ഹൊയ്സള സാമ്രാജ്യം

ഹൊയ്സാല സാമ്രാജ്യം (കന്നഡ: ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ) (ഉച്ചാരണം: [hojsəɭə saːmraːdʒjə]) ഒരു പ്രധാന തെക്കേ ഇന്ത്യന്‍ സംരാജ്യം ആയിരുന്നു. ഇന്നത്തെ കര്‍ണ്ണാടക സംസ്ഥാനത്തില്‍ 10 - 14 നൂറ്റാണ്ടുകള്‍ക്ക് ഇടയ്ക്കാണ് ഹൊയ്സാല സാമ്രാജ്യം നിലനിന്നത്. ആദ്യകാലത്ത് ഈ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനം ബേലൂര്‍ ആയിരുന്നു. പിന്നീട് തലസ്ഥാനം ഹലെബീഡുവിലേക്ക് മാറി.

ഹൊയ്സാല രാജാക്കന്മാര്‍ ആദ്യം മല്‍നാട് കര്‍ണ്ണാടകയില്‍ നിന്നുള്ള ഗോത്രവര്‍ഗ്ഗക്കാര്‍ ആയിരുന്നു. (പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ ഒരു ഉയര്‍ന്ന പ്രദേശമാണ് മല്‍നാട് കര്‍ണ്ണാടക). 12-ആം നൂറ്റാണ്ടില്‍ അന്നത്തെ രാജാക്കന്മാരായിരുന്ന പശ്ചിമ ചാലൂക്യരും കലചൂരി രാജവംശവും ആയി ഉള്ള യുദ്ധം മുതലെടുത്ത് ഇവര്‍ ഇന്നത്തെ കര്‍ണ്ണാടക സംസ്ഥാനത്തിലെ പ്രദേശങ്ങളും തമിഴ്നാട്ടിലെ കാവേരി നദീതടത്തിനു വടക്കുള്ള ഭലഭൂയിഷ്ഠ പ്രദേശവും പിടിച്ചെടുത്തു. 13-ആം നൂറ്റാണ്ടോടെ ഇവര്‍ ഇന്നത്തെ കര്‍ണ്ണാടകത്തിലെ ഭൂരിഭാഗം പ്രദേശവും തമിഴ്നാട്ടിന്റെ കുറച്ച് ഭാഗവും ഡെക്കാന്‍ പ്രദേശത്തെ ആന്ധ്രാ പ്രദേശിന്റെ കുറച്ച് ഭാഗവും ഭരിച്ചു.