"ക്ലോറിൻ" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം
Content deleted Content added
(ചെ.) യന്ത്രം ചേര്‍ക്കുന്നു: lij:Cloro |
(ചെ.) Robot: Cosmetic changes |
||
വരി 2:
{{മൂലകപ്പട്ടിക | അണുസംഖ്യ=17 | പ്രതീകം=Cl |അണുഭാരം=| പേര്=ക്ലോറിന്‍| ഇടത്=[[ഗന്ധകം]] | വലത്=[[ആര്‍ഗണ്‍]] | മുകളില്‍=[[ഫ്ലൂറിന്‍|F]]| താഴെ=[[ബ്രോമിന്‍|Br]] | നിറം1=#c0ffff | നിറം2=green }}
രാസപ്രവര്‍ത്തനശേഷി ഏറ്റവും കൂടിയ [[ഹാലൊജന്‍|ഹാലൊജനുകളുടെ]] കൂട്ടത്തില്‍ പെടുന്ന ഒരു വാതകമൂലകമാണ് '''ക്ലോറിന്‍'''. മലയാളത്തില്‍ കിലോരം എന്നും പറയും. [[കറിയുപ്പ്|കറിയുപ്പിലെ]] ഘടകം എന്ന നിലയില്‍ മനുഷ്യന് ചിരപരിചിതമായ ഒന്നുമാണിത്. പ്രകൃതിയില്‍ സുലഭമായ ഈ [[മൂലകം]] മനുഷ്യനടക്കമുള്ള ജീവജാലങ്ങള്‍ക്ക് അത്യാവശ്യവുമായ ഒന്നാണ്. സാധാരണ സാഹചര്യങ്ങളില്‍ ക്ലോറിന്‍ ഇളം പച്ച നിറത്തിലുള്ള വാതകമാണ്. ഇതിന്റെ [[സാന്ദ്രത]] വായുവിനെ അപേക്ഷിച്ച് 2.5 മടങ്ങാ‍ണ്. ശ്വാസം മുട്ടിക്കുന്ന ഇത് ഒരു വിഷവാതകമാണ്. ശക്തിയേറിയ [[ഓക്സീകാരി|ഓക്സീകാരിയായതിനാല്‍]] [[ബ്ലീച്ചിങ്|ബ്ലീച്ചിങ്ങിനും]], ജലശുദ്ധീകരണത്തിനും ഉപയോഗിക്കുന്നു.
== ഗുണങ്ങള്‍ ==
[[
ക്ലോറിന്റെ [[അണുസംഖ്യ]] 17-ഉം പ്രതീകം Cl എന്നുമാണ്. [[ആവര്‍ത്തനപ്പട്ടിക|ആവര്‍ത്തനപ്പട്ടികയിലെ]] 17-ആം ഗ്രൂപ്പില്‍ മൂന്നാം വരിയിലാണിതിന്റെ സ്ഥാനം. [[ദ്വയാണുതന്മാത്ര|ദ്വയാണുതന്മാത്രകളായാണ്]] ക്ലോറിന്‍ വാതകം നിലകൊള്ളുന്നത്; Cl<sub>2</sub>. ഇതേ ഗ്രൂപ്പില്‍പ്പെട്ട [[ഫ്ലൂറിന്‍|ഫ്ലൂറിനോളം]] പ്രവര്‍ത്തനശേഷി ഇല്ലെങ്കിലും മിക്കവാറും മറ്റെല്ലാ മൂലകങ്ങളുമായും ക്ലോറിന്‍ രാസപ്രവര്‍ത്തനത്തിലേര്‍പ്പെടുന്നു. 10 °C താപനിലയില്‍ ഒരു ലിറ്റര്‍ ജലത്തില്‍ 3.10 ലിറ്റര്‍ വാതകക്ലോറിന്‍ അലിഞ്ഞു ചേരുന്നു. 30 °C താപനിലയില്‍ 1.77 ലിറ്റര്‍ മാത്രമാണ് അലിഞ്ഞു ചേരുന്നത്.
[[ലവണം|ലവണജനകമായ]] [[ഹാലൊജന്‍|ഹാലൊജനുകളുടെ]] കൂട്ടത്തിലെ അംഗമായ ക്ലോറിന്‍ [[ക്ലോറൈഡ്]] ലവണങ്ങളെ [[വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം]] നടത്തിയാണ് വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നത്. സമുദ്രജലത്തില്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന [[അയോണ്‍]], [[ക്ലോറൈഡ് അയോണ്‍]] (Cl–) ആണ്.
== ചരിത്രം ==
1774-ല്‍ [[സ്വീഡന്‍|സ്വീഡിഷ്]] രസതന്ത്രജ്ഞനായ [[കാള്‍ ഷീലി|കാള്‍ ഷീലിയാണ്]] ക്ലോറിന്‍ കണ്ടെത്തിയത്. [[ഓക്സിജന്‍]] അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന ഒരു പദാര്‍ത്ഥമാണിതെന്ന് അദ്ദേഹം തെറ്റിദ്ധരിച്ചു. ഇത് ഒരു മൂലകമാണെന്നും ക്ലോറിന്‍ എന്ന പേര് ഇതിന് നല്‍കിയതും 1810-ല്‍ [[ഹംഫ്രി ഡേവി|ഹംഫ്രി ഡേവിയാണ്]].
'''ബെര്‍ത്തോലൈറ്റ്''' എന്നുമറിയപ്പെടുന്ന കോറിന്‍ വാതകം, 1915 ഏപ്രില്‍ 22-ന് [[ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധം|ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധസമയത്ത്]] ജര്‍മ്മനി ഒരു രാസായുധമായി [[രണ്ടാം യ്പ്രസ് യുദ്ധം|രണ്ടാം യ്പ്രെസ് യുദ്ധത്തില്‍]] ആദ്യമായി പ്രയോഗിച്ചു. രാസയുദ്ധത്തിന്റെ പിതാവ്‌ എന്നറിയപ്പെടുന്ന [[ഫ്രിറ്റ്സ് ഹേബര്‍]] എന്ന രസതന്ത്രജ്ഞനാണ് യുദ്ധാവശ്യങ്ങള്‍ക്ക് കോറിന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നതില്‍ മേല്‍നോട്ടം വഹിച്ചിരുന്നത്. ആദ്യ ഉപയോഗത്തിനു ശേഷം ഇരു കൂട്ടരും യുദ്ധത്തില്‍ ഈ വാതകം പരസ്പരം പ്രയോഗിച്ചു.
== ലഭ്യത ==
പ്രധാനമായും ക്ലോറൈഡ് അയോണിന്റെ രൂപത്തിലാണ് ക്ലോറിന്‍ പ്രകൃതിയില്‍ കാണപ്പെടുന്നത്. സമുദ്രജലത്തില്‍ അലിഞ്ഞു ചേര്‍ന്നിട്ടുള്ളതായും ഭൂമിയിലും കാണപ്പെടുന്ന [[കറിയുപ്പ്|ഉപ്പിലെ]] ഘടകമാണ് ക്ലോറൈഡ് അയോണ്‍. സമുദ്രജലത്തിന്റെ 1.9% ഭാരം ക്ലോറൈഡ് അയോണ്‍ ആണ്. [[ചാവുകടല്‍|ചാവുകടലിലെ]] ജലത്തില്‍ ഇതിനേക്കാള്‍ കൂടിയ സാന്ദ്രതയില്‍ ക്ലോറൈഡ് അടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. മിക്കവാറും ക്ലോറൈഡ് അയോണുകളും ജലത്തില്‍ ലയിക്കുന്നവയാണെങ്കിലും ക്ലോറൈഡ് അടങ്ങിയ ധാതുക്കള്‍ വരണ്ട പരിതസ്ഥിതികളിലും ഭൌമാന്തര്‍ഭാഗത്ത് വളരെ ആഴത്തിലും മാത്രമാണ് കൂടുതലായി കാണപ്പെടുന്നത്. [[ഹാലൈറ്റ്]] (സോഡിയം ക്ലോറൈഡ്), [[സില്‍‌വൈറ്റ്]] (പൊട്ടാസ്യം ക്ലോറൈഡ്), [[കാര്‍നല്ലൈറ്റ്]] (പൊട്ടാസ്യം മഗ്നീഷ്യം ക്ലോറൈഡ് ഹെക്സാഹൈഡ്രേറ്റ്) എന്നിവയാണ് ക്ലോറൈഡ് അടങ്ങിയ പ്രധാന ധാതുദ്രവ്യങ്ങള്‍.
== നിര്‍മ്മാണം ==
ജലത്തില്‍ ലയിപ്പിച്ച [[സോഡിയം ക്ലോറൈഡ്|സോഡിയം ക്ലോറൈഡിനെ (ഉപ്പ്)]] വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം നടത്തിയാണ് ക്ലോറിന്‍ മൂലകം വ്യാവസായികമായി നിര്‍മ്മിക്കുന്നത്. ഈ [[ക്ലോറാല്‍ക്കലി പ്രക്രിയ|ക്ലോറാല്‍ക്കലി പ്രക്രിയയില്‍]] ക്ലോറിനോടൊപ്പം [[ഹൈഡ്രജന്‍]], [[സോഡിയം ഹൈഡ്രോക്സൈഡ്]] എന്നിവയും നിമ്മിക്കപ്പെടുന്നു.
ഈ പ്രക്രിയയുടെ രാസവാക്യം
വരി 21:
ക്ലോറിന്‍ ഉള്‍പ്പടെ ഇങ്ങനെയുണ്ടാവുന്ന മൂന്നു ഉല്‍പ്പന്നങ്ങളും വളരെ ക്രിയാത്മകങ്ങളാണ്. [[വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം|വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണരീതിയില്‍]] ക്ലോറിന്‍ വ്യാവസായികമായി ഉല്‍പ്പാദിപ്പിക്കുന്നതിന് മൂന്നു രീതികളാണ് അവലംബിക്കുന്നത്.
=== മെര്‍ക്കുറി സെല്‍ വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം ===
വ്യാവസായികമായി ക്ലോറിന്‍ ഉല്പാദനത്തിന് ആദ്യമായി ഉപയോഗിച്ച രീതിയാണിത്. '''കാസ്റ്റ്നെര്‍ കെല്‍നെര്‍ പ്രക്രിയ''' എന്നും ഈ രീതി അറിയപ്പെടുന്നു. ദ്രാവകരൂപത്തിലുള്ള [[രസം]] (മെര്‍ക്കുറി) ആണ് ഇതില്‍ [[കാഥോഡ്|കാഥോഡായി]] ഉപയോഗിക്കുന്നത്. [[ടൈറ്റാനിയം|ടൈറ്റാനിയമോ]] [[ഗ്രാഫൈറ്റ്|ഗ്രാഫൈറ്റോ]] [[ആനോഡ്|ആനോഡായി]] ദ്രാവകമെര്‍ക്കുറിയുടെ മുകളിലായി ഉറപ്പിച്ചിരിക്കും. [[സ്ലേറ്റ്]] പാളി കൊണ്ട് വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണസെല്ലിനെ രണ്ട് അറകളായി വിഭജിക്കുന്നു. ഇത്തരത്തിലുള്ള ഒരു അറയില്‍ മാത്രമേ ആനോഡ് ഘടിപ്പിക്കുന്നുള്ളൂ.
വരി 27:
ധാരാളം വൈദ്യുതോര്‍ജ്ജം ചെലവാകുന്ന ഈ പ്രക്രിയയില്‍ മെര്‍ക്കുറി പുറത്തേക്കുവിടുന്നതിനാല്‍ ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങളുമുണ്ട്.
=== ഡയഫ്രം സെല്‍ വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം ===
ഈ പ്രക്രിയയില്‍, കാഥോഡായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഇരുമ്പ്‌ജാലിക്കു (iron grid) മേല്‍ [[ആസ്ബെസ്റ്റോസ്]] ഡയഫ്രം നിക്ഷേപിച്ച് ആനോഡില്‍ നിന്നുമുണ്ടാകുന്ന ക്ലോറിനും കാഥോഡില്‍ ഉണ്ടാകുന്ന സോഡിയം ഹൈഡ്രോക്സൈഡും വീണ്ടും സംയോജിക്കുന്നതില്‍ നിന്നു തടയുന്നു.
'''ഹാര്‍ഗ്രീവ്സ്-ബേര്‍ഡ് പ്രക്രിയ''' എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഇത് മെര്‍ക്കുറി സെല്‍ വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണത്തെ അപേക്ഷിച്ച് താരതമ്യേന കുറഞ്ഞ ഊര്‍ജ്ജം മാത്രമേ ഉപയോഗിക്കുന്നുള്ളൂ എങ്കിലും ഉപോല്‍പ്പന്നമായി ലഭിക്കുന്ന സോഡിയം ഹൈഡ്രോക്സൈഡിനെ ഉപയോഗയോഗ്യമ്മാക്കുവാന്‍ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്.
=== മെംബ്രേന്‍ സെല്‍ വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം ===
[[അയോണ്‍]] കൈമാറ്റക്കാരനായി വര്‍ത്തിക്കുകയും, [[കാറ്റയോണ്‍]] മാത്രം കടത്തിവിടുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു പാട (cation permeable membrane) ഉപയോഗിച്ച് വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണസെല്ലിനെ രണ്ടായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു. പൂരിത സോഡിയം ക്ലോറൈഡ് ലായനി ആനോഡ് അറയിലൂടെ കടത്തിവിടുന്നു ഇത് ഗാഢത കുറഞ്ഞ് പുറത്തേക്ക് പോകുന്നു. കാഥോഡ് അറയില്‍ നിന്നും സോഡിയം ഹൈഡ്രോക്സൈഡ് ലായനി കൂടിയ ഗാഢതയില്‍ പുറത്തേക്ക് വരുന്നു. ഇതില്‍ ഒരു ഭാഗം ഉല്‍പ്പന്നമായി പുറത്തേക്കെടുക്കുന്നു ബാക്കി വീണ്ടും ഇലക്ട്രോളൈസറിലേക്ക് ലയിപ്പിക്കുന്നു. ഈ രീതി ഡയഫ്രം സെല്‍ പ്രക്രിയയെ അപേക്ഷിച്ച് വളരെ ഫലപ്രദമായ ഒന്നാണ്. ഇതു വഴി വളരെ ശുദ്ധമായ സോഡിയം ഹൈഡ്രോക്സൈഡ് ഉണ്ടാകുന്നു എങ്കിലും വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണത്തിനായി വളരെ ശുദ്ധമായ [[സോഡിയം ക്ലോറൈഡ്]] ലായനി ഉപയോഗിക്കേണ്ടി വരും. ആനോഡിലേയും കാഥോഡിലേയും പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ താഴെക്കൊടുത്തിരിക്കുന്നു.
വരി 39:
:ആകമാന സമവാക്യം: 2 NaCl + 2H<sub>2</sub>0 → Cl<sub>2</sub> + H<sub>2</sub> + 2 NaOH
=== മറ്റു രീതികള്‍ ===
[[വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണം|വൈദ്യുതവിശ്ലേഷണരീതിയുടെ]] ആവിര്‍ഭാവത്തിനു മുന്‍പ് നേരിട്ടുള്ള [[ഓക്സീകരണം|ഓക്സീകരണപ്രക്രിയകളാണ്]] ക്ലോറിന്‍ നിര്‍മ്മാണത്തിനുപയോഗിച്ചിരുന്നത്. ഇത്തരത്തിലുള്ള ഒരു പ്രക്രിയയായ [[ഡീക്കണ്‍ പ്രക്രിയ|ഡീക്കണ്‍ പ്രക്രിയയില്‍]] വായുവോ [[ഓക്സിജന്‍|ഓക്സിജനോ]] ഉപയോഗിച്ചാണ് [[ഹൈഡ്രജന്‍ ക്ലോറൈഡ്|ഹൈഡ്രജന്‍ ക്ലോറൈഡിനെയാണ്]] ഓക്സീകരിച്ചിരുന്നത്.
വരി 57:
പരീക്ഷണശാലകളില്‍ ചെറിയ അളവില്‍ ക്ലോറിന്‍ നിര്‍മ്മിക്കുന്നതിന് മറ്റൊരു മാര്‍ഗ്ഗം കൂടിയുണ്ട്. ഗാഢമായ ഹൈഡ്രോക്ലോറിക് അമ്ലത്തെ ഒരു ഫ്ലാസ്കില്‍ എടുത്ത് മാംഗനീസ് ഡയോക്സൈഡ് ചേര്‍ത്ത് ഫ്ലാസ്ക് അടക്കുന്നു. ഫ്ലാസ്കില്‍ നടക്കുന്ന രാസപ്രവര്‍ത്തനത്തിലൂടെ ക്ലോറിന്‍ ഉണ്ടാകുന്നു. ക്ലോറിന്‍ [[വായു|വായുവിനേക്കാള്‍]] സാന്ദ്രത കൂടിയതിനാല്‍ ഫ്ലാസ്കിനടിയില്‍ അടിയുകയും അവിടെ നിന്നും ഒരു കുഴല്‍ ഉപയോഗിച്ച് മാറ്റിയെടുക്കാന്‍ സാധിക്കും.
== ഉപയോഗങ്ങള്‍ ==
[[ജലശുദ്ധീകരണം]], [[അണുനശീകരണം]], [[ബ്ലീച്ചിംങ്]] എന്നിവക്കുപയോഗിക്കുന്ന ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട രാസവസ്തുവാണ് ക്ലോറിന്‍. ക്ലോറിന്‍ ഉപയോഗിച്ച് ജലശുദ്ധീകരണം നടത്തുമ്പോള്‍ ക്ലോറിന്റെ സംയുക്തങ്ങള്‍ ജലത്തില്‍ അവശേഷിക്കുന്നു. എന്നാള്‍ ഈ പ്രശ്നമില്ലാതെ [[ഓസോണ്‍]] ഉപയോഗിച്ച് ജലശുദ്ധീകരണം നടത്താന്‍ സാധിക്കും. എങ്കിലും വന്‍‌തോതിലുള്ള ജലവിതരണത്തിന് ക്ലോറിന്‍ തന്നെയാണ് കൂടുതലായും ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്.
കടലാസ് ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍, മുറിവിനുള്ള മരുന്നുകള്‍ (antiseptic), കീടനാശിനികള്‍, പെയിന്റ്, പെട്രോളിയം ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍, പ്ലാസ്റ്റിക്, തുണി തുടങ്ങിയവയുടെ നിര്‍മ്മാണത്തിനും ക്ലോറിന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു.
=== ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധത്തില്‍ ===
{{പ്രധാന ലേഖനം|ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധം}}
ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധത്തില്‍ ഉപയോഗിച്ച ആദ്യത്തെ രാസായുധമായിരുന്നു ക്ലോറിന്‍. ചായം നിര്‍മ്മിക്കുമ്പോഴുണ്ടാകുന്ന ഉപോല്‍പ്പന്നമായി, ജര്‍മ്മന്‍ രാസനിര്‍മ്മാതാക്കളായ് [[ഐ.ജി. ഫാര്‍ബെന്‍]], ക്ലോറിന്‍ നിര്‍മ്മിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. കിടങ്ങുകളില്‍ പതിയിരിക്കുന്ന ശത്രുക്കള്‍ക്കു നേരെ ക്ലോറിന്‍ വാതകം പ്രയോഗിക്കുന്നതിനുള്ള രീതികള്‍ [[ഫ്രിറ്റ്സ് ഹേബര്‍|ഫ്രിറ്റ്സ് ഹേബറുമൊത്ത്]] ഈ കമ്പനിയാണ് വികസിപ്പിച്ചെടുത്തത്. [[ഇറാഖ്]] യുദ്ധത്തിലും ക്ലോറിന്‍ ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
=== മറ്റ് ഉപയോഗങ്ങള്‍ ===
ക്ലോറേറ്റുകള്‍, [[ക്ലോറോഫോം]], [[കാര്‍ബണ്‍ ടെട്രാക്ലോറൈഡ്]] എന്നിവയുടെ നിര്‍മ്മാണത്തിനും [[ബ്രോമിന്‍] വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിനും ക്ലോറിന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു.
== അവലംബം ==
[[w:Chlorine|ഇംഗ്ലീഷ് വിക്കിപീഡിയ]]
{{ആവര്‍ത്തനപ്പട്ടിക}}
[[Category:മൂലകങ്ങള്‍]]▼
[[വിഭാഗം:മൂലകങ്ങള്‍]]
[[വിഭാഗം:ഹാലൊജനുകള്‍]]
{{Link FA|sk}}
[[af:Chloor]]
| |||