"എമ്മി നോതർ" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം

"Emmy Noether" എന്ന താൾ പരിഭാഷപ്പെടുത്തിയത്.
No edit summary
റ്റാഗ്: 2017 സ്രോതസ്സ് തിരുത്ത്
വരി 1:
{{prettyurl|Emmy Noether}}
{{Infobox scientist|name=Emmyഎമ്മി Noetherനോതർ|image=Noether.jpg|birth_name=Amalieഅമാലി Emmyഎമ്മി Noetherനോതർ|birth_date={{birth date|1882|03|23|df=y}}|birth_place=[[Erlangenഎർലാൻഗെൻ]], [[Kingdom of Bavaria|Bavaria]], [[German Empireജർമനി]]|death_date={{death date and age|1935|04|14|1882|03|23|df=y}}|death_place=[[Brynബ്രിൻ Mawrമൗർ, Pennsylvaniaപെൻസിൽവാനിയ]], U.S.|nationality=Germanജർമൻ|fields=[[Mathematicsഗണിതം]] and [[physicsഭൗതികം]]|workplaces={{unbulleted list|[[Universityഗ്വോട്ടിങ്ങെൻ of Göttingenസർവകലാശാല]]|[[Brynബ്രിൻ Mawrമൗർ College]]കോളേജ്}}|alma_mater=[[Universityഎർലാൻഗെൻ of Erlangenസർവകലാശാല]]|thesis_title=On the Formation of the Forming System of the ternary biquadratic form|thesis_year=1907|doctoral_advisor=[[:en:Paul Gordan | Paul Gordan]]|doctoral_students={{plainlist|
* [[:en:Max Deuring | Max Deuring]]
* [[:en:Hans Fitting | Hans Fitting]]
* [[Grete Hermann]]
* [[Chiungtze:en:Grete C.Hermann Tsen| Grete Hermann]]
* [[:en:Chiungtze C. Tsen | Chiungtze C. Tsen]]
* [[:en:Jacob Levitzki | Jacob Levitzki]]
* [[:en:Otto Schilling | Otto Schilling]]
* [[:en:Ernst Witt | Ernst Witt]]
}}|known_for={{unbulleted list | [[Abstract algebraഅമൂർത്തബീജഗണിതം]] | [[Theoreticalസൈദ്ധാന്തിക physicsഭൗതികം]] }}|awards=[[:en:Ackermann–Teubner Memorial Award]] <small>(1932)</small>|footnotes=<!--For any footnotes needed to clarify entries above-->}}'''അമാലി എമ്മി നോതർ(Amalie Emmy Noether)'''<ref name="name">[//en.wikipedia.org/wiki/Emmy_(given_name) Emmy] is the ''[//en.wikipedia.org/wiki/Rufname Rufname]'', the second of two official given names, intended for daily use. Cf. for example the résumé submitted by Noether to Erlangen University in 1907 (Erlangen University archive, ''Promotionsakt Emmy Noether'' (1907/08, NR. 2988); reproduced in: ''Emmy Noether, Gesammelte Abhandlungen – Collected Papers,'' ed. N. Jacobson 1983; online facsimile at [http://www.physikerinnen.de/noetherlebenslauf.html physikerinnen.de/noetherlebenslauf.html]). Sometimes ''Emmy'' is mistakenly reported as a short form for ''Amalie'', or misreported as "Emily". e.g. {{Citation|last=Smolin|first=Lee|title=Special Relativity – Why Can't You Go Faster Than Light?|url=http://www.edge.org/documents/archive/edge52.html|quote=Emily Noether, a great German mathematician|author-link=Lee Smolin|work=Edge}}</ref> ({{IPA-de|ˈnøːtɐ|lang}}; 23 മാർച്ച് 1882 – 14 ഏപ്രിൽ 1935) [[അമൂർത്തബീജഗണിതം|അമൂർത്ത ബീജഗണിതത്തിലും]] [[സൈദ്ധാന്തിക ഭൗതികം|സൈദ്ധാന്തിക ഭൗതികത്തിലും]] വിലപ്പെട്ട സംഭാവനകൾ നൽകിയ ഒരു ജർമൻ ഗണിതശാസ്ത്രജ്ഞയായിരുന്നു. തന്റെ ഗവേഷണപ്രബന്ധങ്ങളിലും ജീവിതത്തിലും "എമ്മി നോതർ" എന്ന പേരാണ് അവർ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്.
 
ഗണിതചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രമുഖയായ സ്ത്രീയായി പാവൽ അലെക്സാൻഡ്രോവ്, [[ഐൻസ്റ്റീൻ]], ജീൻ ദ്യൂഡോൺ, ഹെർമൻ വെയ്, നോർബർട്ട് വീനർ എന്നിവർ ഇവരെ വിശേഷിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.{{Sfn|Alexandrov|1981|p=100}} തന്റെ കാലഘട്ടത്തിലെ പ്രമുഖ ഗണിതജ്ഞരിലൊരാളായ ഇവർ ഗണിതത്തിലെ വലയങ്ങൾ (rings), ക്ഷേത്രങ്ങൾ (fields) തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ പ്രമുഖ സംഭാവനകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ഭൗതികശാസ്ത്രത്തിൽ നോതെറുടെ പ്രമേയം (Noether's Theorem) സമമിതിയും സംരക്ഷണനിയമങ്ങളും തമ്മിലുള്ള അഭേദ്യബന്ധത്തെ എടുത്തു കാണിയ്ക്കുന്നു.
 
== ആമുഖം ==
[[ജർമനി|ജർമനിയിലെ]] [[ഫ്രാൻകോണിയ|ഫ്രാൻകോണിയയിലെ]] ഒരു പട്ടണമായ [[എർലാൻഗെൻ|എർലാൻഗെനിൽ]] ഒരു ജൂതകുടുബത്തിലാണ് നോതെറുടെ ജനനം. അവരുടെ പിതാവ്, മാക്സ് നോതെർ ഒരു ഗണിതശാസ്ത്രജ്ഞൻ ആയിരുന്നു. അവർ [[എർലാൻഗെൻ യൂണിവേഴ്സിറ്റി|എർലാൻഗെൻ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ]] ഗണിതശാസ്ത്രം പഠിച്ചു. ഇവിടെത്തന്നെയാണ് അവരുടെ പിതാവ് പഠിപ്പിച്ചിരുന്നതും. 1907 ൽ തന്റെ വിദ്യാഭ്യാസം പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം എർലാൻഗെനിലെ തന്നെ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മാത്തമാറ്റിക്സ്'ൽ ഏതാണ്ട് ഏഴു വർഷത്തോളം ശമ്പളമില്ലാതെ ജോലി ചെയ്തു. ഈ സമയങ്ങളിൽ സ്ത്രീകളെ അധ്യാപന ജോലികൾക്ക് പരിഗണിച്ചിരുന്നില്ല. 1915 ൽ പ്രശസ്ത ഗണിത ശാസ്ത്രജ്ഞരായ [[ഡേവിഡ് ഹിൽബെർട്|ഡേവിഡ് ഹിൽബെർട്ടും]] ഫെലിക്സ് ക്ലെയിനും അവരെ [[ഗ്വോട്ടിങ്ങെൻ സർവകലാശാല|ഗ്വോട്ടിങ്ങെൻ സർവകലാശാലയിലെ]] ഗണിത ശാസ്ത്ര വിഭാഗത്തിൽ ചേരാൻ ക്ഷണിച്ചു. ഈ വിഭാഗം അക്കാലത്തു ഗണിതശാസ്ത്ര ഗവേഷണത്തിൽ ലോകത്തിലെ തന്നെ മികച്ച ഇടങ്ങളിൽ ഒന്നായിരുന്നു. എന്നാൽ സർവ്വകലാശാലയിൽ നിന്നു തന്നെ ചില എതിർപ്പുകൾ നേരിട്ടതുകൊണ്ട് ഏതാണ്ട് നാലു കൊല്ലത്തോളം അവർ ഡേവിഡ് ഹിൽബെർട്ടിന്റെ പേരിലാണ് അവിടെ പഠിപ്പിച്ചിരുന്നത്. 1919 ൽ ആണ് അവർക്ക് അവിടെ സ്വന്തമായ ഒരു സ്ഥാനം ലഭിച്ചത്..
 
1933 വരെ നോതെർ ഗ്വോട്ടിങ്ങെൻ സർവകലാശാലയിൽ തന്നെ തുടർന്നു. 1924 ൽ ഡച്ച് ഗണിതശാസ്ത്രജ്ഞനായ ബി.എൽ. വാൻ ദേർ വേർഡൻ അവരുടെ കൂടെ ചേർന്ന ശേഷം ലോകം നോതെറുടെ ഗവേഷണങ്ങളെപ്പറ്റി അദ്ദേഹത്തിൽ നിന്നാണ് അറിയാൻ തുടങ്ങിയത്. 1931 അദ്ദേഹം പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ടെക്സ്റ്റ് പുസ്തകമായ 'മോഡേൺ അൽജിബ്ര' യുടെ ഉള്ളടക്കത്തിൽ നോതെർ വളരെ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്. 1932 ലെ സൂറിച്ചിലെ ഇന്റർനാഷണൽ കോൺഗ്രസ് ഓഫ് മാത്തമാറ്റീഷ്യൻസ് എന്ന സമ്മേളനത്തിലെ അവരുടെ പ്രസംഗം നടക്കുമ്പോഴേയ്ക്കും അവരുടെ ബീജഗണിതത്തിലുള്ള അറിവ് ലോകം മുഴുവൻ അംഗീകരിച്ചു തുടങ്ങിയിരുന്നു. അടുത്ത വർഷത്തൊടെ ജർമനിയിലെ നാസി ഗവണ്മെന്റ് സർവകലാശാലകളിൽ നിന്നും ജൂത അധ്യാപകരെ പിരിച്ചുവിട്ടു തുടങ്ങി. തുടർന്ന് അമേരിക്കയിലേയ്ക്ക് കുടിയേറിയ അവർ പെൻസിൽവാനിയയിലെ ബ്രിൻ മൗർ കോളേജിൽ ഒരു അധ്യാപന ജോലി സ്വീകരിച്ചു. 1935 ൽ അണ്ഡാശയമുഴയ്ക്കുള്ള ഒരു ശസ്ത്രക്രിയയെ തുടർന്ന് 53 മത്തെ വയസ്സിൽ അവർ മരണമടഞ്ഞു..
 
നോതെറിന്റെ ഗണിത ഗവേഷണങ്ങൾ മൂന്നു വ്യത്യസ്ത കാലഘട്ടങ്ങളായി പരന്നു കിടക്കുന്നു.<ref name="Weyl">{{Harvnb|Weyl|1935}}</ref> ആദ്യ കാലഘട്ടത്തിൽ (1908–19)അവരുടെ സംഭാവനകൾ അൾജിബ്രായിക് ഇൻവേരിയന്റസ് (algebraic invariants), നമ്പർ ഫീൽഡ്സ് (number fields) എന്നീ മേഖലകളിൽ ആയിരുന്നു. അവകലജ ഇൻവേരിയന്റസുകളെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തി അവർ കണ്ടെത്തിയ "നോതെറുടെ പ്രമേയം" ആധുനിക ഭൗതികശാസ്ത്രത്തിന് അടിത്തറ പാകിയ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഗണിത പ്രമേയങ്ങളിലൊന്നാണെന്നു വിചാരിയ്ക്കപ്പെടുന്നു.{{Sfn|Lederman|Hill|2004|p=73}}
Line 22 ⟶ 23:
== Notes ==
{{reflist|20em}}
 
==അവലംബം==
{{reflist}}
 
[[വർഗ്ഗം:1882-ൽ ജനിച്ചവർ]]
[[വർഗ്ഗം:1935-ൽ മരിച്ചവർ]]
"https://ml.wikipedia.org/wiki/എമ്മി_നോതർ" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്