"കംബോഡിയ" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
വരി 107:
=== ഫുനാൻ സാമ്രാജ്യം (എ.ഡി. 100-600) ===
ഇന്നത്തെ കംബോഡിയയും, [[തായ്ലാന്റ്]], [[വിയറ്റ്നാം|വിയറ്റ്നാമും]] ഭാഗികമായി [[മ്യാന്മാർ|മ്യാന്മറും]] അടങ്ങിയിരുന്ന [[ഫുനാൻ സാമ്രാജ്യം]] [[ഇന്തോ-ചൈന|ഇന്തോചൈന]]യിലെ ആദ്യത്തെ സാമ്രാജ്യമാണത്രെ. ആറു നൂറ്റാണ്ടുകളോളം [[ദക്ഷിണപൂർവ്വ ഏഷ്യ]]യിൽ നിലനിന്ന ഈ ഹിന്ദു-ബുദ്ധ സാമ്രാജ്യത്തെപ്പറ്റിയുളള വിവരങ്ങൾ ചൈനീസ് സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നാണ് ലഭ്യമായിട്ടുളളത്.<ref name=Kambujadesa/> അക്കാലത്തെ പ്രമുഖ തുറമുഖപട്ടണമായ ഫുനാൻ കാരണമാവും സാമ്രാജ്യത്തിനും ആ പേരുണ്ടായതെന്ന് അനുമാനിക്കപ്പെടുന്നു.<ref name=Cambodia/> മൂന്നു മുതൽ ഏഴു ശതകങ്ങൾ വരേയുളള ചൈനീസ് രേഖകളിൽ മാത്രമേ ഫുനാൻ സാമ്രാജ്യത്തെപ്പറ്റിയുളള സൂചനകളുളളു. ഫുനാൻ ചൈനീസു പേരാണ്, അത് ഏത് ഖമർ പദത്തിന്റെ തദ്ഭവമാണെന്ന് കൃത്യമായി തെളിയിക്കാനായിട്ടില്ല. ഫുനാൻ രാജാക്കന്മാരുടെ അധികാരം ക്ഷയിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ ചെൻലാ വംശത്തിലെ സേനാനികൾ, ചിത്രസേനന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഫുനാൻ തലസ്ഥാനത്തെ കൈയടക്കിയെന്നും അവസാനത്തെ ഫുനാൻ രാജാവ് രുദ്രവർമ്മൻ തെക്കോട്ടേക്ക് പാലായനം ചെയ്തെന്നും ചൈനീസ് രേഖകളിൽ കാണുന്നു.<ref name=Kambujadesa/>
ഫുനാനിൽ നിന്ന് ചെൻലയിലേക്കുളള അധികാരക്കൈമാറ്റം, രാജവംശത്തിലെ രണ്ടു തായ്വഴികൾ തമ്മിലുളള അധികാരവടംവലിയുടെ പരിണാമമാകാനും മതി.<ref name=Kambujadesa/> ചെൻല എന്നതും ചൈനീസു പേരാണ്. ഈ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അതിരുകളെപ്പറ്റിയും കൃത്യമായ അറിവുകളില്ല. ചൈനീസു രേഖകൾ പ്രകാരം ചിത്രസേനന്റെ സഹോദരൻ ഭവവർമ്മനാണ് ആദ്യത്തെ രാജാവായി സ്ഥാനാരോഹണം ചെയ്തത്. പല്ലവ ചാലൂക്യ രാജാക്കന്മാരുമായി ചെൻല ഭരണാധികാരികൾ നിരന്തര സമ്പർക്കത്തിലേർപ്പെട്ടിരുന്നു. [[വിയറ്റ്നാം]], [[ലാവോസ്]], [[തായ്ലാന്റ്]] എന്നീ അയൽരാജ്യങ്ങളിലേക്കും ചെൻല സാമ്രാജ്യം വ്യാപിച്ചു.<ref name=Kambujadesa/> കുറച്ചുകാലത്തേക്ക് ചെൻലയുടെ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന, ശ്രേസ്താപുരം ഇന്ന് ലാവോസിലെ ചമ്പാസക് പ്രവിശ്യയിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന ലംഗ്-ക്യാ-പോപോ എന്ന മലക്കു സമീപമായിരുന്നെന്ന് ചൈനീസ് രേഖകളിൽ കാണുന്നു. ഈ പേര് ലിംഗപർവ്വതം എന്നതിന്റെ ചൈനീസ് രൂപാന്തരമാണെന്ന് അനുമാനിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ മലയുടെ ഇന്നത്തെ പേര് വാറ്റ് ഫൂ.<ref name= Kambujadesa/>, <ref>[http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/481.pdf വാറ്റ് ഫൂ]</ref>,<ref>[http://books.google.co.in/books?id=seglAAAAQBAJ&pg=PA297&dq=Shrestapura&hl=en&sa=X&ei=ydqbU-P-BtWgugSek4LIDA&ved=0CCEQ6AEwAQ#v=onepage&q=Shrestapura&f=false Shrestapura]</ref> പിന്നീട് ഇശാനവർമ്മനാണ് (ഭരണകാലം 616-635 AD.) പുതിയ തലസ്ഥാനം ഇശാനപുരത്തേക്ക് ( ഇന്നത്തെ സമ്പോർ പ്രെയ് കക്) മാറ്റിയത്.<ref name=Kambujadesa/> ജയവർമ്മൻ ഒന്നാമൻ (ഭരണകാലം 657-681) ഈ വംശത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തനായ രാജാവായി അറിയപ്പെടുന്നു. ജയവർമ്മൻ ഒന്നാമനു ശേഷം സാമ്രാജ്യം ക്ഷയിച്ചു, പല ഭാഗങ്ങളും [[ജാവ]] കേന്ദ്രമാക്കി ഉയർന്നു വന്ന ശൈലേന്ദ്രരുടെ അധീനതയിലായി.<ref name= Kambujadesa/>
Line 113 ⟶ 112:
===ഖമർ സാമ്രാജ്യം (എ.ഡി 800–1600)===
{{പ്രലേ|ഖമർ സാമ്രാജ്യം}}
ഒമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടോടെ പടിഞ്ഞാറൻ കംബോഡിയയിലെ അങ്കോർ തലസ്ഥാനമാക്കി [[ഖമർ സാമ്രാജ്യം]] രൂപം കൊണ്ടു. [[ജയവർമ്മൻ രണ്ടാമൻ]] ആണ് ഇതിനു തുടക്കമിട്ടത്. '''ദേവരാജ''' എന്ന സ്ഥാനപ്പേരോടെ ജയവർമ്മൻ രണ്ടാമൻ സിംഹാസനമേറി.<ref name= Chandler/>, <ref name=Kambujadesa/> ഇന്ദ്രവർമ്മൻ ഒന്നാമനും (
===ഇരുണ്ട കാലഘട്ടം (1600- 1860)===
വരി 120:
== ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ==
===ഫ്രഞ്ച് അധിനിവേശം (1860-1954)===
തായ്-വിയറ്റിനാമീസ് ആക്രമണങ്ങളിൽ നിന്ന് ഖമർ രാജ്യത്തിന്റെ അതിർത്തികൾ സംരക്ഷിക്കാനെത്തിയ ഫ്രഞ്ചുകാർ താമസിയാതെ ആഭ്യന്തരകാര്യങ്ങളിൽ കൈകടത്താൻ തുടങ്ങി. 1884-ൽ പുതുക്കിയെഴുതിയ ഉടമ്പടിയനുസരിച്ച് കംബോഡിയ ഫ്രഞ്ചു കോളനിയായി പരിണമിച്ചു. നരോദമിന്റെ പിന്ഗാമികളായ ശിശോവത്തും (ഭരണകാലം
===കംബോഡിയ : സ്വാതന്ത്ര്യവും സിഹാനൂകിന്റെ ഭരണവും (1954-1970) ===
വരി 128:
=== ഖമർ റിപ്പബ്ലിക് : ലോൻ നോളിന്റെ വാഴ്ചക്കാലം (1970-1975) ===
അമേരിക്കൻ പിന്തുണയോടെയാണ് ലോൻ നോൾ രാഷ്ടീയ അട്ടിമറി നടത്തിയതെന്നു പറയപ്പെടുന്നു. കംബോഡിയയെ ആസ്പദമാക്കി ദക്ഷിണ വിയറ്റ്നാം സർക്കാറിനെതിരെ സംഘടിച്ചു നിന്ന
===ഡമോക്രാറ്റിക് കംപൂച്ചിയ : ഖമർ റൂഷ് അധികാരത്തിൽ (1975-79)===
{{പ്രലേ|ഖമർ റൂഷ്}}
ഖമർ റൂഷ് പ്രസ്ഥാനത്തിന് നേതൃത്വം നല്കിയ [[പോൾ പോട്ട്]] പ്രധാനമന്ത്രി പദമേറ്റു. രാഷ്ട്രത്തിന് പുതിയ പേരു കിട്ട് ഡമോക്രാറ്റിക് കംപൂച്ചിയ.
===പീപ്പിൾസ് റിപ്പബ്ളിക് ഓഫ് കംപൂച്ചിയ : വിയറ്റ്നാമിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ ( 1979-1989) ===
[[File:Cambodia anti-PRK border camps.png|thumb|240px| കംബോഡിയൻ അതിർത്തിയിലെ ശത്രു താവളങ്ങൾ ; 1979-1984]]
വിയറ്റ്നാമിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ കംബോഡിയക്ക് പുതിയ പേരും ( പീപ്പിൾസ് റിപ്പബ്ളിക് ഓഫ് കംപൂച്ചിയ, PRK) പുതിയൊരു പാർട്ടിയും (കംബോഡിയ പീപ്പിസ് പാർട്ടി, ''CPP'') ഭരണകൂടവും ലഭിച്ചു.
കംബോഡിയയിലെ ആഭ്യന്തരസമരങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കാൻ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ വീണ്ടും മുന്നോട്ടു വന്നു. [[അമേരിക്ക]], [[ഫ്രാൻസ്]], [[റഷ്യ]], [[ചൈന]], [[ബ്രിട്ടൻ]] എന്നിവരുടെ അനുരഞ്ജനശ്രമങ്ങളാൽ കംബോഡിയയിലെ സർക്കാരും വിപക്ഷ കൂട്ടുകെട്ടും ഒത്തുതീർപ്പിലെത്തി.<ref>[http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements പാരിസ് ഉടമ്പടി]</ref>, <ref> [http://www.usip.org/sites/default/files/file/resources/collections/peace_agreements/agree_comppol_10231991.pdf സമാധാന കരാറുകൾ]</ref> പക്ഷെ ഖമർറൂഷ് അവസാന നിമിഷത്തിൽ, ''FUCINPEC
▲===ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭയുടെ അനുരഞ്ജനശ്രമങ്ങൾ, പാരീസ് ഉടമ്പടി, UNTAC, (1989-1993) ===
▲കംബോഡിയയിലെ ആഭ്യന്തരസമരങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കാൻ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ വീണ്ടും മുന്നോട്ടു വന്നു. [[അമേരിക്ക]], [[ഫ്രാൻസ്]], [[റഷ്യ]], [[ചൈന]], [[ബ്രിട്ടൻ]] എന്നിവരുടെ അനുരഞ്ജനശ്രമങ്ങളാൽ കംബോഡിയയിലെ സർക്കാരും വിപക്ഷ കൂട്ടുകെട്ടും ഒത്തുതീർപ്പിലെത്തി.<ref>[http://www.cambodia.org/facts/?page=1991+Paris+Peace+Agreements പാരിസ് ഉടമ്പടി]</ref>, <ref> [http://www.usip.org/sites/default/files/file/resources/collections/peace_agreements/agree_comppol_10231991.pdf സമാധാന കരാറുകൾ]</ref> പക്ഷെ ഖമർറൂഷ് അവസാന നിമിഷത്തിൽ, FUCINPEC-ൽ നിന്ന് തെറ്റിപ്പിരിഞ്ഞു. UNTAC ( United Nations Transitional Authority in Cambodia) ഭരണനിർവഹണത്തിന്റെ മേൽനോട്ടം വഹിച്ചു, കംബോഡിയയിൽ സമാധാനപൂർണമായ തെരഞ്ഞെടുപ്പിനുളള അന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിക്കാനുളള ചുമതലയും ഏറ്റെടുത്തു.
▲===കിംഗ്ഡം ഓഫ് കംബോഡിയ((1993-1998) ===
====രാജവാഴ്ച, രാഷ്ട്രീയ അട്ടിമറികൾ, പോൾ പോട്ടിന്റെ നിര്യാണം ====
ഖമർ റൂഷ് വിട്ടു നിന്നെങ്കിലും 1993 മേയ് 25-ന് കംബോഡിയയിൽ തെരഞ്ഞെടുപ്പു നടന്നു. 90% ജനങ്ങൾ വോട്ടു രേഖപ്പെടുത്തി. പക്ഷെ നിർണ്ണായക ഭൂരിപക്ഷം ഒരു പാർട്ടിക്കും ലഭിച്ചില്ല. നരോദം സിഹാനൂക് വീണ്ടും രാജപദവിയേറ്റു. FUCINPEC ഉം CPP യും ഒത്തു ചേർന്ന് രണ്ടു പ്രധാനമന്ത്രിമാരുളള കൂട്ടുമന്ത്രിസഭ നിലവിൽ വന്നു. FUCINPEC –
ഹുൺ സെന്നിന്റെ ഭരണകൂടം ഖമർ റൂഷ് താവളങ്ങളെ ഒന്നടങ്കം നശിപ്പിക്കാനുളള ഉദ്യമത്തിലേർപ്പെട്ടു. ഖമർ റൂഷ് പ്രസ്ഥാനവും കോളിളക്കങ്ങളിലൂടെ കടന്നു പോകുന്ന കാലഘട്ടമായിരുന്നു. 1998 ഏപ്രിൽ 15-ന് പോൾ പോട്ട് നിര്യാതനായി.
===1998-ലെ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് ===
ഹുൺ സെന്നിന്റെ സി.പി.പിക്ക് എതിരായി ഒരു മുന്നണി രൂപം കൊണ്ടു, ദേശീയ ഐക്യമുന്നണി, ''NUF'' (''National United Front
==കംബോഡിയ: ഇരുപത്തൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ==
2003, 2008, എന്നീ വർഷങ്ങളിൽ നടന്ന പൊതു തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളി സി.പി.പി സ്വന്തം നിലക്ക് സർക്കാർ രൂപികരിക്കാനുളള ഭൂരിപക്ഷം നേടി. ഓരോ തവണയും ഹുൺ സെൻ തന്നെ പ്രധാമന്ത്രി പദമേറ്റു. 2004-ൽ ആരോഗ്യപരമായ കാരണങ്ങളാൽ നരോദം സിഹാനൂക് സ്ഥാനത്യഗം ചെയ്തു. നൊരോദം സിഹാമൊണി രാജപദവിയേറ്റു.
2013-ൽ നടന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ഹുൺസെന്നിന്റെ പാട്ടിക്ക് കാര്യമായ ക്ഷീണം സംഭവിച്ചുവെങ്കിലും സർക്കാർ രൂപകരിക്കാനുളള ഭൂരിപക്ഷം കിട്ടി<ref>[http://www.nytimes.com/2013/07/29/world/asia/hun-sens-party-holds-on-to-win-cambodian-vote.html?ref=asia&pagewanted=all&_r=0
== ലോകപൈതൃകസ്മാരകം ==
{{പ്രലേ|അങ്കോർവാറ്റ് ക്ഷേത്രം}}
|