വിക്കിപീഡിയ

സാമൂഹിക പ്രതിരോധം

പകർച്ചവ്യാധികളിൽ നിന്നുള്ള പരോക്ഷമായ സംരക്ഷണത്തിന്റെ ഒരു രൂപമാണ് സാമൂഹിക പ്രതിരോധം അല്ലെങ്കിൽ ഹെർഡ് ഇമ്മ്യൂണിറ്റി എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഇതിൽ വാക്സിനേഷൻ അല്ലെങ്കിൽ മുമ്പത്തെ അണുബാധകൾ വഴി സമൂഹത്തിലെ വലിയ ജനവിഭാഗത്തിന് (>60%-70%) പ്രതിരോധ ശേഷി കൈവന്നു കഴിഞ്ഞാൽ, പ്രതിരോധശേഷി ഇല്ലാത്ത വ്യക്തികൾക്കും അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത കുറയുന്നു.[1][2][3][4] രോഗപ്രതിരോധമുള്ള വ്യക്തികൾക്ക് രോഗം പകരാൻ സാധ്യതയില്ല, ഇത് അണുബാധയുടെ ശൃംഖലകളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇത് രോഗം പടരുന്നത് തടയുകയോ മന്ദഗതിയിലാക്കുകയോ ചെയ്യുന്നു.[5] ഒരു സമൂഹത്തിൽ രോഗപ്രതിരോധമുള്ള വ്യക്തികളുടെ അനുപാതം കൂടുന്തോറും, രോഗപ്രതിരോധമില്ലാത്ത വ്യക്തികൾ ഒരു പകർച്ചവ്യാധി രോഗകാരിയുമായി സമ്പർക്കം പുലർത്താനുള്ള സാധ്യത കുറയും.

ടോപ്പ് ബോക്സ് ഒരു കമ്മ്യൂണിറ്റിയിലെ ഒരു രോഗവ്യാപകം കാണിക്കുന്നു, അതിൽ കുറച്ച് ആളുകൾ രോഗബാധിതരാണ് (ചുവപ്പിൽ കാണിച്ചിരിക്കുന്നു) ബാക്കിയുള്ളവർ ആരോഗ്യമുള്ളവരും എന്നാൽ രോഗപ്രതിരോധമില്ലാത്തവരുമാണ് (നീല നിറത്തിൽ കാണിച്ചിരിക്കുന്നു); രോഗം ജനസംഖ്യയിലൂടെ സ്വതന്ത്രമായി പടരുന്നു. ഒരു ചെറിയ സംഖ്യയ്ക്ക് പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ് നൽകിയ ഒരു ജനസംഖ്യ മധ്യ ബോക്സിൽ കാണിക്കുന്നു (മഞ്ഞയിൽ കാണിച്ചിരിക്കുന്നു); രോഗപ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ് ഇല്ലാത്തവർ രോഗബാധിതരാകുന്നു. ചുവടെയുള്ള ബോക്സിൽ, ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ് നൽകിയിട്ടുണ്ട്; രോഗപ്രതിരോധശേഷിയില്ലാത്ത ആളുകളുൾപ്പെടെ രോഗം ഗണ്യമായി പടരുന്നതിൽ നിന്ന് ഇത് തടയുന്നു. ആദ്യ രണ്ട് ഉദാഹരണങ്ങളിൽ, ആരോഗ്യമില്ലാത്ത രോഗപ്രതിരോധമില്ലാത്ത ആളുകൾ രോഗബാധിതരാകുന്നു, അതേസമയം താഴത്തെ ഉദാഹരണത്തിൽ ആരോഗ്യമുള്ള രോഗപ്രതിരോധമില്ലാത്തവരിൽ നാലിലൊന്ന് പേർക്ക് മാത്രമേ രോഗം ബാധിക്കുകയുള്ളൂ.

നേരത്തെയുള്ള അണുബാധയിൽ നിന്ന് കരകയറുന്നതിലൂടെയോ അല്ലെങ്കിൽ പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പിലൂടെയോ വ്യക്തികൾക്ക് രോഗപ്രതിരോധ ശേഷി ലഭിക്കും.[5] ചില വ്യക്തികൾക്ക് ഇമ്മ്യൂണോസപ്രഷൻ അല്ലെങ്കിൽ ഇമ്മ്യൂണോ ഡെഫിഷ്യൻസി പോലുള്ള മെഡിക്കൽ അവസ്ഥ കാരണം രോഗപ്രതിരോധശേഷി ഉണ്ടാവില്ല. സാമൂഹിക പ്രതിരോധം ഇത്തരം വ്യക്തികൾക്കും സംരക്ഷണം നൽകും.[6] [7] സാമൂഹിക പ്രതിരോധം ഒരു പരിധിയിലെത്തിക്കഴിഞ്ഞാൽ ക്രമേണ ഒരു ജനസംഖ്യയിൽ നിന്ന് രോഗം അപ്രത്യക്ഷമാകും. ഇങ്ങനെ ലോകമെമ്പാടും നേടിയാൽ അണുബാധകളുടെ എണ്ണം പൂജ്യമായി കുറഞ്ഞ് രോഗം ഉന്മൂലനം ചെയ്തതായി പറയാം.[8] വാക്സിനേഷൻ വഴി സൃഷ്ടിച്ച സാമൂഹിക പ്രതിരോധം 1977 ൽ വസൂരി ഉന്മൂലനം ചെയ്യുന്നതിനും മറ്റ് രോഗങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിനും കാരണമായി.[9] സാമൂഹിക പ്രതിരോധം പകർച്ചവ്യാധികൾക്ക് (ഒരാളിൽ നിന്ന് മറ്റൊരാളിലേക്ക് പകരുന്ന രോഗം) മാത്രമേ ബാധകമാകൂ. ഉദാഹരണത്തിന്, ടെറ്റനസ് പകർച്ചവ്യാധിയല്ല, അതിനാൽ സാമൂഹിക പ്രതിരോധം ബാധകമല്ല.

1930 കളിൽ സാമൂഹിക പ്രതിരോധം സ്വാഭാവികമായും സംഭവിക്കുന്ന ഒരു പ്രതിഭാസമായി തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ഗണ്യമായ എണ്ണം കുട്ടികൾ അഞ്ചാംപനി വന്ന് പ്രതിരോധശേഷി പ്രാപിച്ചതിനുശേഷം, പുതിയ അണുബാധകളുടെ എണ്ണം താൽക്കാലികമായി കുറഞ്ഞതായി നിരീക്ഷിച്ചു.[10] അതേ തുടർന്ന് സാമൂഹിക പ്രതിരോധം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പ് സാധാരണമായിത്തീർന്നു, അങ്ങനെ പല പകർച്ചവ്യാധികളും തടയുന്നതിൽ വിജയിക്കുകയും ചെയ്തു.[11] പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പുകളോടുള്ള എതിർപ്പ് സാമൂഹിക പ്രതിരോധത്തിന് ഒരു വെല്ലുവിളി ഉയർത്തുന്നു, ഇത് പ്രതിരോധിക്കാവുന്ന രോഗങ്ങൾ സമൂഹത്തിൽ തുടരാൻ അനുവദിക്കുന്നു.[12][13][14]

രോഗത്തിന്റെ ബേസിക് റീ പ്രൊഡക്ഷൻ നമ്പറിനെ (അടിസ്ഥാന പുനരുൽപാദന സംഖ്യ) ആശ്രയിച്ച് കൃത്യമായ ഹെർഡ് ഇമ്യൂണിറ്റി ത്രെഷോൾഡ് (എച്ച്ഐടി) വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു. ഉയർന്ന പരിധിയിലുള്ള ഒരു രോഗത്തിന്റെ ഉദാഹരണമാണ് അഞ്ചാംപനി, അതിൽ എച്ച്ഐടി 95% കവിയുന്നു. [15]

ഫലങ്ങൾ തിരുത്തുക

പ്രതിരോധശേഷിയില്ലാത്തവരുടെ സംരക്ഷണം തിരുത്തുക

 
സാമൂഹിക പ്രതിരോധം ദുർബലരായ സമൂഹങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുന്നു.

ചില വ്യക്തികൾക്ക് പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പിന് ശേഷവും പ്രതിരോധശേഷി കൈവരിക്കാൻ കഴിയില്ല അല്ലെങ്കിൽ മെഡിക്കൽ കാരണങ്ങളാൽ വാക്സിനേഷൻ നൽകാൻ കഴിയില്ല.[16][6][17] നവജാത ശിശുക്കൾക്ക് സുരക്ഷാ കാരണങ്ങളാലോ അല്ലെങ്കിൽ പാസീവ് ഇമ്യൂണിറ്റി (നിഷ്ക്രിയ പ്രതിരോധശേഷി) വാക്സിൻ ഫലപ്രദമല്ലാത്തതാക്കുന്നതിനാലോ നിരവധി വാക്സിനുകൾ നൽകാൻ കഴിയില്ല.[18] എച്ച് ഐ വി / എയ്ഡ്സ്, ലിംഫോമ, രക്താർബുദം, അസ്ഥി മജ്ജ കാൻസർ, ദുർബലമായ പ്ലീഹ, കീമോതെറാപ്പി, അല്ലെങ്കിൽ റേഡിയോ തെറാപ്പി എന്നിവ മൂലം രോഗപ്രതിരോധ ശേഷി കുറഞ്ഞ വ്യക്തികൾക്ക് മുമ്പ് ഉണ്ടായിരുന്ന പ്രതിരോധശേഷി നഷ്ടപ്പെട്ടിരിക്കാം, കൂടാതെ പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പുകൾ കാരണം അവർക്ക് ഒരു പ്രയോജനവുമുണ്ടാകണമെന്നുമില്ല.[19]

പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ് നൽകിയവരിൽ കുറച്ച് പേർക്ക് ദീർഘകാല പ്രതിരോധശേഷി നേടാൻ കഴിയില്ല.[2][20][21] വാക്സിൻ പാർശ്വഫലങ്ങൾ ചില വ്യക്തികൾക്ക് വാക്സിനേഷൻ നൽകുന്നത് തടഞ്ഞേക്കാം.[17] രോഗപ്രതിരോധ ശേഷി ഇല്ലാത്തതിനു പുറമേ, ഈ ഗ്രൂപ്പുകളിലെ വ്യക്തികൾക്ക് അവരുടെ മെഡിക്കൽ നില കാരണം അണുബാധയിൽ നിന്ന് സങ്കീർണതകൾ ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്, പക്ഷേ ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ശതമാനം രോഗപ്രതിരോധ ശേഷി നേടിയിട്ടുണ്ടെങ്കിൽ അവരും പരിരക്ഷിക്കപ്പെടാം.[6][22]

ഒരു പ്രായത്തിലുള്ളവരിലെ ഉയർന്ന പ്രതിരോധശേഷി മറ്റ് പ്രായക്കാർക്ക് സാമൂഹിക പ്രതിരോധം സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയും.[9] പെർട്ടൂസിസിനെതിരെ മുതിർന്നവർക്ക് കുത്തിവയ്പ് നൽകുന്നത് കുത്തിവയ്പ് എടുക്കാൻ കഴിയാത്തത്ര ചെറു പ്രായമുള്ള ശിശുക്കളിൽ പെർട്ടുസിസ് ഉണ്ടാകുന്നത് കുറയ്ക്കുന്നു, ശിശുക്കൾക്കാണ് രോഗത്തിൽ നിന്നുള്ള സങ്കീർണതകളാൽ ഏറ്റവും വലിയ അപകടസാധ്യതയുള്ളത്.[23][24] ശിശുക്കളിലേക്ക് രോഗം പകർത്താൻ സാധ്യതയുള്ള ഭൂരിഭാഗം കുടുംബാംഗങ്ങൾക്കും ഇത് വളരെ പ്രധാനമാണ്.[21] അതേപോലെ തന്നെ, ന്യൂമോകോക്കസിനെതിരെ വാക്സിനുകൾ സ്വീകരിക്കുന്ന കുട്ടികളുടെ കൂടപ്പിറപ്പുകൾക്ക് ന്യൂമോകോക്കൽ രോഗം കുറയുന്നു.[25][26][27] പ്രായം കുറഞ്ഞവരേക്കാൾ പ്രായമായവരിൽ ഇൻഫ്ലുവെൻസ വളരെ കഠിനമാണ്, പക്ഷേ ഇൻഫ്ലുവൻസ വാക്സിനുകൾക്ക് ഈ ജനസംഖ്യയിൽ ഫലപ്രാപ്തിയില്ല, കാരണം പ്രായത്തിനനുസരിച്ച് രോഗപ്രതിരോധ ശേഷി കുറയുന്നു.[28] പ്രായമായവർക്ക് പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പ് നൽകുന്നതിനേക്കാൾ സീസണൽ ഇൻഫ്ലുവൻസ പ്രതിരോധത്തിനായി സ്കൂൾ പ്രായത്തിലുള്ള കുട്ടികൾക്ക് മുൻഗണന നൽകുന്നത് പ്രായമായവർക്ക് ഒരു പരിധിവരെ സംരക്ഷണം സൃഷ്ടിക്കുന്നതായി കാണുന്നു.

ലൈംഗികബന്ധത്തിലൂടെ പകരുന്ന അണുബാധകൾക്ക് (എസ്ടിഐ), ഒരു ലിംഗത്തിലുള്ളവർക്ക് ഉയർന്ന തോതിലുള്ള പ്രതിരോധശേഷി വന്നാൽ രണ്ട് ലിംഗക്കാർക്കും സാമൂഹിക പ്രതിരോധം ഉണ്ടാക്കുന്നു.[11][29] [30] ഒരു ലിംഗത്തെ ലക്ഷ്യം വച്ചുള്ള എസ്ടിഐകൾക്കെതിരായ വാക്സിനുകൾ ഇരു ലിംഗങ്ങളിലും എസ്ടിഐകളിൽ ഗണ്യമായ കുറവുണ്ടാക്കുന്നു.[31]

പരിണാമ സമ്മർദ്ദവും സീറോടൈപ്പ് മാറ്റിസ്ഥാപനവും തിരുത്തുക

സാമൂഹിക പ്രതിരോധം തന്നെ രോഗകാരികളിൽ ഒരു പരിണാമ സമ്മർദ്ദമായി വർത്തിക്കുന്നു, എസ്കേപ്പ് മ്യൂട്ടൻ്റ് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന നോവൽ സ്ട്രെയിനുകളുടെ ഉത്പാദനത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ വൈറൽ പരിണാമത്തെ സ്വാധീനിക്കുന്നു.[32][33] പുതിയ സ്‌ട്രെയിനുകളുടെ പരിണാമത്തെ സെറോടൈപ്പ് റീപ്ലേസ്‌മെന്റ് അഥവാ സെറോടൈപ്പ് ഷിഫ്റ്റിംഗ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഉയർന്ന അളവിലുള്ള പ്രതിരോധശേഷി കാരണം ഒരു പ്രത്യേക സെറോടൈപ്പിന്റെ വ്യാപനം കുറയുന്നു, ഇത് മറ്റ് സെറോടൈപ്പുകളെ മാറ്റിസ്ഥാപിക്കാൻ അനുവദിക്കുന്നു.[34] [35]

രോഗങ്ങളുടെ ഉന്മൂലനം തിരുത്തുക

 
" മിൽക്ക് ഫീവർ " സ്ഥാനത്ത് റിൻഡർപെസ്റ്റുള്ള ഒരു പശു, 1982. അവസാനമായി സ്ഥിരീകരിച്ച റിൻഡർപെസ്റ്റ് കേസ് 2001 ൽ കെനിയയിലാണ് സംഭവിച്ചത്, 2011 ൽ ഈ രോഗം ഉന്മൂലനം ചെയ്യപ്പെട്ടതായി ഔദ്യോഗികമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.

ഒരു ജനസംഖ്യയിൽ സാമൂഹിക പ്രതിരോധശേഷി സ്ഥാപിക്കുകയും നിശ്ചിത കാലം തുടരുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിൽ രോഗം ഉന്മൂലനം ചെയ്തതായി കരുതാം.[7] ലോകമെമ്പാടും ഉന്മൂലനം നേടുകയും കേസുകളുടെ എണ്ണം ശാശ്വതമായി പൂജ്യമായി കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്താൽ, ഒരു രോഗം ഇല്ലാതാക്കപ്പെട്ടതായി പ്രഖ്യാപിക്കാം.[8] പകർച്ചവ്യാധി പടരുന്നത് നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനുള്ള പൊതുജനാരോഗ്യ സംരംഭങ്ങളുടെ അന്തിമഫലമായി ഉന്മൂലനത്തെ കണക്കാക്കാം.[9]

രോഗം മൂലമുണ്ടാകുന്ന എല്ലാ രോഗാവസ്ഥകളും മരണനിരക്കും അവസാനിക്കുക, വ്യക്തികൾ, ആരോഗ്യ പരിരക്ഷാ ദാതാക്കൾ, സർക്കാരുകൾ എന്നിവരുടെ സാമ്പത്തിക ലാഭം, രോഗം നിയന്ത്രിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന വിഭവങ്ങൾ മറ്റെവിടെയെങ്കിലും ഉപയോഗിക്കാൻ പ്രാപ്തമാക്കുക എന്നിവയാണ് ഉന്മൂലനത്തിന്റെ പ്രധാന ഗുണങ്ങൾ.[8] ഇന്നുവരെ, സാമൂഹിക പ്രതിരോധശേഷിയും പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പുകളും ഉപയോഗിച്ച് റിൻഡർപെസ്റ്റ്,വസൂരി എന്നീ രണ്ട് രോഗങ്ങളെ ഇല്ലാതാക്കി.[2][9][36] സാമൂഹിക പ്രതിരോധശേഷിയെ ആശ്രയിക്കുന്ന ഉന്മൂലന ശ്രമങ്ങൾ ഇപ്പോൾ പോളിയോമൈലിറ്റിസിനായി നടക്കുന്നുണ്ട്, എന്നിരുന്നാലും ആഭ്യന്തര അസ്വസ്ഥതയും ആധുനിക വൈദ്യശാസ്ത്രത്തോടുള്ള അവിശ്വാസവും ഇത് ബുദ്ധിമുട്ടാക്കി.[37] മതിയായ ആളുകൾ വാക്സിനേഷൻ എടുക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ നിർബന്ധിത വാക്സിനേഷൻ രോഗ നിർമാർജന ശ്രമങ്ങൾക്ക് ഗുണം ചെയ്യും.[38][39][40][41]

വാക്സിൻ നിരാകരണം തിരുത്തുക

വാക്സിൻ നിരാകരണം സാമൂഹിക പ്രതിരോധത്തെ ബാധിക്കും.[42] ഒരു ജനസംഖ്യയിൽ വാക്സിൻ എടുക്കാത്തവരുടെ എണ്ണം കൂടുന്നതിനനുസരിച്ച്, സാമൂഹിക പ്രതിരോധം നഷ്ടപ്പെടുന്നതിനാൽ തടയാൻ കഴിയുന്ന രോഗങ്ങൾ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നത് സാധാരണമാണ്.[12][13][14][39][41] അല്ലെങ്കിൽ വാക്സിനുകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അപകടസാധ്യതകൾ അണുബാധയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതിനേക്കാൾ വലുതാണെന്ന ചിന്ത[2] വാക്സിനുക'ളോടൊ പൊതുജനാരോഗ്യ ഉദ്യോഗസ്ഥരോടൊ ഉള്ള അവിശ്വാസം,[43] ബാൻഡ്‌വാഗനിംഗ് അല്ലെങ്കിൽ ഗ്രൂപ്പ് ചിന്ത,[44] സാമൂഹിക മാനദണ്ഡങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ സമപ്രായക്കാരുടെ സമ്മർദ്ദം,[45] മതവിശ്വാസങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ വ്യക്തികൾ വാക്‌സിൻ നിരാകരിക്കാവുന്നതാണ്. പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പ് നിരക്ക് സമൂഹത്തിൽ ഉയർന്നതാണെങ്കിൽ ചില വ്യക്തികൾ സ്വയം വാക്സിനേഷൻ എടുക്കേണ്ടതില്ല എന്ന് തീരുമാനിക്കാനും സാധ്യതയുണ്ട്.

ചരിത്രം തിരുത്തുക

 
അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകളിൽ അഞ്ചാംപനി പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പ് ആരംഭിക്കുന്നതിന് മുമ്പും ശേഷവും.

"ഹെർഡ് ഇമ്യൂണിറ്റി" എന്ന പദം 1923-ൽ ആണ് ആദ്യമായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്.[46] 1930 കളിൽ ബാൾട്ടിമോറിലെ അഞ്ചാംപനി പകർച്ചവ്യാധിയെക്കുറിച്ച് എ.ഡബ്ല്യു. ഹെഡ്രിച്ച് തൻ്റെ ഗവേഷണം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചപ്പോൾ സാമൂഹിക പ്രതിരോധം ആദ്യമായി തിരിച്ചറിഞ്ഞു, കൂടുതൽ കുട്ടികൾ അഞ്ചാംപനി ബാധിച്ച് പ്രതിരോധശേഷി നേടുമ്പോൾ പുതിയ അണുബാധകളുടെ എണ്ണം താൽക്കാലികമായി കുറയുന്നു എന്ന് അദ്ദേേഹം നിരീീക്ഷിച്ചു.[47] [10] ഈ അറിവ് ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, 1960 കളിൽ അഞ്ചാംപനി വാക്സിൻ ഉപയോഗിച്ച് വൻതോതിൽ വാക്സിനേഷൻ ആരംഭിക്കുന്നത് വരെ അഞ്ചാംപനി നിയന്ത്രിക്കാനും ഇല്ലാതാക്കാനുമുള്ള ശ്രമങ്ങൾ പരാജയപ്പെട്ടു. കൂട്ട പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പ്, രോഗ നിർമാർജനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾ, പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പുകളുടെ ചെലവ്-ആനുകൂല്യ വിശകലനങ്ങൾ എന്നിവ പിന്നീട് ഹെർഡ് ഇമ്യൂണിറ്റി എന്ന പദം കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ കാരണമായി.[2] 1970 കളിൽ, ഒരു രോഗത്തിന്റെ ഹെർഡ് ഇമ്യൂണിറ്റി പരിധി കണക്കാക്കാനുള്ള സിദ്ധാന്തം വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു.[48]

ഇതും കാണുക തിരുത്തുക

അവലംബം തിരുത്തുക

  1. ↑ "സാമൂഹിക പ്രതിരോധം കൊറോണയെ തോൽപിക്കുമോ? ഇക്കാര്യം അറിഞ്ഞിരിക്കണം". News18 Malayalam. 19 മേയ് 2020.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 ""Herd immunity": a rough guide". Clinical Infectious Diseases. 52 (7): 911–6. April 2011. doi:10.1093/cid/cir007. PMID 21427399.
  3. ↑ Gordis L (2013). Epidemiology. Elsevier Health Sciences. pp. 26–27. ISBN 978-1455742516. Retrieved 29 March 2015.
  4. ↑ "Cold-Causing Coronaviruses Don't Seem to Confer Lasting Immunity". The Scientist Magazine® (in ഇംഗ്ലീഷ്). Archived from the original on 7 January 2021. Retrieved 2021-01-26.
  5. ↑ 5.0 5.1 Merrill RM (2013). Introduction to Epidemiology. Jones & Bartlett Publishers. pp. 68–71. ISBN 978-1449645175. Archived from the original on 12 April 2021. Retrieved 29 March 2015.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 "Herd Immunity". Oxford Vaccine Group, University of Oxford. Archived from the original on 2 August 2019. Retrieved 12 December 2017.
  7. ↑ 7.0 7.1 Somerville M, Kumaran K, Anderson R (2012). Public Health and Epidemiology at a Glance. John Wiley & Sons. pp. 58–59. ISBN 978-1118308646. Archived from the original on 1 May 2021. Retrieved 29 March 2015.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Cliff, Smallman-Raynor M (2013). Oxford Textbook of Infectious Disease Control: A Geographical Analysis from Medieval Quarantine to Global Eradication. Oxford University Press. pp. 125–36. ISBN 978-0199596614. Archived from the original on 1 May 2021. Retrieved 29 March 2015.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 "Vaccine herd effect". Scandinavian Journal of Infectious Diseases. 43 (9): 683–9. September 2011. doi:10.3109/00365548.2011.582247. PMC 3171704. PMID 21604922.
  10. ↑ 10.0 10.1 "Evolution of measles elimination strategies in the United States". The Journal of Infectious Diseases. 189 Suppl 1 (Suppl 1): S17-22. May 2004. doi:10.1086/377694. PMID 15106084.

    *"Epidemiologic basis for eradication of measles in 1967". Public Health Reports. 82 (3): 253–6. March 1967. doi:10.2307/4592985. JSTOR 4592985. PMC 1919891. PMID 4960501.
  11. ↑ 11.0 11.1 "Role of herd immunity in determining the effect of vaccines against sexually transmitted disease". The Journal of Infectious Diseases. 191 Suppl 1 (Suppl 1): S97-106. February 2005. doi:10.1086/425271. PMID 15627236.
  12. ↑ 12.0 12.1 "The role of herd immunity in parents' decision to vaccinate children: a systematic review". Pediatrics. 130 (3): 522–30. September 2012. doi:10.1542/peds.2012-0140. PMID 22926181.
  13. ↑ 13.0 13.1 "Vaccine hesitancy: an overview". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 9 (8): 1763–73. August 2013. doi:10.4161/hv.24657. PMC 3906279. PMID 23584253.
  14. ↑ 14.0 14.1 "How society should respond to the risk of vaccine rejection". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 9 (8): 1815–8. August 2013. doi:10.4161/hv.25250. PMC 3906287. PMID 23807359.
  15. ↑ "Estimation of measles vaccine efficacy and critical vaccination coverage in a highly vaccinated population". Journal of the Royal Society, Interface. 7 (52): 1537–44. November 2010. doi:10.1098/rsif.2010.0086. PMC 2988255. PMID 20392713.
  16. ↑ "Maternal immunization: an update for pediatricians". Pediatric Annals. 42 (8): 153–8. August 2013. doi:10.3928/00904481-20130723-09. PMID 23910028.
  17. ↑ 17.0 17.1 "Guidelines on vaccinations in paediatric haematology and oncology patients". BioMed Research International. 2014: 707691. 2014. doi:10.1155/2014/707691. PMC 4020520. PMID 24868544. {{cite journal}}: Invalid |display-authors=6 (help)CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  18. ↑ National Center for Immunization Respiratory Diseases (January 2011). "General recommendations on immunization --- recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP)". MMWR. Recommendations and Reports. 60 (2): 1–64. PMID 21293327.
  19. ↑ "Update on adult immunizations". Journal of the American Board of Family Medicine. 25 (4): 496–510. 2012. doi:10.3122/jabfm.2012.04.100274. PMID 22773718.
  20. ↑ "Can infants be protected by means of maternal vaccination?". Clinical Microbiology and Infection. 18 Suppl 5 (Suppl 5): 85–92. October 2012. doi:10.1111/j.1469-0691.2012.03936.x. PMID 22862749.
  21. ↑ 21.0 21.1 Rakel D, Rakel RE (2015). Textbook of Family Medicine. Elsevier Health Sciences. pp. 99, 187. ISBN 978-0323313087. Archived from the original on 1 May 2021. Retrieved 30 March 2015.
  22. ↑ Tulchinsky TH, Varavikova EA (2014). The New Public Health: An Introduction for the 21st Century. Academic Press. pp. 163–82. ISBN 978-0124157675. Archived from the original on 1 May 2021. Retrieved 30 March 2015.
  23. ↑ "Duration of pertussis immunity after DTaP immunization: a meta-analysis" (PDF). Pediatrics. 135 (2): 331–43. February 2015. doi:10.1542/peds.2014-1729. PMID 25560446. Archived from the original (PDF) on 2019-03-03.
  24. ↑ "Rationale for pertussis booster vaccination throughout life in Europe". The Lancet. Infectious Diseases. 11 (7): 557–70. July 2011. doi:10.1016/S1473-3099(11)70007-X. PMID 21600850. {{cite journal}}: Invalid |display-authors=6 (help)
  25. ↑ "Pneumococcal vaccines for children: a global public health priority". Clinical Microbiology and Infection. 18 Suppl 5 (Suppl 5): 25–36. October 2012. doi:10.1111/j.1469-0691.2012.03938.x. PMID 22862432.
  26. ↑ "Incorporation of a rotavirus vaccine into the national immunisation schedule in the United Kingdom: a review". Expert Opinion on Biological Therapy. 13 (11): 1613–21. November 2013. doi:10.1517/14712598.2013.840285. PMID 24088009.
  27. ↑ "Post-licensure experience with rotavirus vaccination in high and middle income countries; 2006 to 2011". Current Opinion in Virology. 2 (4): 434–42. August 2012. doi:10.1016/j.coviro.2012.05.002. PMID 22749491. Archived from the original on 16 October 2019. Retrieved 5 July 2019.
  28. ↑ "Seasonal influenza and vaccine herd effect". Clinical and Experimental Vaccine Research. 3 (2): 128–32. July 2014. doi:10.7774/cevr.2014.3.2.128. PMC 4083064. PMID 25003085.
  29. ↑ "Reducing HPV-associated cancer globally". Cancer Prevention Research. 5 (1): 18–23. January 2012. doi:10.1158/1940-6207.CAPR-11-0542. PMC 3285475. PMID 22219162.
  30. ↑ "Rome Consensus Conference - statement; human papilloma virus diseases in males". BMC Public Health. 13: 117. February 2013. doi:10.1186/1471-2458-13-117. PMC 3642007. PMID 23391351. {{cite journal}}: Invalid |display-authors=6 (help)CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  31. ↑ "Adolescent and young adult HPV vaccination in Australia: achievements and challenges". Preventive Medicine. 53 Suppl 1 (Suppl 1): S29-35. October 2011. doi:10.1016/j.ypmed.2011.08.015. PMID 21962468.
  32. ↑ Rodpothong, P; Auewarakul, P (2012). "Viral evolution and transmission effectiveness". World Journal of Virology. 1 (5): 131–34. doi:10.5501/wjv.v1.i5.131. PMC 3782273. PMID 24175217.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  33. ↑ Corti, D; Lanzavecchia, A (2013). "Broadly neutralizing antiviral antibodies". Annual Review of Immunology. 31: 705–42. doi:10.1146/annurev-immunol-032712-095916. PMID 23330954.
  34. ↑ Weinberger, D. M.; Malley, R; Lipsitch, M (2011). "Serotype replacement in disease after pneumococcal vaccination". The Lancet. 378 (9807): 1962–73. doi:10.1016/S0140-6736(10)62225-8. PMC 3256741. PMID 21492929.
  35. ↑ McEllistrem, M. C.; Nahm, M. H. (2012). "Novel pneumococcal serotypes 6C and 6D: Anomaly or harbinger". Clinical Infectious Diseases. 55 (10): 1379–86. doi:10.1093/cid/cis691. PMC 3478140. PMID 22903767.
  36. ↑ "The long journey: a brief review of the eradication of rinderpest". Revue Scientifique et Technique. 31 (3): 729–46. December 2012. doi:10.20506/rst.31.3.2157. PMID 23520729.
  37. ↑ "Smallpox: can we still learn from the journey to eradication?". The Indian Journal of Medical Research. 137 (5): 895–9. May 2013. PMC 3734679. PMID 23760373.
  38. ↑ "Social contact networks and disease eradicability under voluntary vaccination". PLOS Computational Biology. 5 (2): e1000280. February 2009. Bibcode:2009PLSCB...5E0280P. doi:10.1371/journal.pcbi.1000280. PMC 2625434. PMID 19197342.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  39. ↑ 39.0 39.1 "Imitation dynamics of vaccination behaviour on social networks" (PDF). Proceedings. Biological Sciences. 278 (1702): 42–9. January 2011. doi:10.1098/rspb.2010.1107. PMC 2992723. PMID 20667876. Archived from the original (PDF) on 4 November 2018. Retrieved 4 November 2018.
  40. ↑ "Vaccine-preventable diseases in Europe: where do we stand?". Expert Review of Vaccines. 13 (8): 979–87. August 2014. doi:10.1586/14760584.2014.933077. PMID 24958075.
  41. ↑ 41.0 41.1 Fukuda E, Tanimoto J (2014). Impact of Stubborn Individuals on a Spread of Infectious Disease under Voluntary Vaccination Policy. Springer. pp. 1–10. ISBN 978-3319133591. Archived from the original on 1 May 2021. Retrieved 30 March 2015.
  42. ↑ Barrett S (2014). "Global Public Goods and International Development". In J. Warren Evans, Robin Davies (eds.). Too Global To Fail: The World Bank at the Intersection of National and Global Public Policy in 2025. World Bank Publications. pp. 13–18. ISBN 978-1464803109.
  43. ↑ "Public trust and vaccine acceptance--international perspectives". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 9 (8): 1774–8. August 2013. doi:10.4161/hv.24961. PMC 3906280. PMID 23733039.
  44. ↑ "Conscious consideration of herd immunity in influenza vaccination decisions". American Journal of Preventive Medicine. 45 (1): 118–121. July 2013. doi:10.1016/j.amepre.2013.02.016. PMC 3694502. PMID 23790997.
  45. ↑ "The rise (and fall?) of parental vaccine hesitancy". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 9 (8): 1755–62. August 2013. doi:10.4161/hv.25085. PMC 3906278. PMID 23744504.
  46. ↑ "The Spread of Bacterial Infection. The Problem of Herd-Immunity". The Journal of Hygiene. 21 (3): 243–9. May 1923. doi:10.1017/s0022172400031478. PMC 2167341. PMID 20474777.
  47. ↑ Hedrich, A. W. (1933). Monthly Estimates of the Child Population Susceptible to Measles, 1900–1931, Baltimore, Md. American Journal of Epidemiology, 17(3), 613–636.
  48. ↑ "The global eradication of smallpox". American Journal of Infection Control. 10 (2): 53–9. May 1982. doi:10.1016/0196-6553(82)90003-7. PMID 7044193.

പുറം കണ്ണികൾ തിരുത്തുക

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=സാമൂഹിക_പ്രതിരോധം&oldid=3775399" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്