|
|title_leader = [[Monarch|King]] }}
[[അലക്സാണ്ടർ|അലക്സാണ്ടറുടെ]] സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ പിന്‍ഗാമിയായിപിൻഗാമിയായി നിലവില്‍നിലവിൽ വന്ന ഒരു സാമ്രാജ്യമാണ്‌ സെല്യൂക്കിഡ് സാമ്രാജ്യം (കാലഘട്ടം: ബി.സി.ഇ. 312 – 63). അലക്സാണ്ടറുടെ ഒരു സൈനികനും അലക്സാണ്ടറുടെ മരണശേഷം [[ബാബിലോൺ|ബാബിലോണിന്റെ]] സത്രപ് ആയി നിയമിക്കപ്പെട്ട [[സെല്യൂക്കസ്]] ആണ്‌ ഈ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ സ്ഥാപകന്‍സ്ഥാപകൻ.
സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ പ്രതാപകാലത്ത് മദ്ധ്യ അനറ്റോളിയ, ലെവന്റ്, മെസപ്പൊട്ടാമിയ, പേർഷ്യ, ഇന്നത്തെ തുർക്ക്മെനിസ്താൻ, പാമിർ, പാകിസ്താന്റെ ഭാഗങ്ങൾ തുടങ്ങിയ പ്രദേശങ്ങൾ ഇതിന്റെ അധീനതയിലായിരുന്നു.
=== സെല്യൂക്കസ് ===
{{main|സെല്യൂക്കസ് നിക്കേറ്റർ}}
[[പ്രമാണം:Seleuco I Nicatore.JPG|left|thumb|സെല്യൂക്കസ് നിക്കേറ്റര്‍നിക്കേറ്റർ]]
അലക്സാണ്ടറുടെ കീഴിലെ ഒരു സേനാനായകനായിരുന്ന സെല്യൂക്കസ്, അലക്സാണ്ടറുടെ മരണശേഷം, ബി.സി.ഇ. 321-ലെ [[ട്രിപാരഡൈസസ് വിഭജനം|ട്രിപാരഡൈസസ് വിഭജനപ്രകാരം]] [[ബാബിലോൺ|ബാബിലോണിന്റെ]] സത്രപ് ആയി സെല്യൂക്കസ് നിയമിതനായി. തുടർന്ന് ഏഷ്യാമൈനറിലെ സത്രപ് ആയിരുന്ന [[ആന്റിഗണസ്|ആന്റിഗണസിന്റെ]] ഭീഷണി മൂലം സെല്യൂക്കസിന് ഈജിപ്തിലേക്ക് പലായനം ചെയ്യേണ്ടി വന്നെങ്കിലും ബി.സി.ഇ. 312-ൽ ഈജിപ്തിലെ ടോളമിയുടെ സഹായത്തോടെ ബാബിലോണിൽ തിരിച്ചെത്തി അധികാരം സ്ഥാപിച്ചു. തുടർന്ന് പേർഷ്യ, മീഡിയ തുടങ്ങിയ സത്രപികളെല്ലാം പിടിച്ചെടുത്ത് സാമ്രാജ്യത്തിന് അടിത്തറ പാകി.
തുടര്‍ന്ന്തുടർന്ന് തന്നെ തന്റെ മാസിഡോണിയന്‍മാസിഡോണിയൻ പ്രതിയോഗികളെ തോല്പ്പിച്ച് സെല്യൂക്കസ്, ഇറാനിയന്‍ഇറാനിയൻ പീഠഭൂമിയിലും അധികാരമുറപ്പിച്ചു. പൗരസ്ത്യദേശത്ത് സെല്യൂക്കസ് തന്റെ അധികാരം പിടീമുറൂക്കുന്നതിനിടയില്‍പിടീമുറൂക്കുന്നതിനിടയിൽ ഈജിപ്തിലെ ടോളമസും, അനറ്റോളീയയിലെ ആന്റിഗണസും പടിഞ്ഞാറു നിന്ന് ഭീഷണീയുയര്‍ത്തിയതിനാല്‍ഭീഷണീയുയർത്തിയതിനാൽ സെല്യൂക്കസിന് പടീഞ്ഞാറോട്ട് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കേണ്ടതായി വന്നു. അതുകൊണ്ട് ഇന്ത്യയിലെ [[ചന്ദ്രഗുപ്തമൗര്യൻ|ചന്ദ്രഗുപ്തമൗര്യനുമായി]] ഒരു ഉടമ്പടിയില്‍ഉടമ്പടിയിൽ ഏര്‍പ്പെടേണ്ടിഏർപ്പെടേണ്ടി വന്നു.
ബി.സി.ഇ. 303-ലെ ഈ സന്ധിയനുസരിച്ച് 500 ആനകള്‍ക്ക്ആനകൾക്ക് പകരമായി [[ഗാന്ധാരം]], [[പാരോപനിസഡെ]] (ഇന്നത്തെ കാബൂള്‍കാബൂൾ മേഖല), [[അറാകോസിയ]] (ഇന്നത്തെ [[കന്ദഹാര്‍കന്ദഹാർ]] മേഖല), [[ഗെദ്രോസിയ]] എന്നീ പ്രദേശങ്ങള്‍പ്രദേശങ്ങൾ ( [[ഏറിയ|ഏറിയയും]] - ഇന്നത്തെ ഹെറാത്ത് പ്രദേശം - ഈ പട്ടികയില്‍പട്ടികയിൽ ഉള്‍പ്പെടുന്നതായുംഉൾപ്പെടുന്നതായും പറയപ്പെടുന്നു.) ചന്ദ്രഗുപ്തന്‌ അടിയറ വെക്കെണ്ടിവന്നു<ref name=afghans8>{{cite book |last=Voglesang|first= Willem|authorlink= |coauthors= |title=The Afghans|year=2002 |publisher=Willey-Blackwell, John Willey & SOns, Ltd, UK.|location=LONDON|isbn=978-1-4051-8243-0|chapter= 8 - The Greeks|pages=124-129|url=}}</ref>.
ബി.സി.ഇ. 301-ലെ [[ഇപ്ലസ് യുദ്ധം|ഇപ്സസ് യുദ്ധത്തില്‍യുദ്ധത്തിൽ]] ആന്റിഗണസിനെ പരാജയപ്പെടുത്തിയ സെല്യൂക്കസ്, വീണ്ടും കിഴക്കന്‍കിഴക്കൻ പ്രദേശത്തെ ഗ്രീക്ക് മാസിഡോണിയന്‍മാസിഡോണിയൻ കോളനിവല്‍ക്കരണശ്രമങ്ങള്‍കോളനിവൽക്കരണശ്രമങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുത്തി. കിഴക്ക്, സെല്യൂക്കസിന്റെ പ്രധാനപ്പെട്ട ശ്രദ്ധാകേന്ദ്രം [[ബാക്ട്രിയ|ബാക്ട്രിയയും]], [[മെസപ്പൊട്ടാമിയ|മെസപ്പൊട്ടാമിയയില്‍മെസപ്പൊട്ടാമിയയിൽ]] നിന്ന് ബാക്ട്രിയയിലേക്കുള്ള പാതയിലെ നഗരങ്ങളുമായിരുന്നു. സെല്യൂക്കസിന്റെ ഭരണത്തിന്റെ അവസാനസമയങ്ങളില്‍അവസാനസമയങ്ങളിൽ, അതായത് ബി.സി.ഇ. 281-261 കാലത്ത്, പുത്രനായിരുന്ന [[അന്തിയോക്കസ്]] ആയിരുന്നു കിഴക്കന്‍കിഴക്കൻ ദേശങ്ങളിലെ പ്രതിനിധി. [[അക്കാമെനിഡ് സാമ്രാജ്യം|പേര്‍ഷ്യന്‍പേർഷ്യൻ അക്കാമെനിഡ്]] സത്രപരപ്പോലെ അന്തിയോക്കസും ബാക്ട്രിയയിലായിരിക്കണം വസിച്സിരുന്നത്<ref name=afghans8/>.
=== നഗരങ്ങളുടെ സ്ഥാപനം ===
തങ്ങളുടെ ഭരണകാലത്ത് സെല്യൂക്കസും പിൻ‌ഗാമികളും തങ്ങളുടെ ഭരണമേഖലയിൽ സ്ഥാപിക്കുകയും പുനസ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്യുകയും അവക്കെല്ലാം, അലക്സാണ്ട്രിയ, സെല്യൂക്യ, അപാമിയ, അന്ത്യോക്യ എന്നിങ്ങനെ പേരുകള്‍പേരുകൾ നല്‍കുകയുംനൽകുകയും ചെയ്തു. ബാക്ട്രിയയിലേയും മാര്‍ഗിയാനയിലേയുംമാർഗിയാനയിലേയും നഗരങ്ങള്‍നഗരങ്ങൾ, മുന്‍പ്മുൻപ് അക്കാമെനിഡ് കാലത്തെ അപേക്ഷിച്ച് വളരെ വിസ്തൃതി പ്രാപിച്ചു. മാര്‍ഗിയാനയിലെമാർഗിയാനയിലെ നഗരത്തിന് അലക്സാണ്ട്രിയ എന്നായിരുന്നു പേര്<ref name=afghans8/>
ബാക്ട്രിയയിലും സമീപപ്രദേശങ്ങളിലുമുള്ള ഗ്രീക്കുകാരുടെ കൈയേറ്റവും, നഗരവല്‍ക്കരണവുംനഗരവൽക്കരണവും, സ്ഥിരതാമസവും, ചുറ്റുപാടുമുള്ള മേഖലയിലെ [[സിഥിയർ|സിഥിയന്‍സിഥിയൻ]] നാടോടിവര്‍ഗ്ഗക്കാര്‍ക്കിടയില്‍നാടോടിവർഗ്ഗക്കാർക്കിടയിൽ എതിര്‍പ്പിന്എതിർപ്പിന് കാരണമായി. ബി.സി.ഇ. 290-ല്‍ൽ വടക്കു നിന്നുള്ള ചില സിഥിയന്‍സിഥിയൻ വര്‍ഗ്ഗക്കാര്‍വർഗ്ഗക്കാർ മാര്‍ഗിയാനയിലേയുംമാർഗിയാനയിലേയും ഏറിയയിലേയും നഗരങ്ങള്‍നഗരങ്ങൾ ആക്രമിച്ചു നശിപ്പിച്ചു. ഇതിനെത്തുടര്‍ന്ന്ഇതിനെത്തുടർന്ന് ഇവരെ തുരത്തിയോടിച്ചെങ്കിലും ഇവരില്‍ഇവരിൽ നിന്നുള്ള ഈ ഭീഷണി നിലനിന്നതിനാല്‍നിലനിന്നതിനാൽ പ്രധാനപ്പെട്ട കാര്‍ഷികകേന്ദ്രങ്ങള്‍ക്കുകാർഷികകേന്ദ്രങ്ങൾക്കു ചുറ്റും വന്‍വൻ മതിലുകള്‍മതിലുകൾ പണിയുന്ന രീതി, ഇതോടെ ഗ്രീക്കുകാര്‍ഗ്രീക്കുകാർ ആരംഭിച്ചു.
ഇത്തരത്തില്‍ഇത്തരത്തിൽ [[മാർവ് മരുപ്പച്ച|മാര്‍വ്മാർവ് മരുപ്പച്ചക്ക്]] ചുറ്റുമായി നിര്‍മ്മിക്കപ്പെട്ടനിർമ്മിക്കപ്പെട്ട മതിലിന് 250 കിലോമീറ്റര്‍കിലോമീറ്റർ നീളമുണ്ടായിരുന്നു. ഈ മതിലിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങള്‍അവശിഷ്ടങ്ങൾ മരുപ്പച്ചയുടെ വടക്ക് ഭാഗത്തു നിന്നും കണ്ടെടുത്തിട്ടുണ്ട്. അതുപോലെ [[ബാൾഖ് മരുപ്പച്ച|ബാള്‍ഖ്ബാൾഖ് മരുപ്പച്ചക്ക്]] ചുറ്റുമുണ്ടായിരുന്ന മതിലിന് 65 കിലോമീറ്ററും നീളമുണ്ടായിരുന്നു.
== അവലംബം ==
{{hist-stub}}
{{Empires}}
[[വർഗ്ഗം:സാമ്രാജ്യങ്ങൾ]]
[[വര്‍ഗ്ഗം:സാമ്രാജ്യങ്ങള്‍]]
[[ar:سلوقيون]]
| 