|
ബ്രിട്ടീഷ് സർക്കാറിന് കീഴിൽ വിവർത്തകനായി ഉദ്യോഗമാരംഭിച്ച ഗോപാൽ ഹരി, 1867-ൽ അഹമ്മദാബാദിലെ ഒരു ന്യായാധിപനായി ചുമതലയേറ്റു. രത്ലാം സ്റ്റേറ്റിന്റെ ദിവാനായി മാറിയ അദ്ദേഹത്തെ ബ്രിട്ടീഷ് സർക്കാർ 'ജസ്റ്റിസ് ഓഫ് പീസ്', 'റാവുബഹാദൂർ' എന്നീ ബഹുമതികളാൽ ആദരിച്ചിരുന്നു<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ATq1nRGNF0QC|title=Language Politics, Elites, and the Public Sphere|publisher=Orient Blackswan|year=2001|isbn=9788178240145|pages=83–84}}</ref>.
== സോഷ്യൽ ആക്ടിവിസം ==
=== ഗുജറാത്തിലെ സാമൂഹിക പ്രവർത്തനം ===
25-ാം വയസ്സിൽ, മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സാമൂഹിക പരിഷ്‌കരണം ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള ലേഖനങ്ങൾ ദേശ്മുഖ് ''പ്രഭാകർ'' (प्रभाकर) എന്ന ''വാരികയിൽ ലോഖിതവാദി'' (ലോകഹിതവാദി) എന്ന തൂലികാനാമത്തിൽ എഴുതിത്തുടങ്ങി. ആദ്യ രണ്ട് വർഷങ്ങളിൽ അദ്ദേഹം സാമൂഹ്യ പരിഷ്കരണത്തെക്കുറിച്ച് 108 ലേഖനങ്ങൾ എഴുതി. ആ ലേഖനങ്ങളുടെ കൂട്ടം മറാത്തി സാഹിത്യത്തിൽ ''ലോകഹിതവാദിഞ്ചി'' ശതപത്രേ (ലോകഹിതവാദിഞ്ചി ശതപത്രേ) എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്നു.
സ്ത്രീകളുടെ വിമോചനവും (വിമോചനവും) വിദ്യാഭ്യാസവും അദ്ദേഹം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും, ഏർപ്പാട് ചെയ്ത ശൈശവ വിവാഹങ്ങൾ, [[സ്ത്രീധനം|സ്ത്രീധന]] സമ്പ്രദായം, ബഹുഭാര്യത്വം എന്നിവയ്‌ക്കെതിരെ എഴുതുകയും ചെയ്തു, ഇവയെല്ലാം അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാലത്ത് ഇന്ത്യയിൽ പ്രചാരത്തിലായിരുന്നു.
തന്റെ കാലത്ത് ഇന്ത്യയിൽ ശക്തമായി നിലനിന്നിരുന്ന [[ജാതി (സമൂഹം)|ജാതി വ്യവസ്ഥയുടെ]] തിന്മകൾക്കെതിരെ അദ്ദേഹം എഴുതി, ഹാനികരമായ [[ഹിന്ദു]] മത യാഥാസ്ഥിതികതയെ അപലപിച്ചു, [[ബ്രാഹ്മണർ|ബ്രാഹ്മണ]] പുരോഹിതന്മാർക്ക് ഒരു നീണ്ട പാരമ്പര്യത്തിലൂടെ ഉണ്ടായിരുന്ന മതപരമായ കാര്യങ്ങളിലും ആചാരങ്ങളിലും കുത്തകയെ ആക്രമിച്ചു (ദേശ്മുഖ്, തന്നെ. ബ്രാഹ്മണ ജാതി). ഹിന്ദു സമൂഹത്തിൽ മതപരിഷ്കരണം കൊണ്ടുവരാൻ അദ്ദേഹം ചില 15 തത്വങ്ങൾ പറഞ്ഞു. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ATq1nRGNF0QC|title=Language Politics, Elites, and the Public Sphere|publisher=Orient Blackswan|year=2001|isbn=9788178240145|page=83}}</ref>
അന്നത്തെ [[മുംബൈ|ബോംബെ]] സംസ്ഥാന ഗവർണറായിരുന്ന ഹെൻറി ബ്രൗണിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ദേശ്മുഖ് പൂനെയിൽ ഒരു പൊതു ലൈബ്രറി സ്ഥാപിച്ചു. ചില പുസ്തകങ്ങളും അദ്ദേഹം യൂണിവേഴ്സിറ്റിക്ക് സമ്മാനിച്ചു. ബോംബെയിലെ (1875) ലൈബ്രറി, ബ്രിട്ടീഷുകാർ സ്ഥാപിച്ചപ്പോൾ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വകാര്യ ശേഖരം യൂണിവേഴ്‌സിറ്റിയിൽ ചേർത്തിട്ടുണ്ട്. മുംബൈ - JN ലൈബ്രറി, വിദ്യാനഗരി, മുംബൈ -400098 - "ദേശ്മുഖ് ശേഖരം" എന്ന് വിളിക്കുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ലൈഫ് സൈസ് പോർട്രെയ്റ്റ് (ഓരോ വർഷവും അതിന്റെ താൽപ്പര്യത്തിൽ നിന്ന് കുറച്ച് പുതിയ പുസ്തകങ്ങൾ ചേർക്കാൻ കുറച്ച് തുക) യൂണിവേഴ്സിറ്റിക്ക് സംഭാവന ചെയ്യുന്നു. മുംബൈ ലൈബ്രറിയുടെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഞ്ചാം തലമുറ - ശ്രീ. അജിത് എസ്. ദേശ്മുഖ് & ലൈബ്രേറിയൻ/കവി/വിവർത്തകൻ- ശ്രീമതി. ജ്യോതി (ദേശ്മുഖ്) കുന്റെ ചരമ ശതാബ്ദി വർഷമായ 1992, തന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഗവേഷണം നടത്തുന്ന വിദ്യാർത്ഥികളുടെ പ്രയോജനത്തിനായി.
മഹാരാഷ്ട്രയിൽ ''ഗ്യാൻ പ്രകാശ്'' (ജ്ഞാനപ്രകാശം), ''ഇന്ദു പ്രകാശ്'' (ഇന്ദുപ്രകാശ്), ''ലോഖിത്വാദി'' (ലോകഹിതവാദി) എന്നീ ആനുകാലികങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ അദ്ദേഹം നേതൃപരമായ പങ്ക് വഹിച്ചു.
ലോകഹിതവാദി ഗോപാൽ ഹരി ദേശ്മുഖ് ട്രസ്റ്റ് ഇപ്പോൾ സ്കോളർഷിപ്പുകൾ വഴി പാവപ്പെട്ട കുട്ടികളുടെ വിദ്യാഭ്യാസം, ശുചിത്വ ഡ്രൈവുകൾ, പിഎംസി, പോലീസ് അധികാരികളുമായി ചേർന്ന് റോഡുകൾ സുരക്ഷിതമാക്കുന്നതിനും മറ്റ് സാമൂഹിക ആവശ്യങ്ങൾക്കുമായി പ്രവർത്തിക്കുക തുടങ്ങിയ സാമൂഹിക ആവശ്യങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും സഹായിക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ട് തന്റെ പാരമ്പര്യം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നു.
=== ഗുജറാത്തിലെ സാമൂഹിക പ്രവർത്തനം ===
ദേശ്മുഖ് അഹമ്മദാബാദിൽ ജഡ്ജിയായി സേവനമനുഷ്ഠിക്കുമ്പോൾ, പ്രേമഭായ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിന്റെ സ്‌പോൺസർഷിപ്പിൽ ആ നഗരത്തിൽ സാമൂഹിക വിഷയങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വാർഷിക പ്രസംഗ സമ്മേളനങ്ങൾ സംഘടിപ്പിച്ചു, കൂടാതെ അദ്ദേഹം തന്നെ പ്രസംഗങ്ങളും നടത്തി. അദ്ദേഹം അഹമ്മദാബാദിൽ [[പ്രാർത്ഥനാ സമാജം|പ്രാർത്ഥന സമാജത്തിന്റെ]] ഒരു ശാഖ സ്ഥാപിച്ചു, വിധവകളുടെ പുനർവിവാഹം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു സ്ഥാപനം സ്ഥാപിച്ചു, ഗുജറാത്ത് വെർണാക്കുലർ സൊസൈറ്റിയെ ഉത്തേജിപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹം ഗുജറാത്തിയിലും ഇംഗ്ലീഷിലും ഒരു പ്രതിവാര ''ഹിടെച്ചു'' ('ഹിതേച്ഛു) തുടങ്ങി. "ഗുജറാത്തി ബുദ്ധി-വാർദ്ധക് സഭ"യും അദ്ദേഹം ആരംഭിച്ചു.
== പുസ്തകങ്ങൾ ==
മതം, സാമൂഹികം, സാമ്പത്തികം, രാഷ്ട്രീയം, ചരിത്രപരം, സാഹിത്യം തുടങ്ങിയ വിവിധ വിഷയങ്ങളിൽ ദേശ്മുഖ് 35 പുസ്തകങ്ങൾ രചിച്ചു. പാനിപ്പത്ത് യുദ്ധം, കലിയോഗ്, ജാതിഭേദ്, ലങ്കേച ഇതിഹാസ് എന്നിവ അദ്ദേഹം രചിച്ചു. ചില ഇംഗ്ലീഷ് കൃതികൾ മറാത്തിയിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. അദ്ദേഹത്തെക്കുറിച്ചും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികളെക്കുറിച്ചും പ്രശസ്തരായ എഴുത്തുകാരുടെ നിരവധി പുസ്തകങ്ങൾ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്.
''പാനിപ്പത്ത്'', ''ഗുജറാത്തിന്റെ'' ''ചരിത്രം, ലങ്കയുടെ'' ചരിത്രം തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ രചനയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
== അവലംബം ==
{{RL}}
[[വർഗ്ഗം:ഗുജറാത്തി എഴുത്തുകാർ]]
[[വർഗ്ഗം:1892-ൽ മരിച്ചവർ]]
| 