"നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരം" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം

(ചെ.) യന്ത്രം ചേര്‍ക്കുന്നു: ko:나그함마디 문서
No edit summary
വരി 1:
{{prettyurl|Nag Hammadi library}}
[[ചിത്രം:Kodeks IV NagHammadi.jpg|thumb|250px|right|നാഗ് ഹമ്മദിയില്‍ഹമ്മദിയിൽ കണ്ടുകിട്ടിയ ഗ്രന്ഥങ്ങളിലൊന്നായ "പുസ്തകം-4"]]
 
1945-ല്‍ ഉപരി-ഈജിപ്തിലെ പട്ടണമായ നാഗ് ഹമ്മദിയില്‍ഹമ്മദിയിൽ കണ്ടുകിട്ടിയ ആദ്യകാല [[ക്രിസ്തുമതം|ക്രിസ്തീയ]]-[[ജ്ഞാനവാദം|ജ്ഞാനവാദ]] ഗ്രന്ഥങ്ങളാണ് നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരം എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. [[ജ്ഞാനവാദം|ജ്ഞാനവാദ]]-സുവിശേഷങ്ങള്‍സുവിശേഷങ്ങൾ എന്ന പേരും ഈ ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിനുണ്ട്. തോലിന്റെ പുറം ചട്ടയോടുകൂടിയ പന്ത്രണ്ടു പപ്പൈറസ് പുസ്തകങ്ങള്‍പുസ്തകങ്ങൾ അടച്ചുകെട്ടിയ ഒരു ഭരണിയില്‍ഭരണിയിൽ സൂക്ഷിച്ചിരുന്നത് മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍സമ്മാൻ എന്ന കര്‍ഷകനാണ്കർഷകനാണ് കണ്ടെത്തിയത്.<ref>[http://www.nag-hammadi.com/history.html നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരം: ഒരു വലിയ കണ്ടെത്തലിന്റെ പിന്നിലുള്ള ചെറിയ ചരിത്രം]</ref><ref>മാര്‍വിന്‍മാർവിൻ മേയറും ജെയിംസ് എം. റോബിന്‍സണുംറോബിൻസണും, ''നാഗ് ഹമ്മദി ലിഖിതങ്ങള്‍ലിഖിതങ്ങൾ, അന്തരാഷ്ട്രപതിപ്പ്''. HarperOne, 2007. പുറങ്ങള്‍പുറങ്ങൾ 2-3. ISBN 0060523786</ref> മുഖ്യമായും ജ്ഞാനവാദവിഭാഗത്തില്‍ജ്ഞാനവാദവിഭാഗത്തിൽ പെടുന്ന 52 രചനകള്‍രചനകൾ ഉള്‍പ്പെട്ടഉൾപ്പെട്ടശേഖരത്തില്‍ശേഖരത്തിൽ, അവയ്ക്കു പുറമേ, "ഹെര്‍മ്മസിന്റെഹെർമ്മസിന്റെ ഗ്രന്ഥസമുച്ചയം" എന്ന വിഭാഗത്തിലെ മൂന്നു രചനകളും [[പ്ലേറ്റോ|പ്ലേറ്റോയുടെ]] റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ ഒരു ഭാഗികപരിഭാഷയും ഉണ്ടായിരുന്നു . അപ്രാണിക ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ സംശോധനാരഹിതമായ ഉപയോഗത്തിനെതിരെ ക്രിസ്തീയചിന്തകനും അലക്സാന്‍ഡ്രിയയിലെഅലക്സാൻഡ്രിയയിലെ മെത്രാനുമായിരുന്ന [[അത്തനാസിയൂസ്]] [http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf204.xxv.iii.iii.xxv.html ക്രി.വ. 367-ല്‍ പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയ ലേഖനത്തെ] തുടര്‍ന്ന്തുടർന്ന്, സമീപത്തുള്ള ഒരു വിശുദ്ധ പക്കോമിയൂസിന്റെ ആശ്രമം കുഴിച്ചിട്ടവയാകാം ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളെന്ന്, നാഗ് ഹമ്മദി ശേഖരത്തിന്റെ [[ഇംഗ്ലീഷ്]] പരിഭാഷക്കെഴുതിയ ആമുഖത്തില്‍ആമുഖത്തിൽ, ജെയിംസ് റോബിന്‍സന്‍റോബിൻസൻ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
 
 
രചനകളുടെ മൂലഭാഷ [[ഗ്രീക്ക്]] ആയിരുന്നിരിക്കാമെങ്കിലും ശേഖരത്തിലെ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ഗ്രന്ഥങ്ങൾ എഴുതിയിരിക്കുന്നത് പുരാതന ഈജിപ്തിലെ കോപ്റ്റിക് ഭാഷയിലാണ്. കണ്ടെത്തലില്‍കണ്ടെത്തലിൽ ഉള്‍പ്പെട്ടഉൾപ്പെട്ട ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധമായത് യേശുവിന്റെ വചനങ്ങള്‍വചനങ്ങൾ അടങ്ങിയ "തോമ്മായുടെ സുവിശേഷം" എന്ന അപ്രാമാണിക ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ ലഭ്യമായ ഒരേയൊരു സമ്പൂര്‍ണ്ണപ്രതിയാണ്സമ്പൂർണ്ണപ്രതിയാണ്. നാഗ് ഹമ്മദിയിലെ കണ്ടെത്തലിനെ തുടര്‍ന്ന്തുടർന്ന്, "തോമ്മായുടെ സുവിശേഷത്തിലെ" യേശുവചനങ്ങളില്‍യേശുവചനങ്ങളിൽ ചിലത് 1898-ല്‍ [[ഈജിപ്ത്|ഈജിപ്തിലെ]] ഓക്സിറിങ്കസില്‍ഓക്സിറിങ്കസിൽ നിന്നു കിട്ടിയ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളിലും മറ്റുചില ആദ്യകാല ക്രിസ്തീയലിഖിതങ്ങളിലും ഉള്ളതായി തിരിച്ചറിഞ്ഞു. തുടര്‍ന്ന്തുടർന്ന് തോമ്മായുടെ സുവിശേഷത്തിന്റെ ഗ്രീക്ക് മൂലത്തിന്റെ രചനാകാലം ക്രി..വ. 80-നടുത്ത്, ഒന്നും രണ്ടും നൂറ്റാണ്ടുകളിലെങ്ങോ ആയിരിക്കാമെന്ന് ഊഹിക്കപ്പെട്ടെങ്കിലും ഇക്കാര്യത്തില്‍ഇക്കാര്യത്തിൽ അഭിപ്രായൈക്യമില്ല.<!--- History International channel this date ---><!--- ditto ----> നാഗ് ഹമ്മദി പുസ്തകങ്ങളുടെ തന്നെ കാലം മൂന്നോ നാലോ നൂറ്റാണ്ടുകള്‍നൂറ്റാണ്ടുകൾ ആയിരിക്കാമെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു.
 
നാഗ് ഹമ്മദി പുസ്തകങ്ങള്‍പുസ്തകങ്ങൾ ഇപ്പോള്‍ഇപ്പോൾ ഈജിപ്തില്‍ഈജിപ്തിൽ കെയ്‌റോയിലെ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിലാണ് സൂക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്.
 
==കണ്ടെത്തൽ==
==കണ്ടെത്തല്‍==
 
നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിന്റെ കണ്ടെത്തലിന്റെ കഥ ആ ശേഖരത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കത്തെപ്പോലെ തന്നെ ആവേശമുണര്‍ത്തുന്നതാണ്ആവേശമുണർത്തുന്നതാണ്. <ref name = "Mark">Markschies, Christoph (trans. John Bowden), (2000). Gnosis: An Introduction. T & T Clark - പുറങ്ങള്‍പുറങ്ങൾ 48-49</ref> 1945 ഡിസംബര്‍ഡിസംബർ മാസത്തില്‍മാസത്തിൽ മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍സമ്മാൻ എന്ന കര്‍ഷകന്‍കർഷകൻ കൃഷിക്ക് വളമായുപയോഗിക്കാനുള്ള ഒരിനം ധാതുവസ്തുവിനുവേണ്ടി മണ്ണിളക്കിയപ്പോഴാണ് ഒരു വലിയ മണ്‍ഭരണിയില്‍മൺഭരണിയിൽ അടച്ചു സൂക്ഷിച്ചിരുന്ന ഈ പപ്പൈറസ് ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ഗ്രന്ഥങ്ങൾ കണ്ടെത്തിയത്. ഈ കണ്ടെത്തലിന്റെ കാര്യം ആദ്യം അയാള്‍അയാൾ അരേയും അറിയിച്ചില്ല. അതിനാല്‍അതിനാൽ വിലമതിക്കാനാവാത്ത ഈ കണ്ടെത്തലിനെക്കുറിച്ച് ലോകം അറിഞ്ഞത് വൈകിയും ക്രമേണയുമാണ്. ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ അപശകുനം സംശയിച്ച സമ്മാന്റെ അമ്മ അവയില്‍അവയിൽ ചിലത് കത്തിച്ചു കളഞ്ഞതായും പറയപ്പെടുന്നു.<ref name = "Mark"/> ചില പുസ്തകങ്ങളുടെ പുറംചട്ടകളും, താളുകള്‍താളുകൾ തന്നെയും അങ്ങനെ നഷ്ടപ്പെട്ടു.<ref name = "Tertu">Tertullian.org നാഗ് ഹമ്മദിയിലെ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളുടെ കണ്ടെത്തല്‍കണ്ടെത്തൽ [http://www.tertullian.org/rpearse/manuscripts/nag_hammadi.htm]</ref>
 
 
ഒരു കൊലപാതകാരോപണത്തില്‍കൊലപാതകാരോപണത്തിൽ [[പോലീസ്|പോലീസിനെ]] ഭയന്ന് നടന്നിരുന്ന മൊഹമ്മദ് അലി സമ്മാന്‍സമ്മാൻ<ref name = "Tertu"/> 1946-ല്‍ പുസ്തകങ്ങള്‍പുസ്തകങ്ങൾ അടുത്തുള്ള ഒരു കോപ്റ്റിക് ക്രിസ്തീയ പുരോഹിതനെ ഏല്പിച്ചു. ഒക്ടോബര്‍ഒക്ടോബർ മാസത്തില്‍മാസത്തിൽ, പുരോഹിതന്റെ ഭാര്യാസഹോദരന്‍ഭാര്യാസഹോദരൻ, കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളിലൊന്ന് [[കെയ്റോ|കെയ്റോയിലെ]] കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് വിറ്റു. ഈ നാഗ് ഹമ്മദി ശേഖരത്തില്‍ശേഖരത്തിൽ ക്രമസംഖ്യ മൂന്നായി ഗണിക്കപ്പെടുന്ന പുസ്തകമായിരുന്നു അത്. അതിന്റെ പ്രാധാന്യം മനസ്സിലാക്കിയ കോപ്റ്റിക് ഭാഷാവിദഗ്‌ധനും മതചരിത്രകാരനുമായ ജീന്‍ജീൻ ഡോര്‍സ്ഡോർസ്, അതിനെ സംബന്ധിച്ച ആദ്യപരാമര്‍ശംആദ്യപരാമർശം 1948-ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. തുടര്‍ന്നുതുടർന്നു വന്ന വര്‍ഷങ്ങളില്‍വർഷങ്ങളിൽ, അവശേഷിച്ച കയ്യെഴുത്തു പ്രതികള്‍പ്രതികൾ, അവ കൈവശം വച്ചിരുന്ന കോപ്റ്റിക് പുരോഹിതന്‍പുരോഹിതൻ കെയ്റോയിലെ ഒരു [[സൈപ്രസ്|സൈപ്രസുകാരന്‍സൈപ്രസുകാരൻ]] പുരാവസ്തുവ്യാപാരിയ്ക്കു വിറ്റു. ഈ അമൂല്യഗ്രന്ഥങ്ങള്‍അമൂല്യഗ്രന്ഥങ്ങൾ വിദേശത്തേയ്ക്ക് കടത്തപ്പെടുമെന്നു ഭയന്ന [[ഈജിപ്ത്|ഈജിപ്തിലെ]] പുരാവസ്തുവകുപ്പ് അതു തടഞ്ഞു. 1956-ല്‍ ഗമാല്‍ഗമാൽ അബ്ദൂല്‍അബ്ദൂൽ നാസറിനെ അധികാരത്തിലെത്തിച്ച വിപ്ലവത്തെ തുടര്‍ന്ന്തുടർന്ന്, ഈജിപ്തിന്റെ ദേശീയസ്വത്തായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ട ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ഗ്രന്ഥങ്ങൾ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന് കൈമാറി. അപ്പോള്‍അപ്പോൾ കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിന്റെ ഡയറക്ടറായിരുന്ന പഹോര്‍പഹോർ ലബീബ്, ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങളെ ഈജിപ്തില്‍ഈജിപ്തിൽ നിലനിര്‍ത്തുന്നതില്‍നിലനിർത്തുന്നതിൽ പ്രത്യേകം താത്പര്യം കാട്ടി.
 
അതിനിടെ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളില്‍കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളിൽ ഒന്ന് കെയ്റോയില്‍കെയ്റോയിൽ ഒരു ബെല്‍ജിയംകാരന്‍ബെൽജിയംകാരൻ പുരാവസ്തുവ്യാപാരിക്കു വിറ്റിരുന്നു. അത് 1951-ല്‍ സൂറിച്ചിലെ [[കാള്‍കാൾ യുങ്|കാള്‍കാൾ ഗുസ്താവ് യുങ്ങ്]] ഇന്‍സ്റ്റിട്യൂട്ടിന്റെഇൻസ്റ്റിട്യൂട്ടിന്റെ കൈവശമായി. [[ജ്ഞാനവാദം|ജ്ഞാനവാദത്തില്‍ജ്ഞാനവാദത്തിൽ]] ഏറെ തത്പരനായിരുന്ന പ്രസിദ്ധമനോവിജ്ഞാനി [[കാള്‍കാൾ യുങ്|യുങ്ങിന്]] ജന്മദിനസമ്മാനമായി നല്‍കാനായിരുന്നുനൽകാനായിരുന്നു അത് വാങ്ങിയത്; അതിനാല്‍അതിനാൽ, ഗ്രന്ഥശേഖരത്തില്‍ഗ്രന്ഥശേഖരത്തിൽ ഇപ്പോള്‍ഇപ്പോൾ ക്രമസംഖ്യ ഒന്നായി വരുന്ന ഈ പുസ്തകം, "യുങ്ങ് പുസ്തകം" എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു.
 
1961-ല്‍ [[കാള്‍കാൾ യുങ്|യുങ്ങിന്റെ]] മരണത്തിനു ശേഷം യുങ്ങ് പുസ്തകത്തിന്റെ ഉടമസ്ഥാവകാശം തര്‍ക്കത്തിലായെങ്കിലുംതർക്കത്തിലായെങ്കിലും 1975-ല്‍ അതും [[കെയ്റോ|കെയ്റോയിലെ]] കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിലെത്തി. 1945-ല്‍ കണ്ടെത്തിയെ ശേഖരത്തിലെ പതിനൊന്നു പുസ്തകങ്ങളും രണ്ടു പുസ്തകങ്ങളുടെ ഭാഗങ്ങളും അടക്കം ആയിരത്തോളം താളുകളാണ് <ref name = "Mark"/> കോപ്റ്റിക് മ്യൂസിയത്തിലുള്ളത്.
 
==പ്രാധാന്യം==
 
ക്രിസ്തുവിനു മുന്‍പ്മുൻപ് ഉരുവെടുത്ത് ക്രിസ്തുമതത്തിന്റെ ആദിമശതകങ്ങളില്‍ആദിമശതകങ്ങളിൽ ഏറെ പ്രചാരം നേടിയ ഒരു മതവിശ്വാസവും ചിന്താവ്യവസ്ഥയുമായിരുന്ന [[ജ്ഞാനവാദം]], ക്രിസ്തുമതവുമായുള്ള മത്സരത്തില്‍മത്സരത്തിൽ പരാജയപ്പെട്ട് അപ്രത്യക്ഷമായതിനെ തുടര്‍ന്ന്തുടർന്ന് അതിന്റെ സമ്പന്നമായ സാഹിത്യശേഖരവും നശിപ്പിക്കപ്പെടുകയോ വിസ്മൃതിയിലാവുകയോ ചെയ്തു. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ പകുതിക്കു മുന്‍പ്മുൻപ് ജ്ഞാനവാദത്തിന്റെ ചിന്താലോകത്തെക്കുറിച്ചറിയാന്‍ചിന്താലോകത്തെക്കുറിച്ചറിയാൻ ആകെ ആശ്രയിക്കാനുണ്ടായിരുന്നത് അതിനെ വിമര്‍ശിച്ച്വിമർശിച്ച് ക്രിസ്തീയലേഖകന്മാര്‍ക്രിസ്തീയലേഖകന്മാർ സൃഷ്ടിച്ച രചനകളിലെ ഉദ്ധരണികള്‍ഉദ്ധരണികൾ മാത്രമായിരുന്നു. പക്ഷപാതപരമായ ക്രിസ്തീയവീക്ഷണത്തില്‍ക്രിസ്തീയവീക്ഷണത്തിൽ നിന്നുള്ള വികലചിത്രം മാത്രമാണ് ഈ രചനകളില്‍രചനകളിൽ നിന്ന് കിട്ടിയിരുന്നത്. ജ്ഞാനവാദലിഖിതങ്ങള്‍ജ്ഞാനവാദലിഖിതങ്ങൾ അടങ്ങിയ [[ബെര്‍ലിന്‍ബെർലിൻ]] പുസ്തകം (Berlin Codex 8502) എന്ന കയ്യെഴുത്തുപ്രതി 1896-ല്‍ കണ്ടുകിട്ടിയിരുന്നെങ്കിലും അത് പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടത് 1955-ലാണ്. മറിയത്തിന്റെ സുവിശേഷം, യോഹന്നാന്റെ അപ്പോക്രിഫ, യേശുക്രിസ്തുവിന്റെ വിജ്ഞാനം എന്നീ മൂന്നു ജ്ഞാനവാദരചനകള്‍ജ്ഞാനവാദരചനകൾ മാത്രമാണ് ആ കയ്യെഴുത്തുപ്രതിയില്‍കയ്യെഴുത്തുപ്രതിയിൽ ഉണ്ടായിരുന്നത്.<ref name = "oxford">നാഗ് ഹമ്മദി ഗ്രന്ഥശേഖരം, ഓക്സ്ഫോര്‍ഡ്ഓക്സ്ഫോർഡ് ബൈബിള്‍ബൈബിൾ സഹായി(പുറങ്ങള്‍പുറങ്ങൾ 543-544)</ref>
 
 
മുന്‍പ്മുൻപ് കേട്ടിട്ടില്ലാതിരുന്ന നാല്പതോളം രചനകളും നേരത്തേ അറിയാമായിരുന്ന രചനകളില്‍രചനകളിൽ ചിലതിന്റെ വേറെ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളും അടങ്ങുന്ന നാഗ് ഹമ്മദി ശേഖരം, ജ്ഞാനവാദചിന്തയെക്കുറിച്ച് ജ്ഞാനവാദസ്രോതസ്സുകളില്‍ജ്ഞാനവാദസ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നു തന്നെയായ അറിവിനുള്ള വിപുലമായ സാധ്യത തുറന്നു. ഹെബ്രായ ബൈബിളിനേയും [[യഹൂദമതം|യഹൂദമതത്തേയും]] കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തില്‍പഠനത്തിൽ [[ചാവുകടല്‍ചാവുകടൽ ചുരുളുകള്‍ചുരുളുകൾ|ചാവുകടല്‍ചാവുകടൽ ചുരുളുകള്‍ക്കുള്ളചുരുളുകൾക്കുള്ള]] പ്രാധാന്യമാണ്, ജ്ഞാനവാദത്തിന്റേയും ആദ്യകാലക്രിസ്തുമതത്തിന്റേയും കാര്യത്തില്‍കാര്യത്തിൽ നാഗ് ഹമ്മദിയിലെ കണ്ടെത്തലിനുള്ളത്.<ref name = "oxford"/> ജ്ഞാനവാദവീക്ഷണത്തില്‍ജ്ഞാനവാദവീക്ഷണത്തിൽ നിന്നുള്ള സുവിശേഷങ്ങളും, നടപടിഗ്രന്ഥങ്ങളും, ലേഖനങ്ങളും എല്ലാം അതില്‍അതിൽ ഉള്‍പ്പെട്ടിരുന്നുഉൾപ്പെട്ടിരുന്നു. ആ ശേഖരത്തിലുള്ള തോമ്മായുടെ സുവിശേഷം, പീലിപ്പോസിന്റെ സുവിശേഷം, സത്യസുവിശേഷം, പത്രോസിന്റേയും പന്ത്രണ്ടു ശ്ലീഹന്മാരുടേയും നടപടികള്‍നടപടികൾ, പത്രോസ് പീലിപ്പോസിനെഴുതിയ ലേഖനം, യാക്കോബിന്റെ രണ്ടു വെളിപാടുകള്‍വെളിപാടുകൾ, പത്രോസിന്റെ വെളിപാട്, പൗലോസിന്റെ വെളിപാട് എന്നിവ ചേര്‍ന്നാല്‍ചേർന്നാൽ, ജ്ഞാനവാദവീക്ഷണത്തില്‍ജ്ഞാനവാദവീക്ഷണത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരു സമ്പൂര്‍ണ്ണസമ്പൂർണ്ണ [[പുതിയനിയമം]] തന്നെയാകുമെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ജ്ഞാനവാദികള്‍ക്ക്ജ്ഞാനവാദികൾക്ക് അവരുടെ വിശ്വാസം എന്തായിരുന്നുവെന്ന് ഈ രചനകളില്‍രചനകളിൽ നിന്ന് മനസ്സിലാക്കാം. ക്രിസ്തീയ ലേഖകന്മാര്‍ലേഖകന്മാർ ജ്ഞാനവാദത്തെ നിരാശയിലൂന്നിയ, വിചിത്രവും, കിറുക്കുപിടിച്ചതുമായ ഒരു പ്രത്യയശാസ്ത്രമായി ചിത്രീകരിച്ചു. എന്നാല്‍എന്നാൽ, മനുഷ്യാവസ്ഥയുടേയും ലോകത്തിലെ തിന്മയുടേയും പ്രശ്നങ്ങളെ കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള ഗൗരവപൂര്‍ണ്ണമായൊരുഗൗരവപൂർണ്ണമായൊരു സം‌രംഭവും, പ്രത്യാശയുടേയും വിമോചനത്തിന്റേയും മറ്റൊരു മതവുമായി [[ജ്ഞാനവാദം]] ഈ രചനകളില്‍രചനകളിൽ തെളിയുന്നു.<ref name = "oxford"/>
 
==അവലംബം==
<references/>
 
[[Category:ജ്ഞാനവാദഗ്രന്ഥങ്ങൾ]]
[[Category:ജ്ഞാനവാദഗ്രന്ഥങ്ങള്‍]]
 
[[af:Nag-Hammadi-geskrifte]]
"https://ml.wikipedia.org/wiki/നാഗ്_ഹമ്മദി_ഗ്രന്ഥശേഖരം" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്