"ഷൂജ ഷാ ദുറാനി" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം

ഷൂജയും ജ്യേഷ്ടനായ സമാൻ ഖാനും, യൂസഫ്സായ് എന്ന അത്ര പ്രബലമല്ലാത്ത ഒരു പഷ്തൂൺ‌വംശത്തിലെ സ്ത്രീയിൽ [[തിമൂർ ഷാ ദുറാനി|തിമൂർ ഷാക്ക്]] ജനിച്ച മക്കളായിരുന്നു. തിമൂറിന്റെ മരണശേഷം 1793-ൽ [[സമാൻ ഷാ ദുറാനി|സമാൻ ഷാ]], മറ്റു സഹോദരന്മാരെ അടിച്ചമർത്തി അധികാരത്തിലെത്തിയപ്പോൾ ഷൂജയും തന്റെ സഹോദരനോടൊപ്പം നിന്നു. പിന്നീട് സമാൻ ഷായെ തോല്‍പ്പിച്ച്തോൽപ്പിച്ച് 1800-ൽ [[മഹ്മൂദ് ഷാ]] അധികാരത്തിലെത്തിയതിനു ശേഷം, ഷൂജ, മഹ്മൂദിനെതിരെ പോരാട്ടങ്ങൾ നടത്താനാരംഭിച്ചു<ref name=afghans15>{{cite book |last=Vogelsang|first= Willem|authorlink= |coauthors= |title=The Afghans|year=2002 |publisher=Willey-Blackwell, John Willey & SOns, Ltd, UK.|location=LONDON|isbn=978-1-4051-8243-0|chapter=15-The Sadozay Dynasty|pages=237-241|url=http://books.google.co.in/books?id=9kfJ6MlMsJQC&lpg=PP1&pg=PA237#v=onepage&q=&f=false}}</ref>.

ബാരക്സായ് വംശത്തിലെ ഫത് ഖാന്റെ സൈന്യമായിരുന്നു മഹ്മൂദ് ഷായുടെ പ്രധാന ശക്തിസ്രോതസ്. 1803 ജൂണ്‍ജൂൺ മാസം, ഫത് ഖാന്റെ അസാന്നിധ്യം മുതലെടുത്ത് ഷൂജ, മഹ്മൂദ് ഷായെ പരാജയപ്പെടുത്തി [[കാബൂൾ|കാബൂളിൽ]] അധികാരത്തിലേറി. ഇതോടൊപ്പം മഹ്മൂദിനെ അപ്പര്‍അപ്പർ ബാല ഹിസാറില്‍ഹിസാറിൽ തടവുകാരനാക്കുകയും ചെയ്തു. കാബൂളിനു ശേഷം ഷൂജ, [[കന്ദഹാർ|കന്ദഹാറും]] കൈയടക്കി.

ഷൂജ അധികാരമേറ്റതിനു ശേഷം തിമൂറിന്റെ മറ്റൊരു പുത്രനായിരുന്ന അബ്ബാസ് ഖാന്‍ഖാൻ കാബൂളില്‍കാബൂളിൽ രാജാവായി സ്വയം പ്രഖ്യാപിച്ചെങ്കിലും ഷാ ഷൂജ അധികാരം തിരിച്ചുപിടിച്ചു. കന്ദഹാർ പിടിച്ചതിനു ശേഷം ഷാ ഷൂജ, [[സമാൻ ഷാ|സമാന്‍സമാൻ ഷായുടെ]] പുത്രനായിരുന്ന [[ഖയ്സർ മിർസ|ഖയ്സര്‍ഖയ്സർ മിര്‍സയെമിർസയെ]] അവിടത്തെ ഭരണകർത്താവായി നിയമിച്ചിരുന്നു. 1808-ല്‍ൽ ഷാ ഷൂജ, [[സിന്ധ്|സിന്ധിലായിരുന്ന]] സമയത്ത് ഖായ്സര്‍ഖായ്സർ മിര്‍സമിർസ കാബൂളില്‍കാബൂളിൽ അധികാരം പിടിച്ചെടുത്തു. തുടര്‍ന്ന്തുടർന്ന് മിര്‍സമിർസ [[പെഷവാർ|പെഷവാറൂം]] നിയന്ത്രണത്തിലാക്കിയെങ്കിലും ഷാ ഷൂജ ഈ കലാപവും അടിച്ചമര്‍ത്തിഅടിച്ചമർത്തി. ഇങ്ങനെ ഇയാള്‍ഇയാൾ പലവട്ടം ഷാ ഷുജാക്കെതിരെ തിരിഞ്ഞെങ്കിലും ഷുജ, മിർസയെ കന്ദഹാറിലെ ഭരണകർത്താവായി തുടരാനനുവദിച്ചു.

അബ്ബാസ് ഖാന്റെ കലാപശ്രമങ്ങൾക്കിടയിൽ തടവു ചാടിയ മഹ്മൂദ് ഷായും, ഫത് ഖാനും ഒത്തു ചേര്‍ന്ന്ചേർന്ന് 1808-ല്‍ൽ നടത്തിയ ഒരു സേനാമുന്നേറ്റത്തേയ്യും ഷാ ഷുജ കന്ദഹാറില്‍കന്ദഹാറിൽ വച്ച് പരാജയപ്പെടുത്തി<ref name=afghans15/>.

[[ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയിലെ ബ്രിട്ടീഷുകാരുമായി]] ആദ്യമായി ബന്ധം സ്ഥാപിച്ച കാബൂൾ ഭരണാധികാരിയായിരുന്നു ഷാ ഷൂജ. 1809 ജൂണ്‍ജൂൺ മാസം പെഷവാറിലായിരിക്കുമ്പോള്‍പെഷവാറിലായിരിക്കുമ്പോൾ, ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ പ്രതിനിധിയായിരുന്ന [[മൗണ്ട്സ്റ്റ്യുവർട്ട് എൽഫിൻസ്റ്റോൺ]] (1779-1859) ഷാ ഷുജായെ സന്ദര്‍ശിച്ചിരുന്നുസന്ദർശിച്ചിരുന്നു. പെഷവാറില്‍പെഷവാറിൽ വച്ച് ഷാ ഷുജയും എല്‍ഫിന്‍സ്റ്റോണുംഎൽഫിൻസ്റ്റോണും ഒരു സൗഹൃദ ഉടമ്പടിയില്‍ഉടമ്പടിയിൽ ഒപ്പുവച്ചു. ഫ്രഞ്ചുകാരോ, ഇറാനികളോ ഇന്ത്യന്‍ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലേക്ക് ആക്രമണം നടത്തിയാല്‍നടത്തിയാൽ അഫ്ഗാനികള്‍അഫ്ഗാനികൾ ബ്രിട്ടീഷുകാരോടൊപ്പം അവര്‍ക്കെതിരെഅവർക്കെതിരെ പൊരാടും എന്നായിരുന്ന ഈ കരാറിലെ വ്യവസ്ഥ. എന്നിരുന്നാലും ഈ കരാർ നടപ്പില്‍നടപ്പിൽ വന്നില്ല<ref name=afghans15/>.

1809-ല്‍ൽ ജലാലാബാദിനും കാബൂളിനുമിടയിലുള്ള നിംലക്ക് സമീപത്തുവച്ച്{{Ref_label|ക|ക|none}} 15000-ത്തോളം അംഗസംഖ്യയുണ്ടായിരുന്ന ഷാ ഷൂജയുടെ സൈന്യത്തെ വെറും 2000 പേര്‍പേർ മാത്രമടങ്ങുന്ന [[മഹ്മൂദ് ഷാ|മഹ്മൂദ് ഷായുടേയും]] ഫത് ഖാന്റേയും സൈന്യം പരാജയപ്പെടുത്തി കാബൂൾ പിടിച്ചടക്കി. മഹ്മൂദ് രണ്ടാം വട്ടവും കാബൂളിൽ അധികാരത്തിലേറി.

ഷാ ഷൂജ ഇതിനിടയില്‍ഇതിനിടയിൽ കന്ദഹാറിലേക്ക് കടന്നു. അവിടെ വച്ച് വീണ്ടും തോല്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടതോൽപ്പിക്കപ്പെട്ട ഇദ്ദേഹത്തെ തടവുകാരനായി പിടിച്ച് [[കശ്മീർ|കശ്മീരിലേക്ക്]] കൊണ്ടുപോയി. ഇവിടെ നിന്ന് രക്ഷപെട്ട ഷുജ, [[ലാഹോർ|ലാഹോറിലെ]] സിഖ് നേതാവ് [[രഞ്ജിത് സിങ്|രഞ്ജിത് സിങ്ങിനടുത്ത്]] അഭയം തേടി. ഇവിടെ വച്ച് തന്റെ കൈയിലെ [[കോഹിന്നൂര്‍കോഹിന്നൂർ രത്നം]] 1813-ല്‍ൽ രഞ്ജിത് സിങ്ങിന് കൈമാറേണ്ടിയും വന്നു.

1818 മുതൽ [[സമാൻ ഷാ|സമാന്‍സമാൻ ഷായോടൊപ്പം]] ബ്രിട്ടീഷ് ആശ്രിതനായി ഇദ്ദേഹം ലുധിയാനയില്‍ലുധിയാനയിൽ കഴിഞ്ഞു. പിന്നീട് അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ ദോസ്ത് മുഹമ്മദ് ഭരണത്തിലേറിയ സമയത്ത് 1834-ൽ, സിഖുകാരുടേയ്യും ബ്രിട്ടീഷുകാരുടേയും പിന്തുണയോടെ ഷാ ഷൂജ, കന്ദഹാര്‍കന്ദഹാർ പിടിച്ചെടുത്തെങ്കിലും ഈ വര്‍ഷംവർഷം അവസാനത്തോടെ ദോസ്ത് മുഹമ്മദിന്റെ സൈന്യം ഇദ്ദേഹത്തെ പരാജയപ്പെടുത്തി.<ref name=afghans15/>

ഇതിനായി 1838-ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാരും [[സിഖ്|സിഖുകാരും]] ഷാ ഷൂജയും ചേർന്ന് ഒരു ത്രികക്ഷി ഉടമ്പടി എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ധാരണയിലേർപ്പെടുകയും ഷാ ഷൂജയെ അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ ഭരണത്തിലേറ്റുമെന്ന് 1838 ഒക്ടോബര്‍ഒക്ടോബർ 1-ന് സിംലയിൽ വച്ച് ബ്രിട്ടീഷ് ഗവർണർ ജനറൽ [[ഓക്ലന്റ് പ്രഭു]] പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തു. തുടർന്ന് 1839-ൽ ഷാ ഷൂജ, ബ്രിട്ടീഷുകാരോടൊപ്പം അഫ്ഗാനിസ്താൻ ആക്രമണത്തിൽ പങ്കെടുക്കുകയും 1839 ഏപ്രിൽ 25-ന് കന്ദഹാറും ഓഗസ്റ്റ് 7-ന് കാബൂളും പിടിച്ചടക്കുകയും കാബൂളിലെ ഭരണാധികാരിയായി അവരോധിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു<ref name=afghans16>{{cite book |last=Vogelsang|first= Willem|authorlink= |coauthors= |title=The Afghans|year=2002 |publisher=Willey-Blackwell, John Willey & SOns, Ltd, UK.|location=LONDON|isbn=978-1-4051-8243-0|chapter=16-War with Britain|pages=245-252|url=http://books.google.co.in/books?id=9kfJ6MlMsJQC&lpg=PP1&pg=PA245#v=onepage&q=&f=false}}</ref>.

ഷൂജയുടെ പുത്രനായിരുന്ന ഫത് ജംഗ്, കാബൂളിൽ പിന്നീട് അധികാരത്തിലുണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും പോപത്സായ്/സാദോസായ്ക്കളുടെ പിന്തുണമാത്രമേ ഇയാൾക്കുണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. ബാരക്സായ് വംശജർ ഇയാളെ എതിർത്തിരുന്നു. 1842-ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഫത് ജംഗിനെ പരാജയപ്പെടുത്തി കാബൂൾ കൊള്ളയടിക്കുകയും, അയാളുടെ ഇളയ സഹോദരൻ ഷാപൂറിനെ അധികാരമേല്‍പ്പിച്ച്അധികാരമേൽപ്പിച്ച് മടങ്ങുകയും ചെയ്തു. ഇതിനു ശേഷം ദോസ്ത് മുഹമ്മദ് ഖാന്റെ പുത്രനായ മുഹമ്മദ് അക്ബർ ഖാൻ, ഷാപൂറിനെ സ്ഥാനഭ്രഷ്ടനാക്കി അധികാരത്തിലേറുകയും ചെയ്തു.<ref name=afghans16/>