"ന്യുമോണിയ" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം

(ചെ.) വർഗ്ഗം:ന്യുമോണിയ ചേർത്തു ഹോട്ട്ക്യാറ്റ് ഉപയോഗിച്ച്
No edit summary
വരി 27:
 
== രോഗനിദാനശാസ്ത്രം ==
 
==== ശ്വാസകോശത്തിന്റെ തനതു പ്രതിരോധങ്ങൾ ====
 
മൂക്കുമുതൽ വായു അറവരെ നീളുന്ന [[ശ്വാസകോശം|ശ്വസനേന്ദ്രിയത്തിൽ]] [[അണു]] ബാധയോ അന്യവസ്തുക്കളോ കടക്കാതിരിക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന പലവിധ പ്രതിരോധങ്ങൾ പ്രകൃത്യാതന്നെ ശ്വസനേന്ദ്രിയ സംവിധാനം ഉള്ള എല്ലാ ജന്തുക്കളിലും ഉണ്ട്.. മൂക്കിലെ രോമങ്ങൾ ഒരു അരിപ്പപോലെ വർത്തിച്ച് ശ്വാസനാളത്തിലേക്ക് പൊടിയും അന്യ വസ്തുക്കളും പ്രവേശിക്കുന്നത് തടയുന്നു. ശ്വാസകോശത്തിലേക്കുള്ള നീളുന്ന വായുനാളത്തിന്റെ പ്രവേശനകവാടത്തെ അടച്ചുപിടിക്കുകയും അനാവശ്യ വസ്തുക്കളൊന്നും ശ്വാസകോശത്തിനുള്ളിൽ പ്രവേശിക്കാതിരിക്കാൻ ഒരു തടയണ പോലെ പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന അവയവമാണു [[ഉപജിഹ്വ]] (''epiglottis''). തൊണ്ടമുതൽ താഴോട്ട് ശ്വാസനാളത്തിന്റെയും ശ്വസനികളുടെയും ഭിത്തിയിലുടനീളമുള്ള എപ്പിത്തീലിയത്തിലെ മുടിനാരുപോലുള്ള [[സീലിയ|സീലിയകൾ]] (cilia) മൂക്കിലെ രോമത്തെപ്പോലെ മറ്റൊരു അരിപ്പയായി പ്രവർത്തിക്കുകയും ശ്വസനവ്യൂഹത്തിന്റെ ഭിത്തികളിൽ പറ്റിപ്പിടിച്ച അന്യപദാർത്ഥങ്ങളെ [[ശ്ലേഷ്മസ്തരം|ശ്ലേഷ്മപാടയിലെ]] കഫത്തോടൊപ്പം പുറന്തള്ളാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. തൊണ്ടയിലൂടെ ആഹാരമോ വായിലെ സ്രവങ്ങളോ (ഉദാ: തുപ്പൽ) കടന്ന് പോകുമ്പോൾ ഉപജിഹ്വ വന്ന് വായുനാളം അടയ്ക്കുകയും അതേ സമയം തൊണ്ടയിലെ പേശികൾ മുറുകി അന്നനാളത്തിൽ നിന്ന് വായുക്കുഴലിനെ അകത്തിപ്പിടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അറിയാതെ വായുനാളത്തിലേയ്ക്ക് എന്തെങ്കിലും കടന്നാലുടൻ ചുമ എന്ന [[പ്രതിവർത്തനക്രിയ|പ്രതിവർത്തനത്തിലൂടെ]] (''reflex'') വിസ്ഫോടാത്മക ശക്തിയിൽ അതിനെ പുറത്തേയ്ക്ക് വായുവിനൊപ്പം തള്ളുന്നു<ref name=”guyton”>Hall JE.2006. Pulmonary Ventilation in Hall JE, Guyton AC, 2006.Textbook of Medical Physiology. Unit VII: Respiration. Elsevier Saunders, Philadelphia. ISBN 0-7216-0240-1.11th ed.p.480</ref>.
 
==== രോഗാണുബാധയിലേക്ക് നയിക്കാവുന്ന കാരണങ്ങൾ ====
Line 68 ⟶ 70:
 
=== രോഗാണുക്കളും രോഗിയിലെ പ്രതിരോധ പ്രതികരണവും ===
[[പ്രമാണം:Streptococcus pneumoniae.jpg|thumb|200px|ന്യൂമോകോക്കസ് അഥവാ [[സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കസ് ന്യുമോണിയേ]] എന്നറിയപ്പെടുന്ന ന്യുമോണിയാകാരിയായ ബാക്റ്റീരിയയുടെ സ്കാനിംഗ് ഇലക്ട്രോൺ സൂക്ഷ്മദർശിനിച്ചിത്രം. ഗോളാകാരമുള്ളതുകൊണ്ട് ഇവയെ ഗോളാഭം അഥവാ "കോക്കസ് " എന്ന് വർഗീകരിച്ചിരിക്കുന്നു]]
ശ്വാസനാളത്തിന്റെ ഘടനാപരമായ പ്രതിരോധങ്ങളെയൊക്കെ ഭേദിച്ച് വായുകോശങ്ങളിലെത്തുന്ന രോഗാണു പലവിധത്തിലുള്ള പ്രതിരോധപ്രക്രിയകളെ നേരിടേണ്ടതായിട്ടുണ്ട്. ശക്തമായ [[കോശജ്വലനം]] (inflammation) വഴി രോഗിയുടെ ശരീരം നടത്തുന്ന ഈ ചെറുത്തുനില്പിന്റെ ഭാഗമായി കലകളുടെ നാശം, കഫക്കെട്ട്, പഴുപ്പുണ്ടാകൽ, നീർക്കെട്ട് എന്നിവ സംഭവിക്കാം. പല രോഗാണുക്കളാൽ ഉണ്ടാകുന്ന ന്യുമോണിയയിലെ പ്രതികരണങ്ങളിലെല്ലാം പൊതുവായ ചില രീതികൾ കാണാമെങ്കിലും ചില പ്രത്യേകതകൾ രോഗാണുക്കൾക്കനുസൃതമായും കാണപ്പെടാം.
ഉദാഹരണത്തിനു വൈറസുകൾ പൊതുവേ ശ്വസനേന്ദ്രിയത്തിലെ വായു അറകൾക്കിടയ്ക്കുള്ള [[അന്തരാളകല|അന്തരാളകലകളിലാണു]] (''interstitium '') [[കോശജ്വലനം|കോശജ്വലനവും]] നീർക്കെട്ടുമുണ്ടാക്കുന്നത്. [[ഇൻഫ്ലുവെൻസ]] വൈറസ് ബാധയിലും മറ്റും ഈ നീർക്കെട്ട് വായു അറകളെ നശിപ്പിക്കുകയും രോഗമൂർച്ഛയിൽ [[തീവ്ര ശ്വസനനിരോധ സിൻഡ്രോം|തീവ്ര ശ്വസനനിരോധ സിൻഡ്രോമിനു]] (Acute Respiratory Distress Syndrome) വരെ കാരണമാകുകയും ചെയ്യാം<ref>Low DE, Mazzulli T, Marrie T.Progressive and nonresolving pneumonia.Curr Opin Pulm Med. 2005 May;11(3):247-52.PMID: 15818188</ref>.
 
ന്യൂമോകോക്കസ് ബാക്റ്റീരിയമൂലമുള്ള അണുബാധ ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ഏതെങ്കിലും പാളിയിൽ മുഴുവനായി നീർക്കെട്ടുണ്ടാക്കുകയും തുടർന്ന് അവിടെ അണുബാധ “ഘനീഭവി”ക്കുകയുമാണു ചെയ്യുക<ref>{{cite book |title=Medical Microbiology: A Guide to Microbial Infections: Pathogenesis, Immunity, Laboratory Diagnosis and Control |last=Greenwood |first=David |coauthors=R.C.B. Slack, J.F. Peutherer |year=1997 |publisher=Churchill Livingstone and ELST |location=Edinburgh, UK |isbn=0 443 055602 |page=187}}</ref>. ഇതിനെ [[സം‌പിണ്ഡനം (consolidation)|സം‌പിണ്ഡനമെന്ന്]] (consolidation) വിളിക്കുന്നു. സ്റ്റാഫിലൊകോക്കസ് ബാക്റ്റീരിയാ ബാധയാകട്ടെ കടുത്ത പഴുപ്പിലേക്കും ഊതക്ഷയത്തിലേക്കും, [[ശ്വാസകോശപ്പരു|ശ്വാസകോശപ്പരുവിലേക്കും]] (abscess) നയിക്കാം<ref>Lina G, Piémont Y, Godail-Gamot F, et al.[http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/313461 Involvement of Panton-Valentine leukocidin-producing Staphylococcus aureus in primary skin infections and pneumonia].Clin Infect Dis. 1999 Nov;29(5):1128-32.doi: 10.1086/313461.PMID: 10524952</ref><ref>Park DR.[http://www.rcjournal.com/contents/06.05/06.05.0742.pdf The microbiology of ventilator-associated pneumonia].Respir Care. 2005 Jun;50(6):742-63; discussion 763-5.PMID: 15913466</ref>. പഴുപ്പുനിറഞ്ഞ ഒരു കോടരം (cavity) ശ്വാസകോശത്തിലുണ്ടാവുന്നതും ഇതിൽ അസാധാരണമല്ല. [[ക്ഷയരോഗം|ക്ഷയരോഗ]] ബാക്റ്റീരിയയും ആപ്സർജിലസ് പോലുള്ള പൂപ്പലുകളുമൊക്കെ ശ്വാസകോശത്തിൽ ദീർഘകാലം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന സനാതന കോശജ്വലനപ്രക്രിയകളാണുണ്ടാക്കാറ്. ഇതുമൂലം പലപ്പോഴും അണുബാധയുള്ളിടത്ത് കട്ടിയേറിയ [[കണികാമയമുഴകൾ]] (granuloma) ഉണ്ടാകാം<ref>McElvania Tekippe E, Allen IC, Hulseberg PD,et al.[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2924896/ Granuloma formation and host defense in chronic Mycobacterium tuberculosis infection requires PYCARD/ASC but not NLRP3 or caspase-1]. PLoS One. 2010 Aug 20;5(8). pii: e12320.doi: 10.1371/journal.pone.0012320. PMID: 20808838</ref>.
Line 76 ⟶ 78:
=== ന്യുമോണിയയിലെ ഘനീഭവന ഘട്ടങ്ങൾ ===
 
[[പ്രമാണം:Pneumonia alveolus.jpg|right|thumb|left|alt=|'''വായുകോശങ്ങൾ സാധാരണ നിലയിലും ന്യുമോണിയയിലും:''' ''മുകളിലെ പാനലിൽ'' കാണിച്ചിരിക്കുന്നത് സാധാരണാവസ്ഥയിലെ വായുകോശങ്ങളുടെ സൂക്ഷ്മദർശിനിച്ചിത്രം. ഒഴിഞ്ഞ വെളുത്തതായി കാണുന്ന കള്ളികളാണ് [[വായുകോശം|വായുകോശങ്ങൾ]]. സാധാരണ നിലയിൽ ഇവയിൽ ശ്വാസവായു ആണുണ്ടാകുക ''കീഴ് പാനലിൽ'' കാണിച്ചിരിക്കുന്നത് ന്യുമോണിയയിലെ വായുകോശങ്ങൾ. നീല നിറത്തിൽ തരികളായി കാണുന്നതിൽ അധികവും ന്യൂട്രോഫിൽ കോശങ്ങളാണ്. ഇതേ പാനലിൽ മുകളിൽ ഇടത്തേമൂലയിലായി കാണുന്ന ചുവന്ന തരികൾ അരുണരക്താണുക്കളാണ്.വായു അറകളിലൊക്കെ കോശജ്വലനത്തെ തുടർന്ന് കോശ അവശിഷ്ടങ്ങൾ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു]]
 
''സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കസ്'' ''ന്യുമോണിയേ'' (ന്യൂമോകോക്കസ്) എന്ന ശാസ്ത്രനാമത്തിലറിയപ്പെടുന്ന [[ബാക്റ്റീരിയ]] ആണ് ഏതു പശ്ചാത്തലത്തിൽ നിന്നും വരുന്ന രോഗികളിലും സർവ്വസാധാരണയായി ന്യുമോണിയുണ്ടാക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ന്യുമോണിയയുടെ നിദാനശാസ്ത്രചരിത്രത്തിൽ ഏറ്റവും വിശദമായി പഠിക്കപ്പെട്ട സൂക്ഷ്മമാറ്റങ്ങളും ''സ്ട്രെപ്. ന്യുമോ''യുടേതാണ്. ശ്വാസകോശത്തിലെ ഈ സൂക്ഷ്മമാറ്റങ്ങളെ പലഘട്ടങ്ങളായി (stages of consolidation) സൌകര്യാർത്ഥം വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു<ref name="harrison">{{Cite book |last =Anthony S.| first =Fauci| authorlink = | coauthors = Eugene Braunwald, Dennis L. Kasper, Stephen L. Hauser, Dan L. Longo, J. Larry Jameson, and Joseph Loscalzo,| title = Harrison's Principles of Internal Medicine| publisher = McGraw-Hill Professional| date = March, 2008| location = USA| pages = 1619-1628|url =http://www.accessmedicine.com/resourceTOC.aspx?resourceID=4 | doi = 10.1036/0071466339| isbn = 978-0071466332}}</ref>:
 
ശ്വാസകോശ അറകളിലെത്തുന്ന അണുക്കളെ സാധാരണ നിലയ്ക്ക് വായുകോശങ്ങൾക്കിടയിൽ “റോന്തുചുറ്റുന്ന” [[ബൃഹദ്ഭക്ഷക കോശം|ബൃഹദ്ഭക്ഷക കോശങ്ങൾ]] വിഴുങ്ങുകയും ഉള്ളിലിട്ട് അവയെ നശിപ്പിക്കുകയും ആ പരിസരത്തുനിന്ന് ശ്ലേഷ്മത്തോടൊപ്പം അവയെ മാറ്റുകയും ചെയ്യുന്നു. അണുക്കളെ തിരിച്ചറിയാൻ സഹായിക്കുന്ന ചില മാംസ്യങ്ങളാണ് ഈ ഭക്ഷകക്രിയയെ സഹായിക്കുന്നത്. കൈകാര്യം ചെയ്യാനാവാത്തവിധം വീര്യമാർന്നതോ എണ്ണത്തിൽ കൂടുതലുള്ളതോ ആയ അണുക്കളെ നശിപ്പിക്കാനായി ചില രാസാനുചലക ഘടകങ്ങളെയും ഭക്ഷകങ്ങൾ ഉത്സർജ്ജിക്കാറുണ്ട്. [[കോശജ്വലനം|കോശജ്വലനത്തിലേക്ക്]] നയിക്കുന്ന ഈ ഘടകങ്ങൾ പനിക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഉത്സർജ്ജിത [[സൈറ്റോകൈൻ|സൈറ്റോക്കൈനുകൾ]] [[ന്യൂട്രോഫിൽ കോശങ്ങൾ|ന്യൂട്രോഫിൽ കോശങ്ങളെ]] പരിസരത്തേയ്ക്ക് ക്ഷണിക്കുന്നതിലൂടെ [[പഴുപ്പ്]] ഉണ്ടാകുന്നു. ബൃഹദ്ഭക്ഷകങ്ങളും ന്യൂട്രോഫിലുകളും ഉണ്ടാക്കുന്ന ദ്വിതീയപ്രവർത്തനങ്ങൾ മൂലം വായുകോശ [[ലോമിക|ലോമികകൾ]] വികസിച്ച് വായുകോശത്തിൽ നീർക്കെട്ടിനു കാരണമാകുകയും [[ചലം]] (''serum'') പുറത്തേയ്ക്കൂറി വരുകയും ചെയ്യുന്നു. പൊതുവേ പ്രതിരോധപ്രക്രിയകളുടെ ആർജിത കഴിവിന്റെ ഭാഗമായി ഇത് സ്വയം നിയന്ത്രിക്കപ്പെടുന്നുവെങ്കിലും നീർക്കെട്ട് അനിയന്ത്രിതമായി തുടർന്നാൽ [[തീവ്ര ശ്വസനനിരോധ സിൻഡ്രോം|തീവ്ര ശ്വസനനിരോധ സിൻഡ്രോമിനു]] കാരണവുമാകാം.
 
വായുകോശങ്ങളിൽ നേരിയതോതിലുള്ള ലോമികാവീക്കവും സിറവും ശ്ലേഷ്മവും ചേർന്ന നിസ്രാവവും കാണപ്പെടുന്ന ന്യുമോണിയയുടെ ഒന്നാംഘട്ടം വളരെ ഹ്രസ്വമാണ്. ലോമികാവീക്കത്തെത്തുടർന്ന് മൂലം രക്തക്കുഴൽഭിത്തികളിലെ വിടവുകളിലൂടെ [[അരുണരക്താണു|അരുണരക്താണുക്കൾ]] വായുകോശങ്ങളിലേക്ക് ഒഴുകാം. ഇത് വായു അറകളിലെ കഫത്തിൽ രക്തമായി കെട്ടിനിൽക്കുകയോ ചുമയോടൊപ്പം രക്തമായി പുറത്തുവരികയോ ചെയ്യാം. വായുകോശങ്ങളിൽ ശ്ലേഷ്മവും സിറവും അരുണരക്താണുക്കളും ചേർന്ന [[നിസ്രാവം]] (''exudate'') ശ്വസനപാളികളിൽ ഘനീഭവിക്കുന്ന ഈ ഘട്ടത്തെ '''അരുണ ഹെപ്പറ്റൈസേഷൻ''' ഘട്ടം (''red hepatization'') എന്നുവിളിക്കുന്നു.
 
വായുകോശങ്ങളിൽ നേരിയതോതിലുള്ള ലോമികാവീക്കവും സിറവും ശ്ലേഷ്മവും ചേർന്ന നിസ്രാവവും കാണപ്പെടുന്ന ന്യുമോണിയയുടെ ഒന്നാംഘട്ടം വളരെ ഹ്രസ്വമാണ്. ലോമികാവീക്കത്തെത്തുടർന്ന് മൂലം രക്തക്കുഴൽഭിത്തികളിലെ വിടവുകളിലൂടെ [[അരുണരക്താണു|അരുണരക്താണുക്കൾ]] വായുകോശങ്ങളിലേക്ക് ഒഴുകാം. ഇത് വായു അറകളിലെ കഫത്തിൽ രക്തമായി കെട്ടിനിൽക്കുകയോ ചുമയോടൊപ്പം രക്തമായി പുറത്തുവരികയോ ചെയ്യാം. വായുകോശങ്ങളിൽ ശ്ലേഷ്മവും സിറവും അരുണരക്താണുക്കളും ചേർന്ന [[നിസ്രാവം]] (exudate) ശ്വസനപാളികളിൽ ഘനീഭവിക്കുന്ന ഈ ഘട്ടത്തെ '''അരുണ ഹെപ്പറ്റൈസേഷൻ''' ഘട്ടം (red hepatization) എന്നുവിളിക്കുന്നു.
വായുകോശങ്ങളിലെ ലോമികാവീക്കം ആ ഭാഗങ്ങളിലെ ഓക്സിജൻ ലഭ്യത കുറയ്ക്കുന്നു. വ്യാപകമായ ശ്വാസകോശവീക്കം ശരീരത്തെ മുഴുവൻ ബാധിക്കുന്ന ഓക്സിജൻ ദൌർലഭ്യമായി തലച്ചോറിൽ ചില മാറ്റങ്ങൾ വരുത്താം. തുടർന്ന് മസ്തിഷ്കസിഗ്നലുകൾ ശ്വാസോച്ഛ്വാസത്തെ വേഗതയാർന്നതാക്കുന്നു. ഇതിനോടൊപ്പം അണുബാധമൂലമുള്ള ശ്വാസനളികാപേശികളുടെ സങ്കോചം കൂടിയുണ്ടെങ്കിൽ രോഗിക്ക് ശ്വാസതടസ്സം അനുഭവപ്പെടാം.
 
ശ്വാസപാളീ‍ഘനീഭവനത്തിന്റെ മൂന്നാംഘട്ടമാകുമ്പോഴേക്ക് അരുണരക്താണുക്കളെ ഭക്ഷകകോശങ്ങൾ തന്നെ നശിപ്പിക്കുകയും പരിസരം ന്യൂട്രോഫിൽ കോശങ്ങളെക്കൊണ്ട് നിറയുകയും ചെയ്യുന്നു. ലോമികാവീക്കം കൊണ്ടുണ്ടായ ക്ഷതം പരിഹരിക്കപ്പെടുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി മുറിവുണങ്ങുന്നതിനു സമാനമായ രീതിയിൽ ഫൈബ്രിൻ മാംസ്യനാരുകൾ ധാരാളമായി അടിഞ്ഞുകൂടുന്നു. അണുബാധയെ ഒരു ഭാഗത്തുമാത്രമായി ഒതുക്കിനിർത്തുന്നതിൽ ശാരീരിക [[രോഗപ്രതിരോധവ്യവസ്ഥ|പ്രതിരോധവ്യവസ്ഥ]] വിജയിക്കുന്നതിന്റെ സൂചനകൂടിയാണ് '''ചാര ഹെപ്പറ്റൈസേഷൻ''' (''gray hepatization'') എന്ന് വിളിക്കുന്ന ഈ ഘട്ടം.
 
മൂന്നുഘട്ടങ്ങളിലായി ഉണ്ടായ പ്രതിരോധപ്രക്രിയകളുടെയും നിസ്രാവങ്ങളുടെയും കോശജ്വലനത്തിന്റെയും ഫലമായുണ്ടായ “മാലിന്യ”ങ്ങളെ ഭക്ഷിച്ച് വൃത്തിയാക്കുക എന്ന ദൗത്യവുമായി ബൃഹദ്ഭക്ഷകകോശങ്ങൾ ധാരാളമായി അണുബാധയുണ്ടായ പരിസരങ്ങളിലേക്ക് വരുന്ന ഘട്ടമാണ് വിയോജനഘട്ടം (''resolution''). ബാക്റ്റീരിയാദി അണുക്കളെ നശിപ്പിച്ചശേഷം ബാക്കിയാകുന്ന ന്യൂട്രോഫിലുകളെയും അണുക്കളുടെ കോശക്കഷ്ണങ്ങളെയും അടക്കമുള്ള എല്ലാം ബൃഹദ്ഭക്ഷകങ്ങൾ ഭക്ഷകക്രിയയിലൂടെ “ശുചീകരിക്കുന്നു”.
 
=== ന്യുമോണിയയ്ക്ക് നിദാനമാകുന്ന പ്രധാന അണുക്കൾ ===
Line 95 ⟶ 98:
! അണുസംവർഗ്ഗം !! രോഗാണുക്കളേതൊക്കെ<ref name="ACP pneum"/>
|-align="left"
|[[ഗ്രാം അഭിരഞ്ജക അണു (''Gram stain positive microbes'')|ഗ്രാം അഭിരഞ്ജക]] [[ഗോളാഭ ബാക്റ്റീരിയ]] (''Gram'' +''ve cocci'') || [[സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കസ് ന്യുമോണിയിയേ]], [[സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കസ് പയോജെനീസ്]] മറ്റ് [[സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കസ്|സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കൽ]] ബാക്റ്റീരിയങ്ങൾ, [[സ്റ്റഫിലോകോക്കസ്|സ്റ്റഫിലോകോക്കൽ]] ബാക്റ്റീരിയ
|-align="left"
|ഗ്രാം അഭിരഞ്ജക [[ദണ്ഡാകാര ബാക്റ്റീരിയ]] (''Gram'' +''ve bacilli'') || [[ആന്ത്രാക്സ് ബാസിലസ്]]
|-align="left"
|ഗ്രാം അനഭിരഞ്ജക ഗോളാഭ ബാക്റ്റീരിയ (''Gram'' -''ve cocci'')|| [[നൈസീറിയ മെനിഞ്ജൈറ്റിഡിസ്]], [[മോറാക്സെല്ല കാറ്ററാലിസ്]]
|-align="left"
|ഗ്രാം അനഭിരഞ്ജക [[ഗോളദണ്ഡാകാര ബാക്റ്റീരിയ]] (''Gram'' -''ve coccobacilli'') || [[ഹീമഫിലസ് ഇൻഫ്ലുവെൻസേ]]
|-align="left"
|ഗ്രാം അനഭിരഞ്ജക ദണ്ഡാകാര ബാക്റ്റീരിയ (''Gram'' -''ve bacilli'') || [[ക്ലെബ്സിയെല്ല ന്യുമോണിയേ]], [[സ്യൂഡോമൊണാസ് ബാക്റ്റീരിയ|സ്യൂഡോമൊണാസ്]] ജാതികൾ, [[എസ്ചെറീഷ്യ കോളൈ]], [[പ്രോടിയസ്]], [[സെറാഷിയ]] ജാതികൾ, [[അസിനെറ്റോബാക്റ്റർ]], [[യെർസീനിയ പെസ്റ്റിസ്]], [[ഫ്രാൻസിയെല്ല ടൂളരെൻസിസ്]], [[എന്റെറോബാക്റ്റർ]] ജാതികൾ, [[പ്രിവോട്ടെല്ല]], [[ലീജ്യണെല്ല]] ജാതികൾ
|-align="left"
|മിശ്ര അണുജാലം (''mixed microbes'')|| വായിലും മൂക്കിലുമുള്ള സ്രവങ്ങൾ ശ്വാസകോശത്തിൽ ചെന്നുപെട്ടുണ്ടാകുന്ന ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയയ്ക്ക് ഇവ കാരണമാകാം.
|-align="left"
|[[മൈക്കോബാക്റ്റീരിയ]] (''Mycobacteria'') || [[ക്ഷയരോഗം|മൈക്കോബാക്റ്റീരിയം ട്യൂബർകുലോസിസ്]], [[മൈക്കോബാക്റ്റീരിയം ഏവിയം]] സംഘാതം
|-align="left"
|[[പൂപ്പൽ|പൂപ്പലുകൾ]] (''Fungi'') || [[ഹിസ്റ്റോപ്ലാസ്മ]], [[കോക്സിഡോയിഡീസ്]], [[ബ്ലാസ്റ്റോമൈസീസ്]], [[ക്രിപ്റ്റോകോക്കസ്]], [[ക്യാൻഡിഡ]], [[ആസ്പെർജിലസ്]], [[മ്യൂക്കോറേസിയേ]]
|-align="left"
|[[പരാദജീവി|പരാദജീവികൾ]] (''parasites'') || [[ന്യൂമോസിസ്റ്റിസ് കാരിനീ]], [[ടോക്സോപ്ലാസ്മാ ഗോണ്ടീ]]
|-align="left"
|[[മൈക്കോപ്ലാസ്മകൾ]] (''Mycoplasma'') || [[മൈക്കോപ്ലാസ്മാ ന്യുമോണിയേ]]
|-align="left"
|[[ക്ലമീഡിയകൾ]] (''Chlamydiae'')|| [[ക്ലമീഡിയ ന്യുമോണിയേ]], [[ക്ലമീഡിയ സിറ്റാക്കി]], [[ക്ലമീഡിയ ട്രക്കോമാറ്റിസ്]]
|-align="left"
|[[റിക്കെറ്റ്സിയാ]] സമാന അണുക്കൾ (''Rickettsia-like organisms '')|| [[കോക്സിയെല്ല ബർനെറ്റീ]]
|-align="left"
|[[വൈറസ്|വൈറസുകൾ]] (''Viruses'') || [[ഇൻഫ്ലുവെൻസ വൈറസ്]], [[പാരാ ഇൻഫ്ലുവെൻസ വൈറസ്]], [[അഡിനോവൈറസ്]], [[ശ്വാസകോശ സിൻസീഷ്യൽ വൈറസ്]], [[റൈനോവൈറസ്]], [[അഞ്ചാം പനി|മീസിൽ‌സ് വൈറസ്]](മണ്ണൻ) , [[വാരിസെല്ലാ സോസ്റ്റർ]] വൈറസ് (വസൂരി), [[സൈറ്റോമെഗാലോവൈറസ്]]
|-
|}
Line 127 ⟶ 130:
[[ഇൻഫ്ലുവെൻസ]]-ഏ വൈറസും ശ്വാസകോശ സിൻസീഷ്യൽ വൈറസുമാണ് ന്യുമോണിയാകാരികളിൽ ഏറ്റവും സാധാരണമായവ. [[അഡിനോവൈറസ്]], [[പാരാ‌ഇൻഫ്ലുവെൻസ വൈറസ്]] ജാതികൾ എന്നിവയും കാണാം<ref name="Viral">Marcos MA, Esperatti M, Torres A.[http://journals.lww.com/co-infectiousdiseases/Fulltext/2009/04000/Viral_pneumonia.10.aspx Viral pneumonia].Curr Opin Infect Dis. 2009 Apr;22(2):143-7.doi:10.1097/QCO.0b013e328328cf65. PMID: 19276881.</ref>.
 
ന്യുമോണിയയുടെ രോഗപരിണാമം വിശദീകരിക്കുമ്പോൾ ഒരു മാതൃകയായി ന്യൂമോകോക്കസ് ന്യുമോണിയയെ ഉപയോഗിക്കാമെങ്കിലും ബാക്റ്റീരിയേതര ന്യുമോണിയകൾ പലതിലും സൂക്ഷമതല മാറ്റങ്ങൾ വ്യത്യസ്തമാണ്. വൈറൽ അണുബാധകൾ പലതും ശ്വാസകോശത്തിന്റെ തന്നെ ഊർധ്വഭാഗങ്ങളിൽ ആരംഭിച്ച്, പലതരത്തിൽ അധോഭാഗങ്ങളിലേയ്ക്ക് വ്യാപിക്കുകയാണ് പതിവ്. ഇത് ചിലപ്പോൾ ഉച്ഛ്വാസവായുവിലൂടെ വൈറസുകളെ വഹിക്കുന്ന വളരെചെറിയ ജലകണികകളുടെ രൂപത്തിലാവാം ([[എയറോസോൾ]]). ഈ രീതിയിലാണു [[ഇൻഫ്ലുവെൻസ]] വൈറസും ശ്വാസകോശ സിൻസീഷ്യൽ വൈറസും [[ശ്വാസകോശം|ശ്വാസനളികകളിലേയ്ക്ക്]] വ്യാപിക്കുന്നത്. ചില അവസരങ്ങളിൽ രക്തത്തിലൂടെ പകരുന്ന വൈറസ് ശ്വാസകോശത്തിലെത്തുന്നതുമാവാം. ഇതിനുദാഹരണമാണ് മീസിൽ‌സ് (മണ്ണൻ / അഞ്ചാംപനി ) വൈറസ്<ref>Figueiredo LT.[http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1806-37132009000900012&lng=en&nrm=iso&tlng=en Viral pneumonia: epidemiological, clinical, pathophysiological and therapeutic aspects].J Bras Pneumol. 2009 Sep;35(9):899-906. doi: 10.1590/S1806-37132009000900012.</ref>.
 
സ്വന്തമായി ന്യുമോണിയയുണ്ടാക്കുന്നതിനു പുറമേ ചില വൈറസുകൾ ശ്വസനവ്യൂഹത്തിന്റെ പ്രതിരോധശേഷിയെ താൽക്കാലികമായി ക്ഷയിപ്പിച്ച് ബാക്റ്റീരിയാദി അണുക്കൾക്ക് ആക്രമിക്കാനുള്ള സാഹചര്യം കൂടി സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ശ്വാസനാളഭിത്തിയിലെ ശ്ലേഷ്മ, ഉപശ്ലേഷ്മസ്തരങ്ങളിലുണ്ടാക്കുന്ന നീർക്കെട്ടും കോശജ്വലനവും മൂലം സ്വാഭാവികമായ പ്രതിരോധം തകരാറിലാകുന്നു. സാധാരണ ജലദോഷത്തിലാരംഭിക്കുന്ന പല ശ്വാസകോശ വൈറൽ അണുബാധകളും ദ്വിതീയ ബാക്റ്റീരിയാണുബാധയിലേക്കും (''secondary infections'') ന്യുമോണിയയിലേക്കും വളർന്നു സങ്കീർണമാകുന്നത് ഇതുമൂലമാണ്<ref>Marcos MA, Esperatti M, Torres A.[http://journals.lww.com/co-infectiousdiseases/Fulltext/2009/04000/Viral_pneumonia.10.aspx Viral pneumonia].Curr Opin Infect Dis. 2009 Apr;22(2):143-7.doi:10.1097/QCO.0b013e328328cf65. PMID: 19276881.</ref>.
 
{| class="wikitable" border="1" align="left" width ="50%"
Line 137 ⟶ 140:
|സാധാരണ വൈറൽ ന്യുമോണിയാകാരികൾ ||
*[[ഇൻഫ്ലുവെൻസ]] ഏ, ബി
*[[ശ്വാസകോശ സിൻസീഷ്യൽ വൈറസ്]] (''Respiratory Syncitial Virus'')
*മനുഷ്യ [[പാരാ‌ഇൻഫ്ലുവെൻസ]] വൈറസുകൾ
|-align="left"
| അപൂർവ്വ വൈറൽ ന്യുമോണിയാകാരികൾ ||
*അഡിനോവൈറസുകൾ (ചെറിയ കുട്ടികളിലും പട്ടാളക്കാർക്കിടയിലും)
*[[അതിതീവ്ര ശ്വാസകോശസിൻഡ്രോം]] വൈറസ് (''Severe Acute respiratory Syndrome'', SARS)
|-align="left"
| മറ്റു രോഗങ്ങളിൽ പ്രധാനവും, എന്നാൽ സാന്ദർഭികമായി ന്യുമോണിയാകാരിയാകാവുന്നതുമായവ ||
Line 155 ⟶ 158:
=== അപ്രാരൂപിക ന്യുമോണിയ (atypical pneumonia) ===
 
ചരിത്രപരമായി നോക്കുമ്പോൾ വൈറൽ ന്യുമോണിയകളെയും, ബാക്റ്റീരിയ മൂലമല്ലാത്തത് എന്നു കരുതിപ്പോന്ന ന്യുമോണിയകളെയും ഒന്നിച്ചു വർഗ്ഗീകരിക്കാനാണ് അപ്രാരൂപിക ന്യുമോണിയ (''atypical pneumonia'') എന്ന പദമുപയോഗിച്ചിരുന്നതെങ്കിലും ഇന്ന് അത് സാമ്പ്രദായിക കോശാഭിരഞ്ജനവിദ്യകൾ (''staining methods'') വഴി തിരിച്ചറിയാൻ ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും, കോശഭിത്തിയില്ലാത്തതും, രൂപഘടനയിൽ ബാക്റ്റീരിയങ്ങളെന്നോ വൈറസുകളെന്നോ പൂർണമായും വേർതിരിച്ചു പറയാനാവാത്തതുമായ ചില രോഗാണുക്കൾ മൂലമുണ്ടാകുന്ന ന്യുമോണിയകളെ ആണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്<ref name="atypical pneum">Cunha BA. [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1469-0691.2006.01393.x/pdf The atypical pneumonias: clinical diagnosis and importance] Clin Microbiol Infect. 2006 May;12 Suppl 3:12-24. doi:10.1111/j.1469-0691.2006.01393.x. PMID:16669925</ref>. ഇവയുണ്ടാക്കുന്ന ശ്വാസകോശരോഗം സാധാരണ ബാക്റ്റീരിയൽ ന്യുമോണിയയുടെയോ വൈറൽ ന്യുമോണിയയുടെയോ വ്യവസ്ഥാപിത ലക്ഷണങ്ങളിൽ നിന്ന് വ്യത്യാസപ്പെടാറുമുണ്ട്.
 
ക്ലാമിഡോഫൈല ജനുസ്സിലെ ക്ലാ.''സിറ്റാക്കി'', ക്ലാ.''ന്യുമോണിയേ'' തുടങ്ങിയവയും, ലീജ്യണെല്ല ജനുസ്സിൽ വരുന്ന അണുക്കളും, ''മൈക്കോപ്ലാസ്മാ ന്യുമോണിയേ'', ''ഫ്രാൻസിസെല്ല റ്റൂലറെൻസിസ്'', ''കോക്സിയെല്ല ബർണെറ്റീ'' എന്നിവയുമാണ് അപ്രാരൂപിക ന്യുമോണിയയുണ്ടാക്കുന്ന അണുക്കൾ<ref name="atypical pneum"/><ref name="ACP pneum"/>. ശ്വാസകോശത്തിൽ ഉണ്ടാക്കുന്ന പഴുപ്പിനും [[കോശജ്വലനം|കോശജ്വലനത്തിനുമൊപ്പം]] ഈ അണുക്കൾ ശരീരത്തിന്റെ ഇതരഭാഗങ്ങളിലും - ഉദാഹരണത്തിനു, ചർമ്മം, ഹൃദയം, ആമാശയം തുടങ്ങിയവയിൽ - രോഗലക്ഷണങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നു എന്നതാണ് ഇവയുടെ പ്രധാന പ്രത്യേകത<ref>Kashyap S, Sarkar M.[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2893430/ Mycoplasma pneumonia: Clinical features and management] Lung India. 2010 Apr–Jun; 27(2): 75–85. doi: 10.4103/0970-2113.63611.PMID: 20616940</ref>. മൈക്കോപ്ലാസ്മയെപ്പോലുള്ള അണുക്കൾ ''പി-1 അഡ്ഹീസിൻ'' (P1 adhesin) എന്ന തന്മാത്രകളുടെ സഹായത്താൽ ശ്വാസകോശവ്യൂഹത്തിന്റെ ബാഹ്യകലോപരിതലങ്ങളിൽ പറ്റിപ്പിടിച്ചിരിക്കുന്നു. അന്യപദാർത്ഥങ്ങളെ ശ്ലേഷ്മപാടയിലെ കഫത്തോടൊപ്പം പുറന്തള്ളാൻ സഹായിക്കുന്ന തനതു പ്രതിരോധ സങ്കേതത്തെ ഈ അഡ്‌ഹീസിൻ തന്മാത്രയിലൂടെ “കൊളുത്തിപ്പിടിച്ചു” കിടക്കുന്നതിലൂടെ ഇവ മറികടക്കുന്നു. ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ആന്തരകലകളിൽ ഇവ ''ഹൈഡ്രജൻ പെറൊക്സൈഡ്'' പോലുള്ള രാസവസ്തുക്കളുല്പാദിപ്പിക്കുന്നതുവഴി കോശസ്തരരസങ്ങളുടെ ഓക്സീകരണത്തിനും തുടർന്ന് കോശമരണത്തിനും കാരണമാകുന്നു (''oxidation injury''). ബാഹ്യകലയിലെ സീലിയാമയ കോശങ്ങൾ (''ciliated cells'') ഇതുമൂലം നശിക്കുകയും നിരന്തരമായ “കുര” പോലുള്ള ചുമയ്ക്കും കട്ടികുറഞ്ഞ, നേർത്ത കഫത്തിനു കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.
 
[[പ്രതിരോധപൂരകം|പ്രതിരോധപൂരകങ്ങളും]] (''complements'') [[പ്രതിദ്രവ്യം|ഇമ്മ്യുണോഗ്ലോബുലിൻ പ്രതിദ്രവ്യങ്ങളും]] (antibodies) ചേർന്നാണ് ഇവയെ ആദ്യ ഘട്ടത്തിൽ “പൊതിയുകയും” [[ബൃഹദ്ഭക്ഷകകോശം|ബൃഹദ്ഭക്ഷകകോശങ്ങൾക്കും]] [[ന്യൂട്രോഫിൽ കോശം|ന്യൂട്രോഫിലുകൾക്കും]] ഭക്ഷ്യയോഗ്യമാക്കുകയും ചെയ്യുക. തുടർന്ന് [[ടി-ലസികാണു|ടിലസികാണുക്കളും]] [[പ്ലാസ്മാണു|പ്ലാസ്മാണുക്കളും]] ഇവയെ നശിപ്പിക്കുന്ന ജോലിയേറ്റെടുക്കുന്നു. ആല്ഫാ ഊതകക്ഷയ ഘടകം (TNF-α), വിവിധതരം ഇന്റർഫീറോണുകൾ (''interferons''), [[സൈറ്റോകൈൻ|ഇന്റർല്യൂക്കിനുകൾ]] തുടങ്ങിയവയും ഈ “ആക്രമണ” പ്രദേശത്ത് വർധിക്കുന്നു <ref>Waites KB, Talkington DF.[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC523564/pdf/0068-03.pdf Mycoplasma pneumoniae and its role as a human pathogen]. Clin Microbiol Rev. 2004 Oct;17(4):697-728.doi: 10.1128/CMR.17.4.697-728.2004. PMID: 15489344</ref>. ഇവമൂലം ചെറുതല്ലാത്ത കോശനാശവും സംഭവിക്കുന്നുണ്ട്. ശ്വസനികൾക്ക് ചുറ്റും നീർക്കെട്ടും വീക്കവുമുണ്ടാക്കുക (peribronchial inflammation) എന്നതാണ് ഇവയുടെ പരിണതഫലം<ref>Hardy RD, Jafri HS, Olsen K,et al.[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC127700/pdf/0993.pdf Mycoplasma pneumoniae induces chronic respiratory infection, airway hyperreactivity, and pulmonary inflammation: a murine model of infection-associated chronic reactive airway disease].Infect Immun. 2002 Feb;70(2):649-54. doi: 70.2.649-654.2002. PMID: 11796594</ref>.
 
== വർഗ്ഗീകരണം ==
ന്യുമോണിയകളെ [[വൈദ്യശാസ്ത്രം]] പല കാലങ്ങളിലായി പലരീതികളിൽ വർഗ്ഗീകരിക്കാൻ ശ്രമിച്ചിട്ടുണ്ട്. ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ഏതേത് ഭാഗങ്ങളിൽ, ഏതൊക്കെ രൂപത്തിൽ പഴുപ്പ് പടരുന്നു എന്നതിനെ ആസ്പദമാക്കിയുള്ള വർഗ്ഗീകരണമാണ് '''സ്ഥാനീയ''', അല്ലെങ്കിൽ രൂപഘടനാപര (anatomical) വർഗ്ഗീകരണം. ഇതനുസരിച്ച് ശ്വാസകോശത്തിന്റെ പാളികളെ മുഴുവനായി ബാധിക്കുന്നതും, അവിടവിടെ ചെറുദ്വീപുകൾ പോലെ ബാധിക്കുന്നതുമായ ന്യുമോണിയാരൂപങ്ങൾ ഉണ്ടെന്ന് കാണാം. ആന്റിബയോട്ടിക് കൊണ്ടുള്ള ചികിത്സ വ്യാപകമാകുകയും അതിന്റെ ഫലമായി ആന്റിബയോട്ടിക്കുകൾക്കെതിരേ പ്രതിരോധ ശേഷിയുള്ള രോഗാണുക്കൾ ഉടലെടുക്കുകയും ചെയ്തതോടെ ഏത് തരം അണുവാണ് കാരണമാകുന്നത് എന്നു നോക്കി ന്യുമോണിയയെ വർഗ്ഗീകരിക്കേണ്ടത് ആവശ്യമായിത്തീർന്നു<ref name="robbins"/>. ഇത്തരം രോഗാണുക്കൾ പകരാനുള്ള ചില പൊതുവായ സാഹചര്യങ്ങൾ കൂടി കണ്ടെത്തപ്പെട്ടതോടെ '''സാഹചര്യാധിഷ്ഠിത'''മായ ഒരു വർഗ്ഗീകരണം കൂടുതൽ പ്രചാരത്തിലായി. രോഗാണുവേതാണ് എന്ന് പരിശോധിച്ചറിയുന്നതിനു മുൻപുതന്നെ ആനുഭവിക ചികിത്സ (''empirical treatment'') ആരംഭിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നുവെന്നതാണ് ഈ പുതിയ വർഗ്ഗീകരണത്തിന്റെ മേന്മ. ഒപ്പം തെറ്റായ ആന്റിബയോട്ടിക്കുകൾ അമിതമായി പ്രയോഗിക്കുന്നതുവഴി പ്രതിരോധശേഷി കൂടിയ രോഗാണുക്കളെ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനെ തടയാനും ഈ വർഗ്ഗീകരണമനുസരിക്കുന്നതു വഴി സാധിക്കുന്നു<ref name="ATS-HAP"/>. ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളിലൊക്കെ ഇടകലർന്ന് വരുന്നുണ്ടെങ്കിലും നിദാനശാസ്ത്രപ്രകാരമുള്ള (''pathological'') ചില പ്രത്യേകതകളുള്ള ന്യുമോണിയാ രൂപങ്ങളെ സൌകര്യാർത്ഥം '''സവിശേഷന്യുമോണിയകൾ''' എന്ന വർഗ്ഗത്തിലായി ഇവിടെ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട് :
 
=== സ്ഥാനീയ വർഗ്ഗീകരണം ===
Line 170 ⟶ 173:
 
==== ലോബാർ ന്യുമോണിയ ====
 
ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ഒരു പാളിയെ (''lobe'') മുഴുവനായി ബാധിക്കുന്ന വീക്കവും പഴുപ്പുമാണ് ലോബാർ ന്യുമോണിയ (''lobar pneumonia''). അണുബാധയെ ഫലപ്രദമായി നശിപ്പിക്കാനോ ചെറുക്കാനോ കെല്പുള്ള ആന്റിബയോട്ടിക് പോലുള്ള മരുന്നുകളില്ലാതിരുന്ന കാലത്ത് ബാക്റ്റീരിയാ അണുബാധകൾ ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ഒന്നോ അതിലേറെയോ പാളികളെ മുഴുവനായി കീഴടക്കുകയും പാളികളിലുടനീളം വീക്കമുണ്ടാക്കുന്ന ലോബാർ ന്യുമോണിയയ്ക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്തിരുന്നത് അപൂർവ്വമല്ലായിരുന്നു<ref name="emedicine">Kamangar N, Rager C.[http://emedicine.medscape.com/article/300157-print Pneumonia, Bacterial].Emedicine Review Article.Web MD. Updated: Nov 1, 2010</ref>. ന്യൂമോകോക്കൽ ന്യുമോണിയ പോലുള്ള ബാക്റ്റീരിയാ ബാധകളിലെ സാമ്പ്രദായിക ഘനീഭവനഘട്ടങ്ങൾ മിക്കതും ലോബാർ ന്യുമോണിയയിൽ കാണാം. രോഗിയുടെ പ്രതിരോധശേഷി ക്ഷയിച്ചിരിക്കുന്ന അവസ്ഥയിലോ അല്ലെങ്കിൽ അസാധാരണമായ അളവിൽ തീവ്രരോഗകാരകശേഷിയുള്ള അണുക്കൾ പെരുകുന്ന അവസ്ഥയിലോ ആണ് പൊതുവേ ലോബാർ ന്യുമോണിയ കാണപ്പെടാറ്<ref name="robbins"/>.
 
==== ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയ ====
 
[[മൃദൂതകം|ശ്വാസകോശമൃദൂതകത്തിന്റെ]] പലഭാഗങ്ങളിൽ തുണ്ടുകളായി (''patches'') ഘനീഭവനം ഉണ്ടാകുന്നതാണ് ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയ (''bronchopneumonia'') അഥവാ ലോബ്യുലാർ ന്യുമോണിയ (''lobular pneumonia''). [[ശ്വാസകോശം|ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക്]] പ്രവേശിക്കുന്ന ശ്വസനിയുടെ അവസാന ഉപശാഖകൾ ചെന്നെത്തുന്നത് ശ്വസനികളിലും (bronchioles) വായുകോശങ്ങളിലുമാണ് (''alveoli''). ഈ ശ്വസനികകൾക്കും വായുകോശങ്ങൾക്കും ചുറ്റുമായി നീർക്കെട്ടും പഴുപ്പും വീക്കവും ഉണ്ടാകുന്നതിലൂടെയാണ് ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയ രൂപപ്പെടുന്നത്<ref name="emedicine"/>.ലോബാർ ന്യുമോണിയയിലേതു പോലെ ഒരു ശ്വാസകോശപാളിയെ ആകമാനം ബാധിക്കാതെ അണുബാധയുടെയും [[കോശജ്വലനം|കോശജ്വലനത്തിന്റെയും]] “ചെറുദ്വീപുകളായി” ഇതു കാണപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ വ്യാപകമായ ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയ ബാധ മൂലം ഒരു ശ്വാസകോശപാളി ആകെ ഘനീഭവിക്കുന്ന അവസ്ഥയിൽ ഇത് ലോബാർ ന്യുമോണിയയെപ്പോലെ വർത്തിക്കാം<ref name="robbins"/>.
 
ലോബാർ ന്യുമോണിയയിൽ 90%ത്തിലധികവും ന്യുമോക്കൊക്കസ് ബാക്റ്റീരിയയാണുണ്ടാക്കുന്നതെങ്കിലും ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയയിൽ സ്റ്റാഫിലൊകോക്കസ് ആണ് മുഖ്യ രോഗാണു. വൈറസുകളും, ക്ലെബ്സിയെല്ല, ഇ.കോളൈ, സ്യൂഡോമൊണാസ് തുടങ്ങിയ ബാക്റ്റീരിയകളും ആണ് മറ്റ് ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയാകാരികൾ<ref name="robbins"/>. പൊതുവേ പ്രതിരോധശേഷി കുറഞ്ഞ വിഭാഗങ്ങളായ വൃദ്ധജനങ്ങളിലും ശിശുക്കളിലുമാണ് ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയയുടെ രൂപത്തിൽ ശ്വാസകോശാണുബാധ സാധാരണയായി കാണാറ്. മറ്റു രോഗങ്ങൾ മൂലം പ്രതിരോധശേഷി ക്ഷയിച്ചിരിക്കുന്നവരിലും ആശുപത്രിയിലോ അനുബന്ധസ്ഥാപനങ്ങളിലോ പ്രവേശിതരായിരിക്കുന്നവരിലും കാണുന്ന ശ്വാസകോശപ്പഴുപ്പിൽ നല്ലൊരു ശതമാനവും ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയാ രൂപത്തിലുള്ളതാണ്<ref name="robbins"/>.
 
ശ്വസനികാവീക്കമായിട്ടാണു (''bronchiolitis'') ബ്രോങ്കോന്യുമോണിയ ആരംഭിക്കുന്നത്. പഴുപ്പും നിസ്രാവവും (''exudate'') മൂലം ശ്വസനികയും അതിന്റെ വായുകോശങ്ങളും അടയുന്നു. അതിൽ‌പ്പെട്ടുപോകുന്ന ശിഷ്ടവായുവിനെ ചുറ്റുമുള്ള കലകൾ തന്നെ ആഗിരണം ചെയ്യുന്നതിനേത്തുടർന്ന് വായുകോശങ്ങൾ ചുരുങ്ങിപ്പോകുന്നു (''collapse''). തൊട്ടടുത്ത വായുകോശങ്ങൾക്ക് അടഞ്ഞുപോയവയുടെ ജോലികൂടി ഏറ്റെടുത്ത് ചെയ്യേണ്ടിവരുന്നതുമൂലം പരിഹാരാർത്ഥ അതിവികാസം (''compensatory emphysema'') സംഭവിക്കുന്നു<ref>Histopathology-India web page on [http://www.histopathology-india.net/BrPn.htm Bronchopneumonia]. Accessed on 10 Nov 2010.</ref>.
 
=== സാഹചര്യാധിഷ്ഠിത വർഗ്ഗീകരണം ===
 
വിവിധ സന്ദർഭങ്ങളിലും സാഹചര്യങ്ങളിലുമുള്ള ന്യുമോണിയാരോഗികളിൽ വിവിധതരം രോഗാണുക്കളാവാം ശ്വാസകോശപ്പഴുപ്പ് ഉണ്ടാക്കുന്നത് എന്ന നിരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിനു മറ്റുതരത്തിൽ അനാരോഗ്യമൊന്നുമില്ലാത്ത ഒരു വ്യക്തിക്കു പൊതുസമൂഹത്തിൽ നിന്നും കിട്ടുന്ന അണുബാധയല്ല ആശുപത്രിയിൽ രോഗിയായി പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെട്ടുകിടക്കുന്ന ഒരാളിൽ ഉണ്ടാകാൻ സാധ്യതയുള്ള ന്യുമോണിയാ അണുബാധ. ഒരു നേഴ്സിംഗ് ഹോമിൽ കഴിയുന്ന ഒരു വ്യക്തിക്കു പിടിപെടാൻ സാദ്ധ്യതയുള്ള ന്യുമോണിയ ഇവർ രണ്ടുപേരിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാവാം.
 
Line 186 ⟶ 192:
{| class="wikitable" border="1"
|+ന്യുമോണിയകളുടെ സാഹചര്യാധിഷ്ഠിത വർഗ്ഗീകരണം<ref name="ATS-CAP"/><ref name="ATS-HAP"/>
! സമൂഹാർജ്ജിത ന്യുമോണിയ (''Community-Acquired Pneumonia'') !! ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയ (''Hospital-Acquired Pneumonia'') !! വെന്റിലേറ്റർ സംബന്ധ ന്യുമോണിയ (Ventilator Associated Pneumonia) !!രോഗീപരിചരണ സംബന്ധ ന്യുമോണിയ (''Health Care Associated Pneumonia'')
|-align="left"
|ആശുപത്രി, രോഗീപരിചരണ കേന്ദ്രത്തിലെ താമസം, ചികിത്സോപാധികളുടെ പ്രയോഗം എന്നിവയിൽ നിന്നല്ലാതെ കിട്ടുന്ന ന്യുമോണിയ. ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കുന്നതിനു 48 മണിക്കൂറെങ്കിലും മുൻപ് അണുബാധ സംഭവിച്ചിരിക്കണം. || ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ച് 48 മണിക്കൂറോ അതിൽ‌പ്പിന്നെയോ പ്രകടമാകുന്നതുമായ ന്യുമോണിയ. || രോഗിയുടെ ചികിത്സാർത്ഥം ശ്വാസനാളത്തിലൂടെ ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ (എൻഡോ ട്രേയ്ക്കിയൽ കുഴൽ, ''endotracheal tube'') കടത്തി 48-72 മണിക്കൂറിനു ശേഷം പിടിപെടുന്ന ന്യുമോണിയ. ||ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കുന്നതിനു 48 മണിക്കൂറിനു ശേഷം വരുന്ന ന്യുമോണിയയാണിത്. ഇതോടൊപ്പം ഇനിപ്പറയുന്ന മാനദണ്ഡങ്ങളിലേതെങ്കിലുമൊന്ന് പൂർത്തീകരിച്ചിരിക്കണം: രോഗിക്ക് കഴിഞ്ഞ 3 മാസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ചുരുങ്ങിയത് 2 ദിവസമെങ്കിലും ആശുപത്രിയിൽ കിടക്കേണ്ടിവന്നു; ഒരു നേഴ്സിംഗ് ഹോമിലോ ദീർഘകാല രോഗീപരിചരണകേന്ദ്രത്തിലോ ജീവിക്കുന്നു; കഴിഞ്ഞ 30 ദിവസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ആന്റിബയോട്ടിക് കുത്തിവയ്പ്പോ കീമോതെറാപ്പിചികിത്സയോ വ്രണത്തിനു ചികിത്സയോ എടുത്തു; വൃക്കത്തകരാറിനെത്തുടർന്ന് രക്തം ഡയാലിസിസ് ചെയ്തു.
|-
|}
 
==== സമൂഹാർജ്ജിത ന്യുമോണിയ (''Community-Acquired Pneumonia'') ====
 
പേരു സൂചിപ്പിക്കുന്നത് സമൂഹത്തിൽ നിന്ന് ആർജിക്കാൻ സാധ്യതയുള്ള ന്യുമോണിയ എന്നാണെങ്കിലും ''ഒരുവ്യക്തി ആശുപത്രിയിലെത്തുന്നതിനു 48 മണിക്കൂറോ അതിനു മുൻപോ അയാളെ ബാധിക്കുന്ന ന്യുമോണിയ''യെ ആണ് സമൂഹാർജ്ജിത ന്യുമോണിയ (''Community Acquired Pneumonia'', CAP) എന്ന് നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത്. ആശുപത്രിജന്യമോ, ചികിത്സോപാധികളിൽ നിന്നു കിട്ടുന്നതോ, നേഴ്സിംഗ് ഹോമുകളിൽ പ്രവേശിതരായവർക്ക് കിട്ടുന്നതോ ആയ ന്യുമോണിയകളിൽ നിന്ന് വേർതിരിക്കാനാണ് സമൂഹാർജ്ജിതന്യുമോണിയയെ ഇങ്ങനെ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത്. സാഹചര്യാധിഷ്ഠിത ന്യുമോണിയകളിലെ ഏറ്റവും വലിയ വിഭാഗവും സമൂഹാർജ്ജിത ന്യുമോണിയകൾ ആണ്.
 
{| class="wikitable" style="width:45%;" align="left"
Line 224 ⟶ 231:
|}
 
കാരണമാകുന്ന രോഗാണുവിനെ കണ്ടെത്താൻ കഴിയുന്ന സമൂഹാർജ്ജിതന്യുമോണിയകളിൽ 30-60%വരെയും ഉണ്ടാക്കുന്നത് ന്യുമോക്കോക്കസ് (''സ്ട്രെപ്. ന്യുമോണിയേ'', ''Strep. pneumoniae'') ആണ്. ആ‍ശുപത്രിയിൽ കിടത്തിച്ചികിത്സ വേണ്ടിവരുന്നത്ര രൂക്ഷതയുള്ള ന്യുമോണിയകൾക്ക്, വിശേഷിച്ച് 60 വയസ്സിനുമേൽ പ്രായമുള്ള വൃദ്ധരിൽ, ഇവ കാരണമാകാറുണ്ട്. ഈ വർഗ്ഗത്തിലെ ന്യുമോണിയാകാരികളിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട രണ്ടാമത്തെ രോഗാണു ''ഹീമോഫിലസ് ഇൻഫ്ലുവെൻസേ'' (''Haemophilus influenzae'') ആണ്. ഇവ 10% രോഗികളിൽ സമൂഹാർജ്ജിതന്യുമോണിയയുണ്ടാക്കുന്നുണ്ട്. ഇതു കഴിഞ്ഞാൽ പ്രധാനിയാണ് ''മോറാക്സെല്ലാ കാറ്ററാലിസ്'' (''Moraxella catarrhalis''). ഹൃദയത്തെയും ശ്വാസകോശത്തെയും ക്രമേണ ബാധിക്കുന്ന [[സനാതന ശ്വാസതടസ്സ രോഗം]] പോലുള്ള രോഗങ്ങളുള്ളവരിൽ ''ഹീമോ.ഇൻഫ്ലുവെൻസേ'' യും 'മോറാക്സെല്ലാ കാറ്ററാലിസും'' കൂടുതൽ പ്രശ്നകാരിയാകാം<ref name="ACP pneum"/><ref name="ATS-CAP"/>.
 
ആശുപത്രിയിൽ കിടത്തിയുള്ള ചികിത്സവേണ്ടിവരുന്നത്ര തീവ്രതയുള്ള സമൂഹാർജ്ജിതന്യുമോണിയകളിൽ ഏകദേശം18% വൈറസുകൾ മൂലമുണ്ടാകുന്നതാണ്. ഒന്നിലധികം രോഗാണുക്കൾ ചേർന്നുണ്ടാക്കുന്ന ന്യുമോണിയകളാണ് 10-15% വരെ. ഈ രോഗികളിലെ പരിശോധനയിൽ പ്രാരൂപികവും അപ്രാരൂപികവുമായ രോഗാണുക്കൾ ഒന്നിച്ച് കാണപ്പെടാം (ഉദാ: ന്യുമോക്കോക്കസും മൈക്കോപ്ലാസ്മയും ഒന്നിച്ചുള്ള ഒരു അണുബാധ)<ref name="harrison"/>.
 
ന്യുമോണിയാബാധകളിൽ മഹാഭൂരിപക്ഷവും സമൂഹാർജ്ജിതന്യുമോണിയാ വകഭേദത്തിൽ പെടുമെങ്കിലും ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ച് ചികിത്സിക്കേണ്ട അവസ്ഥ അധികം രോഗികളിലും ഉണ്ടാകാറില്ല. ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കുന്നവരിലെ മരണനിരക്ക് 14% ആണ്. അതിൽ തന്നെ തീവ്രപരിചരണവിഭാഗത്തിൽ (''Intensive Care Unit'') പ്രവേശിപ്പിക്കേണ്ടുന്നത്ര ഗൗരവമുള്ള ന്യുമോണിയക്കാരിൽ മരണനിരക്ക് 37% ആയി ഉയരാം<ref>Brown PD, Lerner SA.[http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6T1B-3V4TDCF-1G&_user=10&_coverDate=10%2F17%2F1998&_rdoc=1&_fmt=high&_orig=search&_origin=search&_sort=d&_docanchor=&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=571a96404976b313a88b07de6a1eb36b&searchtype=a Community-acquired pneumonia].Lancet. 1998 Oct 17;352(9136):1295-302. doi:10.1016/S0140-6736(98)02239-9. PMID: 9788476</ref>. സമൂഹാർജ്ജിതന്യുമോണിയയ്ക്കു കാരണമാകുന്ന അണുക്കൾക്കിടയിൽ ഏറ്റവുമധികം മരണനിരക്കു കാണിക്കുന്നത് സ്യൂഡോമൊണാസ്, എസ്ചെറീഷ്യ, ക്ലെബ്സിയെല്ല, സ്റ്റാഫിലോകോക്കസ് എന്നിവയാണ്. ഈ ബാക്റ്റീരിയകൾക്കിടയിൽ ഒന്നിലധികം [[ആന്റിബയോട്ടിക്|ആന്റിബയോട്ടിക്കുകളെ]] ചെറുക്കാൻ ശേഷിയുള്ള അണുക്കൾ പെരുകുന്നതും ആശങ്കാജനകമാണ്. ഇത്തരത്തിൽ [[ആന്റിബയോട്ടിക് പ്രതിരോധം]] കാണിക്കുന്ന ബാക്റ്റീരിയകളിൽ പ്രധാനിയാണ് “എം.ആർ.എസ്.ഏ” എന്ന ചുരുക്കത്തിലറിയപ്പെടുന്ന [[മെഥിസിലിൻ പ്രതിരോധ സ്റ്റാഫിലോകോക്കസ് ഓറിയസ്]] (methicillin resistant ''Staphylococcus aureus'' ;MRSA)<ref>Moellering RC Jr.[http://www.annals.org/content/144/5/368.full The growing menace of community-acquired methicillin-resistant Staphylococcus aureus]. Ann Intern Med. 2006 Mar 7;144(5):368-70.PMID: 16520479.</ref>
 
സമൂഹാർജ്ജിത ന്യുമോണിയയിലേക്ക് നയിക്കാവുന്ന അണുക്കൾ രോഗിയുടെ ശരീരത്തിൽ കയറാൻ സാധ്യതയുള്ള ചില സന്ദർഭങ്ങളും സാഹചര്യങ്ങളും തിരിച്ചറിയപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന് മദ്യപാനികളിൽ അബോധാവസ്ഥയിൽ സ്വന്തം തുപ്പൽ വിഴുങ്ങാനും അത് ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് കയറിപ്പോകാനും സാധ്യതയുള്ളതിനാൽ വായിലെ പരാദജീവി ബാക്റ്റീരിയകൾ മൂലമുള്ള മിശ്രാണുബാധാ ന്യുമോണിയക്ക് സാധ്യതകൂടുതലാണ്. [[രോഗപ്രതിരോധവ്യവസ്ഥ]] ക്ഷയിച്ചിരിക്കുന്ന എയിഡ്സ് രോഗികളെപ്പോലുള്ളവരിലും ക്യാൻസർ രോഗികളിലും മറ്റും ന്യൂമോകോക്കസ് ന്യുമോണിയ രൂക്ഷമായ അണുബാധയ്ക്ക് കാരണമാകാം.
പുകവലിക്കാരിലും [[സനാതന ശ്വാസതടസ്സ രോഗം]] ഉള്ളവരിലും ഹീമോഫിലസ് ഇൻഫ്ലുവെൻസേയും സ്യൂഡോമൊണാസും (''Pseudomonas'') ലീജ്യണെല്ലാ ജാതികളും മുഖ്യ ന്യുമോണിയാകാരികളാണ്. പക്ഷിമൃഗാദികളെ വളർത്തുന്നവർക്ക് അവയുടെ ശരീരത്തിൽ പറ്റിപ്പിടിച്ച് പകരാൻ സാധ്യതയുള്ള രോഗാണുക്കളിൽ നിന്ന് ന്യുമോണിയ വരാം. ഉദാഹരണത്തിനു [[തത്ത|തത്തകളും]] ''ക്ലമിഡോഫൈല സിറ്റാകി'' (''Chlamydophila psittaci'') എന്ന അണുവും തമ്മിലെ ബന്ധവും [[മുയൽ|മുയലുകളും]] ''ഫ്രാൻസിസെല്ല ടൂലറെൻസിസ്'' (''Francisella tularensis'') എന്ന അണുവും തമ്മിലെ ബന്ധവും ശ്രദ്ധേയമാണ്.
അതുപോലെ സഹചര്യാധിഷ്ഠിതമായ ഒരു ബന്ധം കന്നുകാലിവളർത്തു കേന്ദ്രങ്ങളിലെ മൃഗങ്ങളും [[പൂച്ച|പൂച്ചകളും]] ''കോക്സിയെല്ല ബർണെറ്റി'' (''Coxiella burnetti'') എന്ന രോഗാണുവും തമ്മിലുണ്ട്. [[വവ്വാൽ|വവ്വാലുകൾ]] ജീവിക്കുന്ന ഗുഹകളിൽ നിന്നും പക്ഷിക്കാട്ടത്തിൽ നിന്നുമൊക്കെ പകരാൻ സാധ്യതയുള്ള പൂപ്പൽ ജാതിയിലെ ഒരു രോഗാണുവാണ് ''ഹിസ്റ്റോപ്ലാസ്മ ക്യാപ്സുലേറ്റം'' (''Histoplasma capsulatum''). ഭീകരവാദി ആക്രമണങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഉയർന്നുവന്നിട്ടുള്ള ഒരു ഭീഷണിയാണ് [[ആന്ത്രാക്സ്]] ബാക്റ്റീരിയയായ ''ബാസിലസ് ആന്ത്രസിസ്'' (''Bacillus anthracis'') രോഗാണുമൂലമുള്ള ന്യുമോണിയ<ref name="ATS-CAP"/>.
 
Line 243 ⟶ 250:
===== ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയ (Hospital Acquired Pneumonia) =====
 
ആശുപത്രിപ്രവേശന സമയത്ത് ശ്വസനവ്യൂഹ അണുബാധ ആരംഭിച്ചിട്ടില്ലാത്ത രോഗിയിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ച് 48 മണിക്കൂറിലോ അതിനുശേഷമോ ഉണ്ടാകുന്ന ന്യുമോണിയയെ ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയ (''Hospital Acquired Pneumonia'', HAP) എന്ന് വിളിക്കാം. ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിതരായവരിൽ വരുന്ന അണുബാധകളിൽ രണ്ടാം സ്ഥാനമാണ്‌ ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയ; തീവ്രപരിചരണവിഭാഗത്തിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ച രോഗികളിൽ വരുന്ന ഏറ്റവും സാധാരണമായ അണുബാധയും.മിക്കവാറും അവസരങ്ങളിൽ അണുബാധ ബാക്റ്റീരിയമൂലമായിരിക്കുകയും ചെയ്യും <ref>Inweregbu K, Dave J and Pitard A. [http://ceaccp.oxfordjournals.org/content/5/1/14.full Nosocomial Infections]. Contin Educ Anaesth Crit Care Pain (2005) 5 (1): 14-17. DOI: 10.1093/bjaceaccp/mki006</ref>.
 
ആശുപത്രിപ്രവേശനശേഷമുള്ള ആദ്യ 4 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ വരുന്ന ന്യുമോണിയയെ പുരോഭവം (''early onset'') എന്നും 5-ആം ദിവസം മുതൽക്കങ്ങോട്ട് വരാവുന്ന ന്യുമോണിയയെ പശ്ചാത്‌ഭവം (''late onset'') എന്നും അമേരിക്കൻ തൊറാസിക് സൊസൈറ്റി വിഭജിച്ചിട്ടുണ്ട് <ref name="ATS-HAP"/>. പുരോഭവ ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയയെ അപേക്ഷിച്ച് പശ്ചാത്‌ഭവ ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയ കഠിനമാണ്‌ ; മാത്രവുമല്ല ആശുപത്രിവാസക്കാലത്ത് വൈകി സംഭവിക്കുന്ന അണുബാധയിലെ അണുക്കൾ ഒന്നിലധികം ആന്റിബയോട്ടിക്കുകൾക്കെതിരേ പ്രതിരോധശേഷിനേടിയവയാവാനും അതുമൂലം രോഗബാധ മാരകമാകാനും സാധ്യത കൂടുതലാണ്.പുരോഭവ ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയയിൽ കാണപ്പെടുന്ന രോഗാണുക്കൾ മിക്കപ്പൊഴും സമൂഹാർജിത ന്യുമോണിയയിലെ രോഗാണുക്കൾ തന്നെയാണ്‌. സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കസ്, ഹീമോഫിലസ് ഇൻഫ്ലുവെൻസ തുടങ്ങിയവ ഉദാഹരണം.ഒരുപക്ഷേ ആശുപത്രിപ്രവേശിതരാകുന്നതിനു മുൻപേതന്നെ ശരീരത്തിൽ കടന്നുകൂടുന്ന അണുക്കളാകാം ഈ വിഭാഗം രോഗികളിൽ പിന്നീട് ന്യുമോണിയാകാരിയാകുന്നത്<ref>Ferrara AM. Potentially multidrug-resistant non-fermentative Gram-negative pathogens causing nosocomial pneumonia.Int J Antimicrob Agents. 2006 Mar;27(3):183-95.PMID:16472990.</ref><ref>Furtado GH, d'Azevedo PA, Santos AF, et al. Intravenous polymyxin B for the treatment of nosocomial pneumonia caused by multidrug-resistant Pseudomonas aeruginosa. nt J Antimicrob Agents. 2007 Oct;30(4):315-9. PMID: 17631984</ref><ref>Magret M, Lisboa T, Martin-Loeches I, et al. [http://ccforum.com/content/15/1/R62 Bacteremia is an independent risk factor for mortality in nosocomial pneumonia: a prospective and observational multicenter study].Crit Care. 2011 Feb 16;15(1):R62. PMID: 21324159. DOI: 10.1186/cc10036</ref>.
 
മിക്ക ആശുപത്രിജന്യന്യുമോണിയകളിലും ഒന്നിലധികം തരം ബാക്റ്റീരിയകൾ അണുബാധയ്ക്ക് കാരണമായി കാണാറുണ്ട്. ചിലപഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നതു പ്രകാരം ഏകദേശം 47% രോഗികളിൽ [[ഗ്രാം അനഭിരഞ്ജക ദണ്ഡാകാര ബാക്റ്റീരിയ]] (''Gram'' -''ve bacilli'') ആണ്‌ ആശുപത്രിജന്യന്യുമോണിയക്ക് കാരണമാകുന്നത്. ഇതിൽ [[സ്യൂഡോമൊണാസ്]], [[ക്ലെബ്സിയെല്ല ന്യുമോണിയേ]], [[എസ്ചെറീഷ്യ കോളൈ]] എന്നീ ഗ്രാം-അനഭിരഞ്ജക ബാക്റ്റീരിയകളാണ്‌ മുഖ്യം. [[അവായു ബാക്റ്റീരിയ|അവായു ബാക്റ്റീരിയകൾ]] (Anaerobe bacteria) 35% രോഗികളിലും [[സ്റ്റാഫിലോകോക്കസ് ഓറിയസ്]] ബാക്റ്റീരിയ 26% രോഗികളിലും ന്യുമോണിയാകാരിയാകുന്നു <ref name="CDC">Tablan OC, Anderson LJ, Besser R, Bridges C, Hajjeh R, Health care Infection Control Practices Advisory Committee, Centers for Disease Control and Prevention.[http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr5303a1.htm Guidelines for preventing health care–associated pneumonia, 2003: recommendations of the CDC and the Health-care Infection Control Practices Advisory Committee]. MMWR Recomm Rep 2004;53(RR-3):1–36.</ref> <ref>Cunha BA: Nosocomial pneumonia: diagnostic and therapeutic considerations. Med Clin North Am. 2001 Jan;85(1):79-114. PMID: 11190353</ref>.
 
ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയാ ബാധയിലേക്ക് നയിക്കാവുന്ന ചില പ്രധാനപ്പെട്ട ഘടകങ്ങളുണ്ട് :
 
തീരെ പ്രായം കുറഞ്ഞവരിലും വളരെ പ്രായമേറിയവരിലും പൊതുവേ രോഗപ്രതിരോധശേഷി കുറവായതിനാൽ ആശുപത്രിയിൽ കിടക്കുന്ന സമയത്തെ അണുബാധാസാധ്യത കൂടുതലായിരിക്കും. ആശുപത്രിയിൽ കിടത്തിചികിത്സ നടക്കുമ്പോൾ ആന്റിബയോട്ടിക്കുകൾ ഉപയോഗിക്കേണ്ടി വരുന്നത് മനുഷ്യ ദഹനവ്യൂഹത്തിൽ സഹജീവിതം നയിക്കുന്ന ബാക്റ്റീരിയകളുടെ സന്തുലനത്തെ തകരാറിലാക്കാറുണ്ട്. രോഗാണുക്കൾക്കെതിരേ പ്രയോഗിക്കുന്ന ആന്റിബയോട്ടിക്കുകൾ സാധാരണയായി വായിലും തൊണ്ടയിലുമൊക്കെ കാണുന്ന അണുക്കളെയും നശിപ്പിക്കാം. ഇതുമൂലം [[സ്യൂഡോമൊണാസ്]], [[ക്ലെബ്സിയെല്ല ന്യുമോണിയേ]], [[എസ്ചെറീഷ്യ കോളൈ]] എന്നിവയെപ്പോലുള്ള ഗ്രാം-അനഭിരഞ്ജക ദണ്ഡാകാര ബാക്റ്റീരിയകൾ (''Gram'' -''ve bacilli'') രോഗിയുടെ വായ,തൊണ്ട എന്നിവിടങ്ങളിൽ ആവാസം സ്ഥാപിക്കാനും അവിടെനിന്ന് ക്രമേണ ശ്വാസകോശത്തിലേയ്ക്ക് കടന്ന് ന്യുമോണിയയുണ്ടാക്കാനും കാരണമാകും<ref name="CDC"/>.ശ്വാസകോശരോഗങ്ങളുമായി ആശുപത്രിയിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെട്ടവർക്ക് ന്യുമോണിയാ സാധ്യത സ്വാഭാവികമായും കൂടുതലാണ്‌. തീവ്രപരിചരണവിഭാഗത്തിൽ ചികിത്സിക്കപ്പെടുന്നവരിലും വീര്യമേറിയ അണുബാധയ്ക്ക് സാധ്യതയേറുന്നു. ഒപ്പം രോഗം മൂലമുള്ള അവശതയും ന്യുമോണിയയെ ക്ഷണിച്ചുവരുത്താം<ref>Agodi A, Barchitta M, Cipresso R, et al. Pseudomonas aeruginosa carriage, colonization, and infection in ICU patients. Intensive Care Med. Jul 2007;33(7):1155-61.</ref><ref>Mesaros N, Nordmann P, Plesiat P, et al. Pseudomonas aeruginosa: resistance and therapeutic options at the turn of the new millennium. Clin Microbiol Infect. Jun 2007;13(6):560-78.</ref> <ref>Wang S, Kwok M, McNamara JK, Cunha BA. Colistin for Multi-Drug Resistant (MDR) Gram-Negative Bacillary Infections. Antibiotics for Clinicians. 2007;11:389-396.</ref>.
 
[[പ്രമാണം:Endotracheal tube colored.png|thumb|250px|വായിലൂടെ തൊണ്ടയിലേക്ക് കടത്തുന്ന [[ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ|ശ്വസനസഹായിക്കുഴലിന്റെ]] (''endotracheal tube'') ചിത്രം: കുഴലിന്റെ പ്രധാനഭാഗം A എന്ന് അടയാളപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നതാണ്‌. കുഴൽ സ്ഥാനത്ത് നിന്ന് ഊരിവരാതിരിക്കാൻ കാറ്റ് നിറച്ച് വീർപ്പിക്കാവുന്ന ഒരു "കഫ് " (''cuff'') ശ്വസനസഹായിക്കുഴലിന്റെ മറ്റേയറ്റത്ത് കാണാം. അതിലേക്ക് വായുനിറയ്ക്കാനുള്ള നേർത്ത കുഴലാണ്‌ B എന്ന് അടയാളപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. C ശ്വാസനാളവും (trachea), D അന്നനാളവുമാണ്‌ (''esophagus'').]]
ദീർഘനാൾ കിടപ്പിലാകുന്ന രോഗികളിൽ വായിലെയും അന്നനാളത്തിലെയും ദ്രവങ്ങൾ തൊണ്ടയിലേക്കും ശ്വാസനാളത്തിലേക്കും ഇറങ്ങാൻ സാധ്യതയുണ്ട് (ആസ്പിരേഷൻ). ചില അടിയന്തര ഘട്ടങ്ങളിലും തീവ്രപരിചരണഘട്ടങ്ങളിലും ശ്വസനപ്രക്രിയ നിലനിർത്താനായി കഴുത്തിലൂടെ ശ്വാസനാളം തുരന്ന് [[ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ]] (''Endotracheal tube'' എൻഡോട്രേയ്‌ക്കിയൽ റ്റ്യൂബ് ) ഇടാറുണ്ട്. ഇതു നേരിട്ട് ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് അണുബാധ കയറാനുള്ള സാധ്യതയൊരുക്കുന്നുണ്ട്. വായിലൂടെ ആഹാരം കഴിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള രോഗികളിൽ ആഹാരം വയറ്റിലെത്തിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനു മൂക്ക് വഴി ആമാശയത്തിലേക്ക് കടത്തുന്ന കുഴലുകൾ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. ഇത് ശ്വാസകോശത്തിന്റെ സ്വാഭാവിക പ്രതിരോധ ഉപാധികളെ ദുർബലപ്പെടുത്തുകയോ ശ്വസനവ്യൂഹാണുബാധയെ ത്വരിതപ്പെടുത്തുകയോ ചെയ്യാൻ സാധ്യതയുണ്ട് <ref name="CDC"/>.
 
രോഗിക്ക് സ്വയം ശ്വസിക്കാൻ പറ്റാത്ത അവസ്ഥകളിൽ ശ്വാസനാളത്തെ ഒരു യാന്ത്രിക ശ്വസനസഹായിയായ വെന്റിലേറ്ററുമായി ഘടിപ്പിക്കേണ്ടി വരാം. ആശുപത്രിജന്യന്യുമോണിയയുടെ ഒരു ഉപവർഗമായ വെന്റിലേറ്റർ സംബന്ധ ന്യുമോണിയ ഇങ്ങനെ സംഭവിക്കാവുന്ന അണുബാധമൂലമാണ്‌ വരാറ്.ശ്വാസം മുട്ടലിൽ സഹായിക്കാനായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഓക്സിജൻ മാസ്ക്, ശ്വാസനാളക്കുഴൽ തുടങ്ങിയ ഉപകരണങ്ങൾ ശരിയാം‌വണ്ണം അണുവിമുക്തമല്ലെങ്കിലോ ഇവ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ആരോഗ്യപ്രവർത്തകരുടെ കൈകൾ അണുവിമുക്തമല്ലെങ്കിലോ ഒക്കെ ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയ ഉണ്ടാവാം<ref name="CDC"/>.
Line 265 ⟶ 272:
രോഗിയുടെ ചികിത്സാർത്ഥം ശ്വാസനാളത്തിലൂടെ ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ (എൻഡോ ട്രേയ്ക്കിയൽ കുഴൽ, endotracheal tube) കടത്തി 48-72 മണിക്കൂറിനു ശേഷം പിടിപെടുന്ന ന്യുമോണിയയാണിത്. കടുത്ത ആശുപത്രിജന്യന്യുമോണിയ വന്ന ശേഷം ചികിത്സാർത്ഥം ശ്വാസനാളത്തിലൂടെ ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ കടത്തേണ്ടിവരുന്ന രോഗികളെയും വെന്റിലേറ്റർ സംബന്ധ ന്യുമോണിയ വന്നവരെപ്പോലെ കണ്ട് ചികിത്സിക്കാം എന്നാണ്‌ വിദഗ്ദ്ധപഠനസമിതികളുടെ സമവായ അഭിപ്രായം<ref name="ATS-HAP"/>.
 
സ്വയം ശ്വാസോച്ഛ്വാസം കഴിക്കാൻ ശേഷിയില്ലാത്ത രോഗികളിൽ നിയന്ത്രിതമായ ഒരു സാഹചര്യമൊരുക്കി കൃത്രിമമായി ശ്വാസം നൽകാനാണ്‌ വെന്റിലേറ്റർ എന്ന യന്ത്രവുമായി രോഗിയെ ഘടിപ്പിക്കുന്നത്. ഇതിനായി രോഗിയുടെ ശ്വാസനാളത്തിലേക്ക് ഒരു [[ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ]] (എൻഡോ ട്രേയ്ക്കിയൽ കുഴൽ, ''endotracheal tube'') ഇറക്കി ഉറപ്പിക്കുന്നു. അതിന്റെ മറുഭാഗം മറ്റൊരു കുഴൽ വഴി വെന്റിലേറ്റർ യന്ത്രവുമായി ഘടിപ്പിക്കുന്നു. ശ്വാസനാളിക്കുഴൽ ഇറക്കുന്നതോടെ ശ്വാസനാളത്തിലേക്ക് ഒരു അന്യപദാർത്ഥം കടത്തുന്നതിന്റെ ഫലമാണ്‌ ഉണ്ടാകുന്നത്. സ്വാഭാവികമായും ഇത് ശ്വാസനാളത്തിന്റെ സ്വാഭാവിക പ്രതിരോധങ്ങളെ തകരാറിലാക്കാം. ഇതുമൂലം ഈ രോഗികളിൽ വളരെപ്പെട്ടെന്നു തന്നെ ശ്വസനവ്യൂഹ അണുബാധ ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്യുന്നു.
 
തീവ്രപരിചരണവിഭാഗത്തിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെടുന്നവരിൽ കാണപ്പെടുന്ന ഏറ്റവും സാധാരണ അണുബാധയാണ്‌ വെന്റിലേറ്റർ സംബന്ധ ന്യുമോണിയ.ശ്വാസനാളിക്കുഴൽ ആവർത്തിച്ച് ഘടിപ്പിക്കുന്നതു 6 മുതൽ 21 ഇരട്ടിവരെ ന്യുമോണിയാ അപകടസാധ്യത വർദ്ധിക്കുന്നതായി നിരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട് <ref>Torres A, Gatell JM, Aznar E, El-Ebiary M, Puig de la Bellacasa J,Gonzalez J, Ferrer M, Rodriguez-Roisin R. Re-intubation increases the risk of nosocomial pneumonia in patients needing mechanical ventilation. Am J Respir Crit Care Med 1995;152:137–141. PMID: 7599812 </ref><ref name="ATS-HAP"/>. ശ്വാസനാളത്തിലേക്ക് ഈ കുഴൽ കടത്തുന്നതുവഴി അന്യപദാർത്ഥങ്ങളെയും കഫത്തെയും പുറന്തള്ളാ സഹായിക്കുന്ന [[പ്രതിവർത്തനം|പ്രതിവർത്തനമായ]] 'ചുമ' തടസ്സപ്പെടുന്നു. ഇതോടൊപ്പം ശ്വാസനാളത്തിന്റെ [[ശ്ലേഷ്മസീലീയ ശുചീകരണം|ശ്ലേഷ്മസീലീയ ശുചീകരണ]] (mucociliary clearance) പ്രക്രിയയും അവതാളത്തിലാകുന്നു. ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ഊർദ്ധ്വഭാഗമായ മൂക്ക്, തൊണ്ട എന്നിവിടങ്ങളിലെ ബാക്റ്റീരിയക്ക് അധോഭാഗമായ ശ്വാസനാളത്തിലേക്ക് കടക്കാൻ ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ ഒരു 'പാലം' ആകുന്നു. സർ‌വോപരി ബാക്റ്റീരിയാദി അണുക്കളുടെ വളർച്ചയ്ക്ക് സഹായകമാകുന്ന ഒരു ജൈവപാട (biofilm) ഉണ്ടാകാനുള്ള പ്രതലം കൂടി ശ്വസനസഹായിക്കുഴൽ നൽകുന്നു. <ref>Pneumatikos IA, Dragoumanis CK, Bouros DE.[http://journals.lww.com/anesthesiology/Fulltext/2009/03000/Ventilator_associated_Pneumonia_or_Endotracheal.35.aspx Ventilator-associated pneumonia or endotracheal tube-associated pneumonia? An approach to the pathogenesis and preventive strategies emphasizing the importance of endotracheal tube]. Anesthesiology. 2009 Mar;110(3):673-80.DOI:10.1097/ALN.0b013e31819868e0. PMID: 19212256</ref> <ref>Ramirez P, Ferrer M, Torres A. Prevention measures for ventilator-associated pneumonia: a new focus on the endotracheal tube. Curr Opin Infect Dis. 2007 Apr;20(2):190-7. PMID :17496579.</ref>
 
===== രോഗീപരിചരണ സംബന്ധ ന്യുമോണിയ (Health-care Associated Pneumonia ) =====
നേഴ്സിംഗ് ഹോം, ദീർഘകാല പുനരധിവാസ കേന്ദ്രങ്ങൾ തുടങ്ങിയയിടങ്ങളിൽ ആരോഗ്യപരിപാലനാർത്ഥം കിടക്കേണ്ടി വരുന്ന രോഗികൾ, വീട്ടിൽ തന്നെ സിരകളിലൂടെ മരുന്നുകുത്തിവയ്പ്പ് (''intravenous injections'') ചികിത്സ ലഭിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നവർ, ഒറ്റദിവസം നീണ്ട ശസ്ത്രക്രിയാസമാനമായ ചികിത്സകൾ ലഭിക്കുന്നവർ, ഡയാലിസിസ് രോഗികൾ, വളരെയടുത്ത് ആശുപത്രിവിട്ടവർ എന്നിങ്ങനെയുള്ള രോഗികളാണ്‌ രോഗീപരിചരണ സംബന്ധിയായ ന്യുമോണിയയ്ക്ക് സാധ്യതയുള്ളവർ. ഇവരിൽ അണുബാധയുണ്ടാക്കുന്ന ബാക്റ്റീരിയക്കൂട്ടം ആശുപത്രിജന്യ ന്യുമോണിയകളുമായി സാമ്യമുള്ളതായതുകൊണ്ട് ഇവരെ ആശുപത്രിജന്യന്യുമോണിയക്കാരോടൊപ്പം വർഗീകരിക്കാം എന്ന് മുൻപ് കരുതപ്പെട്ടിരുന്നെങ്കിലും സമൂഹാർജ്ജിത ന്യുമോണിയയോട് ചില കാര്യങ്ങളിൽ കൂടുതൽ സാമ്യം പുലർത്തുന്നതിനാൽ ഇവയെ ആശുപത്രിജന്യന്യുമോണിയ എന്ന് പൂർണമായും വർഗീകരിക്കാനാവില്ല. അതിനാൽ രോഗസാഹചര്യം വച്ച് പ്രത്യേക വിഭാഗമായി ഈ ന്യുമോണിയയെ കണക്കാക്കാം<ref>Grossman RF, Rotschafer JC, Tan JS. Antimicrobial treatment of lower respiratory tract infections in the hospital setting.Am J Med. 2005 Jul;118 Suppl 7A:29S-38S.PMID: 15993675.</ref> <ref>Kollef MH, Shorr A, Tabak YP, et al. [http://chestjournal.chestpubs.org/content/128/6/3854.long Epidemiology and outcomes of health-care-associated pneumonia: results from a large US database of culture-positive pneumonia]. Chest.2005 Dec;128(6):3854-62.Erratum in Chest.2006 Mar;129(3):831.DOI:10.1378/chest.128.6.3854. PMID:16354854</ref>.
 
രോഗീപരിചരണ സംബന്ധ ന്യുമോണിയ വരുന്ന രോഗികളിലധികവും സനാതന രോഗങ്ങളോ സഹരോഗാതുരതാവസ്ഥകളോ (''comorbid conditions'') മൂലം സ്വതവേ ദുർബലരാണ്‌ എന്ന് പഠനങ്ങൾ കാണിക്കുന്നു. പക്ഷാഘാതം, ഹൃദയത്തളർച്ച, മറവിരോഗം, പ്രമേഹം എന്നിങ്ങനെയുള്ള രോഗങ്ങളുള്ളവരായിരിക്കും പലപ്പോഴും ഇവർ. പ്രായാധിക്യം മൂലമുള്ള അവശതകളും കൂടിച്ചേരുമ്പോൾ മിക്ക രോഗികളിലും സാധാരണ ന്യുമോണിയയിൽ കാണുന്ന ശ്വാസകോശ ലക്ഷണങ്ങൾ രൂക്ഷത കുറഞ്ഞും, അതേസമയം ശ്വാസകോശേതരമായ ലക്ഷണങ്ങൾ (ഉദാ: ബോധക്ഷയം, വിഭ്രമം, ആമാശയ സംബന്ധിയായ അസ്വസ്ഥതകൾ തുടങ്ങിയവ) കൂടുതലായും കാണപ്പെടാറുണ്ട്.<ref>Polverino E, Torres A. Current perspective of the HCAP problem: is it CAP or is it HAP? Semin Respir Crit Care Med 2009; 30(2): 239-248. DOI: 10.1055/s-0029-1202940.PMID: 19296421</ref>
 
==== പ്രതിരോധക്ഷയമുള്ളവരിലെ ന്യുമോണിയ ====
Line 286 ⟶ 293:
==== ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയ (Aspiration Pneumonia) ====
 
മൂക്ക് വായ തൊണ്ട എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നു രോഗാണുക്കൾ കലർന്ന സ്രവങ്ങൾ ശ്വാസകോശത്തിലേക്ക് കടക്കുന്ന പ്രക്രിയയെ "ആസ്പിരേഷൻ" എന്ന് പറയാം. ഒട്ടുമിക്ക ന്യുമോണിയകളും ഇങ്ങനെ ആസ്പിരേഷൻ വഴിയാണ്‌ ഉണ്ടാകുന്നതെങ്കിലും ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയ എന്ന സംജ്ഞ കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് വായിൽ നിന്നുള്ള മിശ്ര അണുജാലം (''mixed microbes'') ശ്വാസകോശത്തിൽ കടന്നുണ്ടാക്കുന്ന ന്യുമോണിയയെ ആണ്‌. മിശ്ര അണുജാലം എന്നതുകൊണ്ട് ഗ്രാം അഭിരഞ്ജകവും അനഭിരഞ്ജകവുമായ (''Gram'' +''ve and'' -''ve'') ബാക്റ്റീരിയയും അവായു ബാക്റ്റീരിയയും (''Anaerobic bacteria'') ഒക്കെ കൂടിക്കലർന്ന ഒരു അണുസംഘാതത്തെയാണ്‌. വായിൽ നിന്ന് ശ്വാസകോശത്തിൽ കടക്കുന്ന അണുക്കൾക്ക് ചില പ്രത്യേകതകൾ ഉള്ളതിനാൽ ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയയുടെ ചികിത്സയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന ആന്റിബയോട്ടിക്കുകളിലും, ആസ്പിരേഷൻ പ്രക്രിയ ഒഴിവാക്കാൻ സ്വീകരിക്കുന്ന ചില നടപടികളിലും വ്യത്യസ്തതയുണ്ടെന്നതൊഴിച്ചാൽ മറ്റേത് ന്യുമോണിയാബാധയും പോലെ തന്നെയാണ്‌ ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയയും<ref name="ACP_pneum"/>.
 
വായിൽ നിന്നുള്ള അണുക്കൾ ശ്വാസകോശത്തിൽ കടക്കാതിരിക്കാനുള്ളതും, കടന്നാൽ തന്നെ അവയെ തുരത്താനുള്ളതുമായ പ്രതിരോധങ്ങളും മുകളിൽ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ബോധക്ഷയമോ പൂർണബോധമില്ലായ്മയോ ആണ്‌ ഏറ്റവും സാധാരണയായി ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയ ഉണ്ടാകുന്നതിന്റെ കാരണം. മദ്യപാനം, മയക്കുമരുന്നുപയോഗം, മസ്തിഷ്കത്തെ മന്ദീഭവിപ്പിക്കുന്ന മരുന്നുകൾ (ഉദാ: അനസ്തീഷിയ), നാഡീവ്യവസ്ഥയെ ബാധിക്കുന്ന രോഗങ്ങൾ, തൊണ്ടയ്ക്ക് ചുറ്റുമുള്ള പേശികളുടെ ബലക്ഷയം, പൊതുവായ അനാരോഗ്യം, പ്രായാധിക്യം എന്നിവയാണ്‌ സാധാരണ ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയയ്ക്ക് കാരണമായി കണ്ടുവരുന്നത്. തൊണ്ടയിലോ അന്നനാളത്തിലോ ഉള്ള തടസ്സങ്ങൾ (ഉദാ: അന്നനാള അർബുദം), ആഹാരം കഴിപ്പിക്കാനായി ചില രോഗികളിൽ മൂക്കിലൂടെ ആമാശയത്തിലേക്ക് കടത്തുന്ന നാസികാ-ആമാശയ കുഴലുകൾ (Nasogastric tube) എന്നിവയും ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയയിലേക്ക് ക്രമേണ നയിക്കാം. ഛർദ്ദിക്കുമ്പോഴോ അന്നനാളസ്രവം വയറ്റിൽ നിന്ന് തികട്ടി വരുമ്പോഴോ ഒക്കെ ശ്വാസകോശത്തിൽ കടന്നാലും ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയയുണ്ടാക്കാം. അന്നനാള സ്രവത്തിൽ ദഹനരസത്തിലെ അമ്ലം കൂടി ഉള്ളതുകൊണ്ട് രാസജന്യ ന്യുമോണിയ (Chemical Pneumonia) ആയും ഇതിനെ കാണാവുന്നതാണ്‌. വെള്ളത്തിൽ മുങ്ങുമ്പോഴോ വിഷകാരിയായ രാസവസ്തുക്കളുടെ പുകശ്വസിക്കേണ്ടിവരുമ്പോഴോ ശ്വാസകോശത്തിലെത്തുന്ന രാസവസ്തുക്കളും ആസ്പിരേഷൻ ന്യുമോണിയയുണ്ടാക്കാം <ref>Marik PE. Aspiration pneumonitis and aspiration pneumonia.N Engl J Med. 2001 Mar 1;344(9):665-71.PMID: 11228282.</ref>. ഈ ന്യുമോണിയയുടെ രോഗനിർണയത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങളും ചികിത്സയും പൊതുവായി ന്യുമോണിയകൾക്ക് കൊടുത്തിട്ടുള്ള വിവരണത്തിൽ തന്നെ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
Line 292 ⟶ 299:
==== ഇരട്ടന്യുമോണിയ ([[തീവ്ര ശ്വസനനിരോധ സിൻഡ്രോം]],Acute Respiratory Distress Syndrome) ====
 
രണ്ട് ശ്വാസകോശത്തെയും ഒരുപോലെ ബാധിക്കുന്ന വ്യാപകമായ നീർക്കെട്ടും കട്ടപിടിക്കലും മൂലമുണ്ടാകുന്ന ശ്വസനനിരോധ അവസ്ഥയെ ആണ്‌ 1960കൾക്ക് മുൻപ് ഇരട്ടന്യുമോണിയ (Double Pneumonia) എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നത്. ഇന്നുപയോഗിക്കുന്ന അർത്ഥത്തിൽ ഇത് ന്യുമോണിയ അല്ല, മറിച്ച് ന്യുമോണിയ അടക്കം പല കാരണങ്ങളും തീവ്ര ശ്വസനനിരോധ സിൻഡ്രോമിലേക്ക് നയിക്കാം എന്നേയുള്ളൂ. [[ലാൻസെറ്റ്]] (''Lancet'') എന്ന [[ശാസ്ത്ര ജേണൽ|വൈദ്യശാസ്ത്ര ജേണലിൽ]] 1967ൽ വന്ന പ്രബന്ധമാണ്‌ ഈ രോഗാവസ്ഥയെ "തീവ്രശ്വസനനിരോധ സിൻഡ്രോം" എന്ന് വിളിച്ചതും ഈ അവസ്ഥയിൽ കാണുന്ന ശ്വാസകോശ നീർക്കെട്ടും വായു അറകളുടെ വീക്കവുമൊക്കെ ന്യുമോണിയയിൽ മാത്രമല്ല, മറിച്ച് വെള്ളത്തിൽ മുങ്ങൽ, നെഞ്ചിനുണ്ടാകുന്ന ക്ഷതം, ആമാശയരസം ശ്വാസകോശത്തിൽ കടക്കുക, രക്തത്തിലെ അണുബാധയും പഴുപ്പും എന്നിങ്ങനെ അനവധി കാരണങ്ങൾ കൊണ്ട് ഉണ്ടാകാം എന്നു വ്യക്തമാക്കിയതും. <ref>Bernard GR..[http://ajrccm.atsjournals.org/cgi/content/full Acute Respiratory Distress Syndrome : A Historical Perspective].Am J Respir Crit Care Med. 2005 Oct 1;172(7):798-806.PMID: 16020801. DOI: 10.1164/rccm.200504-663OE.</ref>
 
==== ഇയോസിനോഫിലിക ന്യുമോണിയ (Eosinophilic Pneumonia) ====
 
[[ഇയോസിനോഫിലിക ശ്വാസകോശ രോഗങ്ങൾ]] എന്ന സം‌വർഗ്ഗത്തിലെ ഏതാനും രോഗങ്ങളിലൊന്നാണ്‌ ഇയോസിനോഫിലിക ന്യുമോണിയ. ഇത് തീവ്രമെന്നും ചിരസ്ഥായിയെന്നും രണ്ട് തരമുണ്ട്. പെട്ടെന്ന് വരുന്ന പനി, ശ്വാസം‌മുട്ടൽ, ചുമ എന്നീ ലക്ഷണങ്ങളും നെഞ്ചിന്റെ എക്സ് റേ ചിത്രത്തിൽ ശ്വാസകോശ അന്തരാളകലയിലും (''interstitium'') വായുകോശങ്ങളിലും (''alveoli'') അവിടവിടെയായി നീർക്കെട്ട് കാണപ്പെടുന്നതും ആണ്‌ ഇയോസിനോഫിലിക ന്യുമോണിയയുടെ പ്രത്യേകത. ശ്വസനികകളിൽ (''bronchioles'') നിന്നും വായുകോശങ്ങളിൽ നിന്നും രോഗനിർണയാവശ്യത്തിനായി കഴുകിയെടുക്കുന്ന ശ്വസനികാവായുകോശ സ്രവത്തിൽ (''Bronchioloalveolar Lavage'') 25%ത്തിനുമേൽ [[ഇയോസിനോഫിൽ ശ്വേതരക്താണു|ഇയോസിനോഫിലിക]] [[ശ്വേതരക്താണു|ശ്വേതരക്താണുക്കൾ]] കൂടി ഉണ്ടാകും <ref>AllenJN, Davis WB, Pacht ER. Diagnostic significance of increased bronchoalveolar lavage fluid eosinophils. Am Rev Respir Dis1990; 142: 642–647. PMID: 2389917</ref>. സാധാരണ [[ഇയോസിനോഫിൽ ശ്വേതരക്താണു|ഇയോസിനോഫിൽ]] കോശങ്ങൾ രക്തത്തിലോ ഏതെങ്കിലും അവയവത്തിന്റെ [[കല|കലകളിലോ]] വർദ്ധിക്കണമെങ്കിൽ പരാദജീവികൾ മൂലമുള്ള അണുബാധ ആവശ്യമാണെങ്കിലും ഇയോസിനോഫിലിക ന്യുമോണിയയിൽ ഇത്തരം അണുബാധകളൊന്നുമില്ലാതെ തന്നെ ശ്വാസകോശകലകളിൽ ഇയോസിനോഫിൽ കോശവർദ്ധനവ് കാണുന്നു. പുകവലി, പൊടിയടിക്കൽ, വെടിമരുന്ന് പ്രയോഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള പുക (ഉദാ: മരുപ്രദേശങ്ങളിൽ ജോലി ചെയ്യുന്ന പട്ടാളക്കാർ, കനത്ത പൊടിയ്ക്ക് സമീപം നിന്ന് ജോലിചെയ്യുന്ന ജീവൻ‌രക്ഷാ സേനാംഗങ്ങൾ) തുടങ്ങിയ പല ഘടകങ്ങൾ മൂലം ഇയോസിനോഫിലിക ന്യുമോണിയ ഉണ്ടാകാമെങ്കിലും ഇതിനുപിന്നിലെ കൃത്യമായ രോഗനിദാനശാസ്ത്രം അനാവരണം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല<ref>HiraiK, Yamazaki Y, Okada K, Furuta S, Kubo K.[http://www.journalarchive.jst.go.jp/jnlpdf.php?cdjournal=internalmedicine1992&cdvol=39&noissue=5&startpage=401&lang=en&from=jnlabstract Acute eosinophilic pneumonia associated with smoke from fireworks]. Intern Med2000; 39: 401–403.PMID: 10830182</ref>. [[കോർട്ടിക്കോ സ്റ്റീറോയ്ഡ്]] മരുന്നുകൾ പ്രയോഗിക്കുമ്പോൾ ഇയോസിനോഫിലിക ന്യുമോണിയാലക്ഷണങ്ങൾ പെട്ടെന്ന് ഭേദപ്പെടുന്നതായി കാണുന്നു. <ref>Jeong YJ, Kim KI, Seo IJ, et al.[http://radiographics.rsna.org/content/27/3/617.full Eosinophilic lung diseases: a clinical, radiologic, and pathologic overview]. Radiographics. 2007 May-Jun;27(3):617-37; discussion 637-9. DOI: 10.1148/rg.273065051. PMID: 17495282.</ref>
 
==== ഇഡിയോപ്പതിക് അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയ (Idiopathic Interstitial Pneumonia) ====
സാങ്കേതികാർത്ഥത്തിൽ ഇത് ന്യുമോണിയയല്ല. ശ്വാസകോശ [[മൃദൂതകം|മൃദൂതകത്തിൽ]] പല അളവുകളിലും തീവ്രതയിലും ഉണ്ടാകുന്ന [[കോശജ്വലനം|കോശജ്വലനവും]] [[ഫൈബ്രോസിസ്]] എന്നു വിളിക്കുന്ന [[സം‌യോജകകല|സം‌യോജകകലയുടെ]] ഘനീഭവനവും ചേർന്നുണ്ടാക്കുന്ന നീർക്കെട്ടും ശ്വാസം‌മുട്ടലും മറ്റ് ലക്ഷണങ്ങളും ചേർന്നതാണ്‌ ഇഡിയോപ്പതിക് അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയ എന്നത് (ന്യുമോണിയയിൽ വായുകോശങ്ങളെയും വായു അറകളെയുമാണ്‌ പഴുപ്പും നീർക്കെട്ടും പ്രധാനമായും ബാധിക്കുക). [[ഇഡിയോപ്പതിക് ശ്വാസകോശ ഫൈബ്രോസിസ്]] (''Idiopathic Pulmonary Fibrosis'', IPF), [[അനിയത അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയ]] (Nonspecific Interstitial Pneumonia, NSIP), [[ഗുപ്തജന്യ സാന്ദ്രീകരണ ന്യുമോണിയ]] (''Cryptogenic Organizing Pneumonia'', COP), [[തീവ്ര അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയ]] (''Acute Interstitial Pneumonia'', AIP), [[ശ്വസനികാവീക്ക സംബന്ധ അന്തരാളകലാ ശ്വാസകോശരോഗം]] (''Respiratory Bronchiolitis-associated Interstitial Lung Disease'', RB-ILD), [[ശൽക്കലാപക്ഷയ അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയ]] (Desquamative Interstitial Pneumonia, DIP), [[ലസികാണുവർദ്ധ അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയ]] (''Lymphocytic Interstitial Pneumonia'', LIP) എന്നിങ്ങനെ 7 രോഗങ്ങളെ നിലവിൽ ഇഡിയോപ്പതിക് അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയയുടെ കീഴിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇവയ്ക്കെല്ലാം ശ്വാസകോശമൃദൂതകത്തിലെ കോശജ്വലനവും ഫൈബ്രോസിസുമാണ്‌ സമാനമായുള്ളത്. ഇക്കൂട്ടത്തിൽ ഇഡിയോപ്പതിക് ശ്വാസകോശ ഫൈബ്രോസിസ് എന്ന രോഗമാണ്‌ കൂടുതൽ വ്യാപകമെന്നതിനാൽ അതിനെ സാധാരണ അന്തരാളകലാ ന്യുമോണിയ (Usual Interstitial Pneumonia, UIP) എന്നും സംബോധന ചെയ്യാറുണ്ട് <ref>AMERICAN THORACIC SOCIETY.[http://ajrccm.atsjournals.org/cgi/content/full/165/2/277 American Thoracic Society/European Respiratory Society International Multidisciplinary Consensus Classification of the Idiopathic Interstitial Pneumonias]. Am J Respir Crit Care Med. 2002 Jan 15;165(2):277-304. PMID: 11790668.</ref> <ref>Cushley MJ, Davison AG, du Bois RM, Egan J, et al .[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1765921/?tool=pubmed The diagnosis, assessment and treatment of diffuse parenchymal lung disease in adults]. Thorax. 1999 April; 54(Suppl 1): S1–S28. PMID: 11006787</ref>
 
==== ബ്രോങ്കിയൊളൈറ്റിസ് ഒബ്ലിറ്ററൻസ് സാന്ദ്രീകരണ ന്യുമോണിയ (Bronchiolitis obliterans organizing pneumonia; BOOP) ====
 
[[ഫൈബ്രോബ്ലാസ്റ്റ് കോശം|ഫൈബ്രോബ്ലാസ്റ്റ്]] കോശങ്ങളും [[കോശജ്വലനം|കോശജ്വലനത്തെത്തുടർന്ന്]] ഒത്തുകൂടുന്ന [[ശ്വേതാണു|ശ്വേതാണുക്കളും]] ചേർന്നുണ്ടാകുന്ന [[സം‌യോജകകല|സം‌യോജകകലയുടെ]] കീലകങ്ങൾ (plugs) വായുകോശങ്ങളിലും ശ്വസനികാഗ്രങ്ങളിലും അടഞ്ഞ് നിന്ന് ഉണ്ടാക്കുന്ന ശ്വാസം മുട്ടൽ ആണ്‌ ബ്രോങ്കിയൊളൈറ്റിസ് ഒബ്ലിറ്ററൻസ് സാന്ദ്രീകരണ ന്യുമോണിയയുടെ പ്രത്യേകത. [[ഗുപ്തജന്യ സാന്ദ്രീകരണ ന്യുമോണിയ]] (Cryptogenic Organizing Pneumonia, COP)എന്നും ഈ ന്യുമോണിയ വിളിക്കുന്നു<ref>D M Geddes [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC463266/ BOOP and COP].Thorax. 1991 August; 46(8): 545–547.</ref>.
അണുബാധ മാത്രമല്ല മറ്റ് പല ഘടകങ്ങളും ശ്വാസകോശത്തിൽ വരുന്ന ഇത്തരം മാറ്റങ്ങൾക്ക് കാരണമാകാറുണ്ട്. കടുത്ത ശ്വാസം മുട്ടൽ ഉണ്ടെങ്കിലും [[ബെയ്റ്റ-2 ഉത്തേജകങ്ങൾ|ബെയ്റ്റ-2 ഉത്തേജകങ്ങളെപ്പോലുള്ള]] ശ്വാസനാളീ വികാസ മരുന്നുകൾ (bronchodilators) ഈ രോഗികളിൽ ഫലം തരാറില്ല. സ്റ്റീറോയ്ഡുകളാണ്‌ മുഖ്യമായും ചികിത്സയ്ക്കുപയോഗിക്കുന്നത്. നെഞ്ചിന്റെ എക്സ് റേ ചിത്രങ്ങളിൽ മിക്കപ്പോഴും ശ്വാസകോശത്തിലെ മാറ്റങ്ങളൊന്നും പ്രതിഫലിച്ചുകാണാറുമില്ല. [[റൂമറ്റോയിഡ് സന്ധിവാതം]], [[വെജ്‌നേഴ്സ് ഗ്രാനുലോമറ്റോസിസ്]], [[പോളിമയോസൈറ്റിസ്]] തുടങ്ങിയ [[സം‌യോജകകലാ രോഗങ്ങൾ|സം‌യോജകകലാ രോഗങ്ങളുമായും]] (Connective Tissue Disorders) അവയവം മാറ്റിവയ്ക്കലുമായി (''transplantation'') ബന്ധപ്പെട്ടും പലപ്പോഴും സാന്ദ്രീകരണ ന്യുമോണിയ കാണപ്പെടാറുണ്ട്<ref>Epler GR. [http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/161/2/158 Bronchiolitis obliterans organizing pneumonia]. Arch Intern Med. 2001 Jan 22;161(2):158-64. PMID: 11176728</ref>.
 
== രോഗസ്ഥിതിവിവരം ==
Line 321 ⟶ 328:
| format = [[Ogg]]
}}
പനി (38°സെൽഷിയസിനു മേൽ), നെഞ്ചിൽ നിന്ന് അസാധാരണമായ ശ്വസന ശബ്ദങ്ങൾ, നെഞ്ചിൽ ഡോക്ടർ വിരൽ ചേർത്ത് വച്ച് കൊട്ടിനോക്കുമ്പോൾ ഉള്ള് ഘനീഭവിച്ച ലക്ഷണം കാണിക്കുക, സ്റ്റെതസ്കോപ്പ് വച്ച് കാതോർക്കുമ്പോൾ കഫം നിറഞ്ഞ വായു അറകളിലൂടെയും ശ്വസനികകളിലൂടെയും നിശ്വാസവായു കടന്നുപോകുമ്പോഴുള്ള '"ഗുളുഗുളു'" ശബ്ദം നേർത്ത '"പൊട്ടലുകൾ'" ആയി (''crackles'') കേൾക്കുക തുടങ്ങിയവ ന്യുമോണിയയുടെ ലക്ഷണശാസ്ത്രത്തിൽ പെടുന്നു. പ്രായമായവരിലും, മറ്റ് സനാതന രോഗങ്ങളാൽ പീഡിതരായവരിലും രോഗാണുബാധമൂലം ബോധക്ഷയം, മതിഭ്രമം എന്നിങ്ങനെയുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ കണ്ടേക്കാം.
 
ലബോറട്ടറി,എക്സ് റേ പരിശോധനകൾ വ്യാപകമല്ലാതിരുന്ന കാലത്ത് ഈ രോഗീലക്ഷണവും ശരീരപരിശോധനയും വച്ചുമാത്രമാണ്‌ ന്യുമോണിയ നിർണയിക്കപ്പെട്ടിരുന്നതെങ്കിലും ശാരീരികലക്ഷണങ്ങളെ മാത്രം ആശ്രയിച്ച് രോഗനിർണയം നടത്തുന്നത് ശാസ്ത്രീയമല്ല എന്നാണ്‌ മിക്ക പഠനങ്ങളും പിൽക്കാലത്ത് കാണിച്ചിട്ടുള്ളത്. ഒരേ രോഗിയെ രണ്ട് ഡോക്ടർമാർ പരിശോധിക്കുമ്പോൾ മേൽ വിവരിച്ച ലക്ഷണശാസ്ത്രത്തിലെ പല കണ്ടെത്തലുകളും കിട്ടാതിരിക്കുകയോ കിട്ടുന്നവയിൽ തന്നെ ഈഷദ്‌ ഭേദം ഉണ്ടാവുകയോ ചെയ്യാം <ref>Wipf JE, Lipsky BA, Hirschmann JV, et al.[http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/159/10/1082 Diagnosing pneumonia by physical examination: relevant or relic?]. Arch. Intern. Med. 159 (10): 1082–7.May 1999. DOI : 10.1001/archinte.159.10.1082. PMID: 10335685.</ref>.
Line 342 ⟶ 349:
|-
|}
സാധാരണ നിലയിൽ സമൂഹാർജിതന്യുമോണിയകൾ അപകടകാരിയല്ല. മിക്കവയും ഗുളികരൂപത്തിൽ കഴിക്കാവുന്ന ആന്റിബയോട്ടിക്കുകളോ ഏതാനും ഡോസ് ഇഞ്ചക്ഷൻ ആന്റിബയോട്ടിക്കുകളോ കൊണ്ട് തന്നെ ഭേദമാക്കാനാവും. എന്നാൽ കടുത്ത ന്യുമോണിയ ഏതാണ്ടെല്ലാ പ്രായക്കാരിലും വളരെ ഉയർന്ന മരണസാധ്യത ഉള്ളതാണ്‌. അതിനാൽത്തന്നെ പല വിദഗ്ദ്ധ സംഘടനകളും അതിതീവ്രന്യുമോണിയയെ എളുപ്പം തിരിച്ചറിഞ്ഞ് ചികിത്സിക്കാൻ സൗകര്യത്തിനു ചില വിലയിടൽ (''scoring'') മാനദണ്ഡങ്ങൾ നിശ്ചയിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതിൽ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധവും പ്രായോഗിക പ്രാധാന്യമുള്ളതും CURB-65 എന്ന സ്കോറിംഗ് രീതിക്കാണ്‌.
 
CURB-65 എന്ന പേരിലെ C, U, R, B എന്നീ ഓരോ അക്ഷരവും 65 എന്ന സംഖ്യയും ഒരു മാനദണ്ഡത്തിന്റെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. മതിഭ്രമം ('''C'''onfusion), രക്ത യൂറിയ നൈട്രജൻ നില (''Blood'' '''U'''''rea Nitrogen''), ശ്വാസോച്ഛ്വാസ തോത് ('''R'''''espiratory Rate''), രക്തമർദ്ദം ('''B'''''lood Pressure''), '''65''' വയസിൽ കൂടുതൽ പ്രായം. എന്നിങ്ങനെയാണ്‌ ഈ മാനദണ്ഡങ്ങൾ. ഇവയുടെ സ്കോറിംഗ് രീതി പട്ടികയിൽ വിവരിച്ചത് നോക്കുക.
{| class="wikitable collapsible collapsed" width="40%" align="left"
|+ CURB-65 സ്കോർ നിലയും അതിനനുസരിച്ചുള്ള ചികിത്സാ നിർദ്ദേശങ്ങളും<ref name="CURB">Ebell MH.[http://www.aafp.org/fpm/20060400/41outp.html Family Practice Management].April 2006:41-44.</ref>
Line 364 ⟶ 371:
CURB-65 സ്കോറിംഗ് രീതിയിൽ എങ്ങനെയാണ്‌ രോഗിയുടെ അവസ്ഥയെ വിലയിരുത്തുന്നതെന്നും ഓരോ സ്കോറും അർത്ഥമാക്കുന്നതെന്താണെന്നും അറിയാൻ താഴെയുള്ള പട്ടിക നോക്കുക. സ്കോറിംഗ് അനുസരിച്ച് ഓരോ രോഗിയെയും എങ്ങനെ ചികിത്സിക്കണമെന്ന ഒരു ഏകദേശരൂപരേഖ ഡോക്ടർക്ക് ഉണ്ടാക്കാൻ കഴിയും‌വിധമാണ്‌ നിർദ്ദേശങ്ങൾ ഇതിലുൾപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്.
 
CURB-65 സ്കോറിംഗ് രീതിയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന രക്തപരിശോധനയാണ്‌ രക്ത യൂറിയ നൈട്രജൻ നില (''Blood Urea Nitrogen''). രോഗിയെ ഡോക്ടർ ആദ്യമായി പരിശോധിക്കുന്ന അവസരത്തിൽ പലപ്പോഴും ലാബ് രക്തപരിശോധനാഫലങ്ങൾ ലഭ്യമായിട്ടുണ്ടാകുകയില്ല. അങ്ങനുള്ള പ്രായോഗിക ഘട്ടത്തിലുപയോഗിക്കാവുന്ന, രക്തയൂറിയാ നൈട്രജനെ ഒഴിവാക്കിയുള്ള ചുരുക്ക സ്കോറിംഗ് രീതിയാണ്‌ CRB-65.
 
 
=== ക്ലിനിക്കൽ ശ്വാസകോശ അണുബാധ സ്കോർ (CPIS) ===
വെന്റിലേറ്റർ-സംബന്ധ ന്യുമോണിയയുടെ രോഗനിർണയത്തിനായി മുന്നോട്ട് വയ്ക്കപ്പെട്ട ഒരു സ്കോറിംഗ് ഉപാധിയാണ്‌ ക്ലിനിക്കൽ ശ്വാസകോശ അണുബാധ സ്കോർ (''Clinical Pulmonary Infection Score''; CPIS). ഇതിന്റെ ആദ്യ രൂപമോ, പരിഷ്കരിച്ച രൂപമോ ഉപയോഗിച്ച് ഒരു രോഗിയിൽ വെന്റിലേറ്റർ-സംബന്ധ ന്യുമോണിയാബാധ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ടോ ഇല്ലയോ എന്ന് നിർണയിക്കാനും അതിനനുസരിച്ച് ചികിത്സ നിശ്ചയിക്കാനുമാവും എന്നതാണ്‌ ഈ സ്കോറിംഗ് രീതിയുടെ ഗുണം. അടിസ്ഥാനപരമായി ഈ സ്കോറിംഗ് ഉപാധിയിൽ 6 മാനകങ്ങളാണ്‌ നാം നോക്കുക : ''പനി'' (ശരീരതാപം), ''രക്തത്തിലെ [[ശ്വേതരക്താണു|ശ്വേതാണുവർദ്ധനവ്]]'' (leukocytosis) ''അല്ലെങ്കിൽ [[ശ്വേതാപക്ഷയം]]'' (leukopenia), ''പഴുത്ത ശ്വാസനാളസ്രവവും കഫവും'', ''ശ്വാസകോശ എക്സ്റേയിൽ പുതുതായി കാണുന്നതോ മാറാതിരിക്കുന്നതോ ആയ വെള്ളപ്പാടുകൾ'', ''രക്ത ഓക്സിജനീകരണാനുപാതം'' (രക്തഓക്സിജനും ഉച്ഛ്വാസവായുവിലെ ഓക്സിജന്റെ ശതമാനവും തമ്മിലുള്ള അനുപാതം), ''ശ്വാസനാളസ്രവങ്ങളുടെ കൾച്ചറും ഗ്രാം അഭിരഞ്ജകത്വം നിർണയവും'' എന്നിവയാണ്‌ ആ ആറ് മാനകങ്ങൾ.<ref>Pugin J et al. Diagnosis of ventilator-associated pneumonia by bacteriologic analysis of bronchoscopic and nonbronchoscopic "blind" bronchoalveolar lavage fluid.Am Rev Respir Dis. 1991 May;143(5 Pt 1):1121-9. PMID: 2024824.</ref><ref>[http://www.mecriticalcare.net/clinical_criteria/cpis.php Clinical Pulmonary Infection Score (CPIS)]. Middle East Critical Care Assembly Web page on CPIS Scoring. Accessed on 28 June 2011</ref> ഈ മാനകങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഒരു രോഗിക്ക് കിട്ടാവുന്ന ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ സ്കോർ 0 ആണ്‌, ഏറ്റവും ഉയർന്നത് 12-ഉം. സ്കോർ 6-നു മുകളിലാണെങ്കിൽ ന്യുമോണിയാസാധ്യത വളരെ ഉയർന്നതും 6 അല്ലെങ്കിൽ 6ൽ താഴെ ആണെങ്കിൽ ന്യുമോണിയാസാധ്യത കുറവും ആണ്‌ എന്ന് പഠനങ്ങൾ കാണിച്ചിട്ടുണ്ട്. സമീപകാലത്ത് ഇതിൽ പല പരിഷ്കാരങ്ങളും ഉൾപ്പെടുത്തിയുള്ള രോഗനിർണയോപാധികൾ മുന്നോട്ട് വയ്ക്കപ്പെട്ടു. <ref>Fartoukh M et al.[http://ajrccm.atsjournals.org/cgi/content/full/168/2/173 Diagnosing pneumonia during mechanical ventilation: the clinical pulmonary infection score revisited].Am J Respir Crit Care Med. 2003 Jul 15;168(2):173-9. DOI: 10.1164/rccm.200212-1449OC. PMID:12738607.</ref><ref>Singh N, et al.[http://ajrccm.atsjournals.org/cgi/content/full/162/2/505 Short-course empiric antibiotic therapy for patients with pulmonary infiltrates in the intensive care unit. A proposed solution for indiscriminate antibiotic prescription]. Am J Respir Crit Care Med. 2000 Aug;162(2 Pt 1):505-11.PMID: 10934078.</ref>
{| class="wikitable collapsible collapsed" border="1" width="60%"
|+ ക്ലിനിക്കൽ ശ്വാസകോശ അണുബാധ സ്കോർ (CPIS) <ref>Pugin J. Clinical signs and scores for the diagnosis of ventilator-associated pneumonia.Minerva Anestesiol. 2002 Apr;68(4):261-5. PMID: 12024096</ref>
Line 430 ⟶ 436:
ന്യുമോണിയയിൽ ശ്വാസകോശത്തിലെ പഴുപ്പ് മൃദൂതകത്തിന്റെ ഘനീഭവനമായി പെട്ടെന്ന് പരിണമിക്കുന്നു. ഈ ഘനീഭവനം ഒരു എക്സ്‌ റേ ചിത്രത്തിൽ വെളുത്തതോ ചാരനിറത്തിലുള്ളതോ ആയ 'നിഴൽ' ആയി (radiological shadow) കാണപ്പെടുക എന്നതാണ്‌ ന്യുമോണിയാ രോഗമാണെന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നതിൽ ഏറ്റവും നിർണായകം. എക്സ് റേ ചിത്രം ഘനീഭവനത്തിന്റെ ഒരു ദ്വിമാന (2-dimensional) നിഴൽ രൂപം മാത്രമേ തരൂ, എന്താണ്‌ നിഴൽ‌രൂപത്തിന്റെ കാരണമെന്നോ ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ഏതേത് ഭാഗങ്ങളിലാണ്‌ ഘനീഭവനം സംഭവിച്ചിരിക്കുന്നതെന്നോ എക്സ് റേ ചിത്രം വെളിവാക്കുകയില്ല. ഒരു [[കമ്പ്യൂട്ടറൈസ്ഡ് റ്റോമോഗ്രഫി സ്കാൻ]] (സി ടി സ്കാൻ) ചിത്രം ഇക്കാര്യത്തിൽ കുറേക്കൂടി കൃത്യമായ ചിത്രം നൽകുന്നു. "നീള"വും "പരപ്പും" മാത്രമല്ല, "ആഴം" എന്ന മൂന്നാം ഡൈമെൻഷനെ കൂടി ഉൾപ്പെടുത്തുന്നുവെന്നതിനാൽ ശ്വാസകോശത്തിന്റെ ഏത് ദളങ്ങളാണ്‌ ഘനീഭവിച്ചിരിക്കുന്നതെന്നും, ന്യുമോണിയ കൂടാതെ മറ്റെന്തെങ്കിലും രോഗാവസ്ഥയുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ പശ്ചാത്തലത്തിലെ ശ്വാസകോശം കാണിക്കുന്നുണ്ടോ എന്നൊക്കെ തിരിച്ചറിയാനും സി ടി സ്കാൻ കൊണ്ട് പറ്റും. സി ടി സ്കാനിന്റെ ചെലവ് കൂടുതലായതിനാലും, മിക്ക ന്യുമോണിയയ്ക്കും രോഗലക്ഷണങ്ങളുടെ ഒരു ലഘുചരിത്രവും, ഡോക്ടർ നടത്തുന്ന ശരീരപരിശോധനയും , എക്സ് റേ ചിത്രവും തന്നെ രോഗനിർണയത്തിനു ധാരാളമാണ്‌ എന്നതിനാലും മിക്കപ്പോഴും സി ടി സ്കാൻ ആവശ്യം വരാറില്ല എന്നുമാത്രം.
 
രോഗി നൽകുന്ന രോഗചരിത്രത്തിൽ സാധാരണ ന്യുമോണിയാകാരി അണുക്കളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായ വല്ലതുമാണ്‌ രോഗമുണ്ടാക്കിയിരിക്കുന്നത് എന്ന സൂചനയുണ്ടെങ്കിൽ സാധാരണ സമൂഹാർജിത ന്യുമോണിയയിൽ കൊടുക്കുന്ന പ്രാഥമിക തലത്തിലെ ആന്റിബയോട്ടിക് ചികിത്സ പോരാതെ വന്നേക്കാം. ഇവിടെ ലാബ് പരിശോധനകൾ നടത്തി പ്രസ്തുത രോഗാണുവേതെന്ന് നിർണയിക്കുന്നത് ആവശ്യമായി വരാം. അമേരിക്കൻ തൊറാസിക് സോസൈറ്റി സമൂഹാർജിത ന്യുമോണിയയിൽ ഇത്തരം ചില രോഗനിർണയ പരിശോധനകൾ നിർദ്ദേശിക്കുന്നുണ്ട് <ref name="ATS-CAP"/>. ഉദാഹരണത്തിന്‌ തീവ്രപരിചരണവിഭാഗത്തിൽ പ്രവേശിതരായ രോഗികൾക്ക് രക്തം കഫം എന്നിവ കൾച്ചർ ചെയ്യുകയും മൂത്രത്തിൽ ലീജ്യണെല്ല ന്യൂമോഫില, ന്യൂമോക്കോക്കസ് എന്നീ അണുക്കളുടെ പ്രതിജനകപരിശോധന (''antigen testing'') ചെയ്യുകയും ആവാം.ആവശ്യമെങ്കിൽ ശ്വാസനാളിയിൽ ക്യാമറഘടിപ്പിച്ച കുഴൽ കടത്തി ചെയ്യുന്ന [[എൻഡോസ്കോപ്പി]] പരിശോധനയും ഫലം തരുന്നതാണ്‌. ഇതുപോലെ പ്രധാനപ്പെട്ട മറ്റൊരു സവിശേഷ സാഹചര്യം [[പ്ലൂറൽ സ്രവണം]] (''Pleural effusion'') എന്ന അവസ്ഥയിൽ ഉണ്ട്. ശ്വാസകോശാവരണത്തിന്റെ പാളികൾക്കിടയിൽ പഴുപ്പോ നീരോ ഇറങ്ങുന്ന ഈ അവസ്ഥ ന്യുമോണിയയിൽ മാത്രമല്ല, ക്ഷയരോഗം (TB), ശ്വാസകോശ ക്യാൻസർ തുടങ്ങി അനവധി രോഗങ്ങളിൽ കാണാം. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ന്യുമോണിയയിൽ പ്ലൂറൽ സ്രവണം കാണുന്നെങ്കിൽ ഈ സ്രാവം ഒരു സൂചിയാൽ കുത്തിയെടുത്ത് സൂക്ഷ്മപരിശോധന നടത്തേണ്ടത് ആവശ്യമാണ്‌. ശ്വാസകോശഭാഗങ്ങളിൽ കോടരങ്ങൾ (''cavities'') രൂപപ്പെടുന്ന അവസ്ഥ എക്സ് റേയിൽ കണ്ടാൽ ക്ഷയരോഗം ഉണ്ടോ എന്നു പരിശോധിക്കേണ്ടതാണ്‌.
 
രോഗിക്ക് നൽകുന്ന ചികിത്സയിൽ കാതലായ എന്തെങ്കിലും മാറ്റം വരുത്താൻ ഉപകാരപ്പെടുമെങ്കിലോ, ചെയ്യുന്ന പരിശോധനകൊണ്ട് കൃത്യമായ ഒരു അണു നിർണയം സാധ്യമാകുമെങ്കിലോ മാത്രമേ ഈ ലാബ് ടെസ്റ്റുകൾ നടത്തേണ്ടതുള്ളൂ എന്നാണ്‌ വിദഗ്ദ്ധാഭിപ്രായം.
Line 458 ⟶ 464:
 
== രോഗാവകലനം (Differential Diagnosis) ==
ന്യുമോണിയ എന്ന രോഗവുമായി സാമ്യമുള്ളതോ ലക്ഷണങ്ങളിൽ ന്യുമോണിയയെ അനുകരിക്കാൻ സാധ്യതയുള്ളതോ ആയ പല രോഗാവസ്ഥകളും ഉണ്ട്. ഇവയെ ന്യുമോണിയയിൽ നിന്ന് വേർതിരിച്ചറിയുക എന്നത് ശരിയായ ചികിത്സ നൽകാൻ ആവശ്യമാണ്‌. [[തീവ്ര ബ്രോങ്കൈറ്റിസ്]] (''acute bronchitis'') എന്ന രോഗാവസ്ഥയാണ്‌ ന്യുമോണിയയിൽ നിന്ന് വേർതിരിക്കേണ്ടുന്ന ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട രോഗാവസ്ഥകളിലൊന്ന്. ന്യുമോണിയക്ക് കാരണമാകുന്ന ഏതാണ്ട് എല്ലാ അണുക്കളും തീവ്ര ബ്രോങ്കൈറ്റിസിനും കാരണമാകാം. ശ്വാസനികകളേയും (''bronchioles'') മൃദൂതകത്തെയും (''parenchyma'') ചില അവസരങ്ങളിൽ ശ്വാസകോശദളങ്ങളെ ആകെയും ബാധിക്കുന്ന അവസ്ഥയാണ്‌ ന്യുമോണിയയെങ്കിൽ തീവ്ര ബ്രോങ്കൈറ്റിസ് ഏറിയകൂറും ശ്വസനികളെ (''bronchi'') ആണു ബാധിക്കുന്നത്. ഏകദേശം മൂന്നാഴ്ച കൊണ്ട് സുഖപ്പെടുന്ന അവസ്ഥയാണ്‌ ഇത്. കഫം പഴുപ്പുനിറഞ്ഞതല്ലെങ്കിൽ മിക്കവാറും ഇത് വൈറൽ അണുബാധ മൂലമുണ്ടാവുന്നതാണ്‌; പഴുപ്പുനിറഞ്ഞതാണെങ്കിൽ സമൂഹാർജിത ന്യുമോണിയക്ക് കാരണമാകുന്ന ബാക്റ്റീരിയകളാവാം കാരണം. മിക്ക തീവ്ര ബ്രോങ്കൈറ്റിസിനും ആന്റിബയോട്ടിക് ചികിത്സ ആവശ്യമില്ല, അല്ലെങ്കിൽ ഫലപ്രദമല്ല. ന്യുമോണിയയാണോ എന്ന് വേർതിരിച്ചറിയാൻ നെഞ്ചിന്റെ എക്സ്-റേ ചിത്രം ഉപയോഗിക്കാം<ref>Snow V, Mottur-Pilson C, Gonzalez R, et al. [http://www.annals.org/content/134/6/518.long Principles of appropriate antibiotic use for treatment of acute bronchitis in adults]. Position Papers : Ann Intern Med 134:518, 2001. PMID: 11255531</ref> <ref>Gonzalez R, Bartlett JG, Besser RE, et al. [http://www.annals.org/content/134/6/521.long Principles of appropriate antibiotic use for treatment of uncomplicated acute bronchitis: background]. Position Papers: Ann Intern Med 134:521, 2001. PMID: 11255532</ref>.
 
[[ആസ്മ]], [[അതിസം‌വേദന ന്യുമോണൈറ്റിസ്]] (Hypersensitivity Pneumonitis), [[സനാതന ശ്വാസതടസ്സ രോഗം]] (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) [[ബ്രോങ്കിയെക്ടേസിസ്]] (Bronchiectasis) തുടങ്ങിയ അണുബാധേതരമായ രോഗങ്ങളും ന്യുമോണിയയുമായി പല രോഗലക്ഷണങ്ങളിലും സാമ്യമുള്ളവയാണ്‌. ആസ്മയിലെ ചുമയും കഫക്കെട്ടും ന്യുമോണിയയായി തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടാം. സനാതനശ്വാസതടസ്സ രോഗത്തിലും ബ്രോങ്കീക്ടേസിസിലും മറ്റും ദീർഘകാലം കൊണ്ടു വരുന്ന ശ്വാസകോശഘടനാ മാറ്റങ്ങൾ മുൻ‌കാല എക്സ്റേ ചിത്രങ്ങളിൽ കാണാൻ പറ്റിയേക്കും. അതിനാൽ തന്നെ രോഗി മുൻപെടുത്തിട്ടുള്ള നെഞ്ചിന്റെ എക്സ്റേകൾ രോഗനിർണയത്തിൽ പ്രധാനമാണ്‌.
"https://ml.wikipedia.org/wiki/ന്യുമോണിയ" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്