത്തെ കര്‍ണ്ണാടക സംസ്ഥാനത്തിലെ പ്രദേശങ്ങളും തമിഴ്നാട്ടിലെ[[തമിഴ്‌നാട്|തമിഴ്നാട്ടിലെ]] [[കാവേരി നദി|കാവേരി നദീതടത്തിനു]] വടക്കുള്ള ഭലഭൂയിഷ്ഠഫലഭൂയിഷ്ഠ പ്രദേശവും പിടിച്ചെടുത്തു. 13-ആം നൂറ്റാണ്ടോടെ ഇവര്‍ ഇന്നത്തെ കര്‍ണ്ണാടകത്തിലെ ഭൂരിഭാഗം പ്രദേശവും തമിഴ്നാട്ടിന്റെ കുറച്ച് ഭാഗവും [[ഡെക്കാന്‍]] പ്രദേശത്തെ [[ആന്ധ്രാ പ്രദേശ്|ആന്ധ്രാ പ്രദേശിന്റെ]] കുറച്ച് ഭാഗവും ഭരിച്ചു.
