വിക്കിപീഡിയ

വു ലിയാൻ-തെഹ്

ഒരു ചൈനീസ് ഡോക്ടറാണ് വു ലിയാൻ-തെഹ് (10 മാർച്ച് 1879 - 21 ജനുവരി 1960). 1910-11 ലെ മഞ്ചൂറിയൻ പ്ലേഗ് ബാധക്കാലത്ത് പൊതുജനാരോഗ്യരംഗത്ത് മഹത്തായ സംഭാവനകൾ നൽകി പ്രശസ്തനായി.

Dr

വു ലിയാൻ-തെഹ്

MA, MD Cantab., LLD
Black and white photograph of Dr Wu Lien teh
വു ലിയാൻ-തെഹ് (ഛായാചിത്രം)
ജനനം(1879-03-10)മാർച്ച് 10, 1879
Penang
മരണംജനുവരി 21, 1960(1960-01-21) (പ്രായം 80)
പെനാംഗ്
മറ്റ് പേരുകൾGoh Lean Tuck, Ng Leen Tuck
വിദ്യാഭ്യാസംEmmanuel College, Cambridge
തൊഴിൽMedical doctor and researcher
സജീവ കാലം1903–1959
അറിയപ്പെടുന്നത്Work on the Manchurian Plague of 1910-11
അറിയപ്പെടുന്ന കൃതി
Plague Fighter: The Autobiography of a Modern Chinese Physician

കേംബ്രിഡ്ജ് സർവകലാശാലയിൽ പഠിച്ച ചൈനീസ് വംശജനായ ആദ്യത്തെ മെഡിക്കൽ വിദ്യാർത്ഥിയായിരുന്നു വു ലിയാൻ-തെഹ്.[1] 1935 ൽ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിനുള്ള നൊബേൽ സമ്മാനത്തിന് നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ട ആദ്യത്തെ മലയൻ വംശജൻ കൂടിയായിരുന്നു അദ്ദേഹം. [2]

ആദ്യകാല ജീവിതവും വിദ്യാഭ്യാസവും തിരുത്തുക

ഗ്രേറ്റ് ബ്രിട്ടനിലെ കോളനികളുടെ ഭാഗമായ പെനാങിലാണ് വു ലിയാൻ-തെഹ് ജനിച്ചത്. പിതാവ് ചൈനയിലെ തായ്‌ഷാനിൽ നിന്നുള്ള കുടിയേറ്റക്കാരനായിരുന്ന സ്വർണ്ണപ്പണിക്കാരനായിരുന്നു [3] [4] അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മയുടെ കുടുംബവും ചൈനയിൽ നിന്നുള്ള ഹക്ക വിഭാഗമായിരുന്നു. [5] വുവിന് നാല് സഹോദരന്മാരും ആറ് സഹോദരിമാരും ഉണ്ടായിരുന്നു. പെനാംഗ് ഫ്രീ സ്കൂളിലായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യകാല വിദ്യാഭ്യാസം.

1894-ൽ രാജ്ഞിയുടെ സ്കോളർഷിപ്പ് നേടിയ വു, കേംബ്രിഡ്ജിലെ ഇമ്മാനുവൽ കോളേജിൽ പ്രവേശനം നേടി. [3] ലഭ്യമായ എല്ലാ സമ്മാനങ്ങളും സ്കോളർഷിപ്പുകളും നേടിയ അദ്ദേഹം ലണ്ടനിലെ സെന്റ് മേരീസ് ഹോസ്പിറ്റൽ, ലിവർപൂൾ സ്കൂൾ ഓഫ് ട്രോപ്പിക്കൽ മെഡിസിൻ ( സർ റൊണാൾഡ് റോസിന് കീഴിൽ), പാസ്ചർ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്, ഹാലെ യൂണിവേഴ്സിറ്റി, സെലങ്കൂർ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് എന്നിവിടങ്ങളിൽ പഠനം തുടർന്നു.

കരിയർ തിരുത്തുക

1903-ൽ ഡോ. വു മെഡിക്കൽ പഠനം പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം സ്ട്രെയിറ്റ് സെറ്റിൽമെന്റിലേക്ക് മടങ്ങി. 1903 സെപ്റ്റംബറിൽ ക്വാലാലംപൂരിലെ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഫോർ മെഡിക്കൽ റിസർച്ചിൽ ആദ്യത്തെ ഗവേഷണ വിദ്യാർത്ഥിയായി ചേർന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അദ്ദേഹത്തിന് ഒരു സ്പെഷ്യലിസ്റ്റ് തസ്തികയും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. അക്കാലത്ത്, ബ്രിട്ടീഷ് കോളനികളിലെ ദ്വിതല മെഡിക്കൽ സംവിധാനത്തിൽ, ബ്രിട്ടീഷ് പൗരന്മാർക്ക് മാത്രമേ പൂർണ്ണ യോഗ്യതയുള്ള മെഡിക്കൽ ഓഫീസർമാരുടെയോ സ്പെഷ്യലിസ്റ്റുകളുടെയോ ഉയർന്ന പദവികൾ വഹിക്കാൻ കഴിയൂ. ആദ്യകാല മെഡിക്കൽ ജീവിതത്തിൽ ബെറി-ബെറി, റൗണ്ട് വേംസ് ( അസ്കരിഡിഡേ ) എന്നിവയിൽ ഗവേഷണം നടത്തി. [5]

ഓപിയത്തിനെതിരേയുള്ള പ്രവർത്തനം തിരുത്തുക

അക്കാലത്തെ സാമൂഹിക പ്രശ്നങ്ങളെക്കുറിച്ച് ശബ്ദമുയർത്തിയ വു, 1900 കളുടെ തുടക്കത്തിൽ, ഡോ. ലിം ബൂൺ കെംഗ്, സോംഗ് ഓങ് സിയാങ് എന്നിവരുമായി ദി സ്ട്രെയിറ്റ്സ് ചൈനീസ് മാഗസിൻ എഡിറ്റുചെയ്യുന്നതിൽ ചേർന്നു. [4] തന്റെ സുഹൃത്തുക്കളോടൊപ്പം വു പെനാങിൽ ആന്റി ഓപിയം അസോസിയേഷൻ സ്ഥാപിച്ചു. 1906 ലെ വസന്തകാലത്ത് രാജ്യവ്യാപകമായി ഓപിയം വിരുദ്ധ സമ്മേളനം സംഘടിപ്പിച്ചു. അതിൽ 3000 ത്തോളം ആളുകൾ പങ്കെടുത്തു. [6] ഇത് ഓപിയം കച്ചവടത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നവരുടെ ശത്രുതയ്ക്ക് കാരണമായി. 1907 ൽ വുവിന്റെ ഡിസ്പെൻസറിയിൽ ഒരു ഔൺസ് ഓപിയം കഷായങ്ങൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനും നിയമവിരുദ്ധമായി കണക്കാക്കുന്നതിനും കാരണമായി.

1907-ൽ ചൈനീസ് സർക്കാർ ചേർന്ന വു, 1908-ൽ ടിയാൻജിൻ ആസ്ഥാനമായുള്ള ആർമി മെഡിക്കൽ കോളേജിന്റെ വൈസ് ഡയറക്ടറായി. [3]

ന്യുമോണിക് പ്ലേഗ് തിരുത്തുക

1910 ലെ ശൈത്യകാലത്ത്, 99.9% ഇരകളെ കൊന്നൊടുക്കിയ ഒരു അജ്ഞാത രോഗത്തെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിക്കാൻ ഹാർബിൻ സന്ദർശിക്കാൻ വൂവിന് വിദേശകാര്യ ഓഫീസായ പെക്കിംഗിൽ നിന്ന് നിർദ്ദേശങ്ങൾ നൽകി. [7] മഞ്ചൂറിയയിലെയും മംഗോളിയയിലെയും വലിയ ന്യൂമോണിക് പ്ലേഗ് പകർച്ചയുടെ തുടക്കമായിരുന്നു ഇത്. 60,000 ൽപ്പരം മനുഷ്യർ ഇതുമൂലം മരണപ്പെട്ടു.[8]

പ്ലേഗ് ബാധിച്ച് മരിച്ച ഒരു ജാപ്പനീസ് യുവതിയെ പോസ്റ്റ്‌മോർട്ടം നടത്താൻ വുവിന് കഴിഞ്ഞു (സാധാരണയായി ചൈനയിൽ ഇത്തരം ടോഗങ്ങൾക്ക് പോസ്റ്റ്‌മോർട്ടം സ്വീകരിച്ചിരുന്നില്ല).[4] [9] പ്ലേഗ് വായുവിലൂടെ പടരുന്നുവെന്ന് പോസ്റ്റ്‌മോർട്ടം വഴി കണ്ടെത്തിയ വു, പടിഞ്ഞാറൻ രാജ്യങ്ങളിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ശസ്ത്രക്രിയാ മാസ്കുകൾ, കൂടുതലായി പഞ്ഞിയുടെ പാളികൾ ചേർത്ത് വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. [10] [11] 1910 അവസാനത്തോടെ, ഡോക്ടർ ലിയാൻ-തെവു രൂപകൽപ്പന ചെയ്തതാണ് എൻ95 മാസ്കിന്റെ‍‍ ആദ്യരൂപം. ഇത് അനുഭവപരിശോധനയിൽ ബാക്ടീരിയകളിൽ നിന്ന് ഉപയോക്താക്കളെ സംരക്ഷിച്ച ആദ്യത്തെ മാസ്കാണ്.[12] വുവിനു പകരമായി വന്ന ഒരു പ്രമുഖ ഫ്രഞ്ച് ഡോക്ടർ ഡോ. മെസ്നി, മാസ്ക് ധരിക്കാൻ വിസമ്മതിക്കുകയും പ്ലേഗ് ബാധിച്ച് ദിവസങ്ങൾക്കകം മരിക്കുകയും ചെയ്തു. പിൽക്കാലത്ത് ഒരു മഹാമാരിക്കാലത്ത്, 60,000 മാസ്കുകളുടെ ഉൽപാദനത്തിനും വിതരണത്തിനും വു മേൽനോട്ടം വഹിച്ചു. ഇതിന് പല പ്രസ്സ് ചിത്രങ്ങളിലും പ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയും വൻ പ്രചാരം ലഭിരക്കുകയും ചെയ്തു.[13]. വു ഒരു ക്വാറന്റൈൻ ആരംഭിക്കുകയും കെട്ടിടങ്ങൾ അണുവിമുക്തമാക്കുകയും പഴയ പ്ലേഗ് ഹോസ്പിറ്റൽ കത്തിച്ച് മാറ്റിസ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. [4] പ്ലേഗ് ബാധിച്ച് മരിച്ചവരെ സംസ്‌കരിക്കാൻ സ്വീകരിച്ച മാർഗ്ഗം വുവിനെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തനാക്കി. നിലം മരവിച്ചതിനാൽ, മരിച്ചവരെ സംസ്‌കരിക്കുക അസാധ്യമായിരുന്നു. മൃതദേഹങ്ങൾ പാരഫിൻ കുതിർത്ത് ചിതയിൽ കത്തിച്ചാൽ മാത്രമേ അവ നീക്കം ചെയ്യാൻ കഴിയൂ. [3] രോഗബാധിതരായ ഈ ആളുകളുടെ ശവസംസ്കാരം പകർച്ചവ്യാധി കുറയുന്നതിന് വഴിത്തിരിവായി. ശവസംസ്കാരം ആരംഭിച്ച് ദിവസങ്ങൾ കഴിഞ്ഞപ്പോൾ, പ്ലേഗ് കുറയാൻ തുടങ്ങി, മാസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ഇത് ഇല്ലാതാക്കി. [14]

1911 ഓഗസ്റ്റിൽ ലണ്ടനിലെ ഇന്റർനാഷണൽ കോൺഗ്രസ് ഓഫ് മെഡിസിനിൽ വു പിന്നീട് ഒരു പ്ലേഗ് ഗവേഷണ പ്രബന്ധം അവതരിപ്പിച്ചു, അത് അതേ മാസം തന്നെ ലാൻസെറ്റിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.

പിന്നീടുള്ള കരിയർ തിരുത്തുക

ചൈനീസ് മെഡിക്കൽ അസോസിയേഷന്റെ (1916-1920) സ്ഥാപക അംഗവും ആദ്യത്തെ പ്രസിഡന്റുമായിരുന്നു. [3] [15]

ചൈനയുടെ വടക്കുകിഴക്കൻ പ്രദേശത്തെ 1920-21 കോളറ പാൻഡെമിക്കിനെ പ്രതിരോധിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾക്ക് വു നേതൃത്വം നൽകി. [4]

1929-ൽ അദ്ദേഹത്തെ പെനാങ്ങിലെ 'നന്യാങ് ക്ലബിന്റെ' ട്രസ്റ്റിയായി ചിയാ ചിയാങ് ലിം, വു ലായ് എച്ച്സി, റോബർട്ട് ലിം ഖോ സെങ്, ലിം ചോങ് ഈംഗ് എന്നിവർ ചേർന്ന് നിയമിച്ചു . ചൈനയിലെ പീപ്പിംഗിലുള്ള 'നന്യാങ് ക്ലബ്' എന്ന പഴയ വീട് വിദേശ ചൈനീസ് സുഹൃത്തുക്കൾക്ക് സൗകര്യപ്രദമായ താമസസൗകര്യം നൽകി. [6]

1930 കളിൽ അദ്ദേഹം ദേശീയ ക്വാറന്റൈൻ സേവനത്തിന്റെ ആദ്യ ഡയറക്ടറായി. [3]

1937-ൽ, ചൈനയുടെ ഭൂരിഭാഗവും ജപ്പാനീസ് അധിനിവേശത്തിനിടയിലും ദേശീയവാദികളുടെ പിൻവാങ്ങലിനിടെയും വു പലായനം ചെയ്തു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാര്യയും മൂന്ന് ആൺമക്കളും ചൈനയിൽ വെച്ച് മരിച്ചിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വീടും പുരാതന ചൈനീസ് മെഡിക്കൽ പുസ്തകങ്ങളുടെ ശേഖരണവും കത്തിനശിച്ചിരുന്നു. 60 വയസ്സായിരുന്നെങ്കിലും ഈ അവസരത്തിൽ, വു മലയയിൽ തിരികെയെത്തി ഇപ്പോഹിൽ ഒരു ജനറൽ പ്രാക്ടീഷണർ ജോലി തുടർന്നു. [16]

ചൈനീസ് ചാരനാണെന്ന് സംശയിച്ച് 1931 നവംബറിൽ വുവിനെ ജാപ്പനീസ് അധികൃതർ തടഞ്ഞുവച്ചു ചോദ്യം ചെയ്തു. ഇടതുപക്ഷ പ്രതിരോധ പോരാളികൾ അദ്ദേഹത്തെ പിടികൂടി മോചനദ്രവ്യം ചെയ്തു. മോചനദ്രവ്യം നൽകിക്കൊണ്ട് ചെറുത്തുനിൽപ്പ് പ്രസ്ഥാനത്തെ പിന്തുണച്ചതിന് ജപ്പാനീസ് അധികൃതർ അദ്ദേഹത്തെ പ്രോസിക്യൂട്ട് ചെയ്തുവെങ്കിലും ഒരു ജാപ്പനീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനെന്ന നിലയിൽ പിന്നീട് സംരക്ഷിച്ചു. [4]

ജോൺസ് ഹോപ്കിൻസ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി, പെക്കിംഗ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി, ഹോങ്കോംഗ് സർവകലാശാല, ടോക്കിയോ സർവകലാശാല എന്നിവ അദ്ദേഹത്തിന് ഓണററി ബിരുദം നൽകി. [3] [4]

മരണവും അനുസ്മരണവും തിരുത്തുക

80 വയസ്സുവരെ വു വൈദ്യശാസ്ത്രമേഖലയിൽ സേവനം ചെയ്തു. തന്റെ 667 പേജുള്ള ആത്മകഥയായ Plague Fighter, the Autobiography of a Modern Chinese Physician പൂർത്തിയാക്കി. [7] 1960 ജനുവരി 21 ന് പെനാങ്ങിലെ വീട്ടിൽ ഹൃദയാഘാതത്തെ തുടർന്ന് അദ്ദേഹം മരിച്ചു. [5]

20,000 പുസ്തകങ്ങളടങ്ങിയ വു ലിയാൻ-തെഹ് ശേഖരം നന്യാങ് സർവകലാശാലയ്ക്ക് വു നൽകിയിരുന്നു, അത് പിന്നീട് സിംഗപ്പൂർ ദേശീയ സർവകലാശാലയുടെ ഭാഗമായി. [5] മലയ സർവകലാശാലയിലെ ആർട്ട് മ്യൂസിയത്തിൽ വുവിന്റെ ചിത്രങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം ഉണ്ട്. [4]

2015 ൽ ഹാർബിൻ മെഡിക്കൽ സർവകലാശാലയിൽ വു ലീൻ-തെഹ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ആരംഭിച്ചു. [9] വൂവിന്റെയും പ്രസിദ്ധീകരണത്തിന്റെ സ്ഥാപക എഡിറ്റർ തോമസ് വക്ലിയുടെയും ബഹുമാനാർത്ഥം 2019 ൽ ലാൻസെറ്റ് ഒരു വാർഷിക വക്ലി-വു ലീൻ തെഹ് സമ്മാനം ആരംഭിച്ചു. [17]

ചൈനയുടെ മെഡിക്കൽ സേവനങ്ങളും മെഡിക്കൽ വിദ്യാഭ്യാസവും നവീകരിച്ച ആദ്യത്തെ വ്യക്തിയായി ഡോ. വു ലിയാൻ-തെഹ് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഹാർബിൻ മെഡിക്കൽ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ വെങ്കല പ്രതിമകൾ പൊതുജനാരോഗ്യം, പ്രതിരോധ വൈദ്യം, മെഡിക്കൽ വിദ്യാഭ്യാസം എന്നിവയ്ക്ക് നൽകിയ സംഭാവനകളെ അനുസ്മരിപ്പിക്കുന്നു. [18]

2019 ലെ കൊറോണ വൈറസ് രോഗം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടപ്പോൾ, വുവിന്റെ സേവനങ്ങൾക്ക് എപ്പിഡെമിയോളജി മേഖലയിൽ സമകാലിക പ്രസക്തിയുണ്ടെന്ന് നിരവധി പണ്ഡിതന്മാർ വാദിച്ചു. [10] [19] [20]

പരാമർശങ്ങൾ തിരുത്തുക

  1. ↑ Wu Lien-Teh, 2014. Plague Fighter: The Autobiography of a Modern Chinese Physician. Penang: Areca Books.
  2. ↑ Wu, Lien-Teh. "The Nomination Database for the Nobel Prize in Physiology or Medicine, 1901-1953".
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 "Obituary: Wu Lien-Teh". The Lancet. Originally published as Volume 1, Issue 7119 (in ഇംഗ്ലീഷ്). 275 (7119): 341. 6 February 1960. doi:10.1016/S0140-6736(60)90277-4. ISSN 0140-6736.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 Lee, Kam Hing; Wong, Danny Tze-ken; Ho, Tak Ming; Ng, Kwan Hoong (2014). "Dr Wu Lien-teh: Modernising post-1911 China's public health service". Singapore Medical Journal. 55 (2): 99–102.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Wu Lien Teh 伍连徳 – Resource Guides". National Library Singapore (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). 26 September 2018. Archived from the original on 2020-03-26. Retrieved 2020-03-26. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; ":4" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു
  6. ↑ 6.0 6.1 Cooray, Francis; Nasution Khoo Salma. Redoutable Reformer: The Life and Times of Cheah Cheang Lim. Areca Books, 2015. ISBN 9789675719202 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; "lifeandtimes" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു
  7. ↑ 7.0 7.1 "Obituary: WU LIEN-TEH, M.D., Sc.D., Litt.D., LL.D., M.P.H". Br Med J (in ഇംഗ്ലീഷ്). 1 (5170): 429–430. 6 February 1960. doi:10.1136/bmj.1.5170.429-f. ISSN 0007-1447.
  8. ↑ Flohr, Carsten (1996). "The Plague Fighter: Wu Lien-teh and the beginning of the Chinese public health system". Annals of Science. 53 (4): 361–380. doi:10.1080/00033799608560822. ISSN 0003-3790. PMID 11613294.
  9. ↑ 9.0 9.1 Ma, Zhongliang; Li, Yanli (2016). "Dr. Wu Lien Teh, plague fighter and father of the Chinese public health system". Protein & Cell. 7 (3): 157–158. doi:10.1007/s13238-015-0238-1. ISSN 1674-800X. PMC 4791421. PMID 26825808.
  10. ↑ 10.0 10.1 Wilson, Mark (2020-03-24). "The untold origin story of the N95 mask". Fast Company (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-03-26.
  11. ↑ Wu, Liande; Wu, Lien-te; Organisation, Health (1926). A Treatise on Pneumonic Plague (in ഇംഗ്ലീഷ്). Berger-Levrault.
  12. ↑ Wilson, Mark (2020-03-24). "The untold origin story of the N95 mask". Fast Company (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-03-27.
  13. ↑ Lynteris, Christos (2018-08-18). "Plague Masks: The Visual Emergence of Anti-Epidemic Personal Protection Equipment". Medical Anthropology. 37 (6): 442–457. doi:10.1080/01459740.2017.1423072. ISSN 0145-9740. PMID 30427733.
  14. ↑ Mates, Lewis H. (2016-04-29). Encyclopedia of Cremation (in ഇംഗ്ലീഷ്). Routledge. pp. 300–301. ISBN 978-1-317-14383-3.
  15. ↑ Courtney, Chris (2018), "The Nature of Disaster in China: The 1931 Central China Flood", Cambridge University Press [ISBN 978-1-108-41777-8]
  16. ↑ W.C.W.N. (20 February 1960). "Obituary: Dr Wu Lien-Teh". The Lancet. Originally published as Volume 1, Issue 7121 (in ഇംഗ്ലീഷ്). 275 (7121): 444. doi:10.1016/S0140-6736(60)90379-2. ISSN 0140-6736.
  17. ↑ Wang, Helena Hui; Lau, Esther; Horton, Richard; Jiang, Baoguo (2019-07-06). "The Wakley–Wu Lien Teh Prize Essay 2019: telling the stories of Chinese doctors". The Lancet (in English). 394 (10192): 11. doi:10.1016/S0140-6736(19)31517-X. ISSN 0140-6736. PMID 31282345.{{cite journal}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  18. ↑ Article in Chinese. "130th memorial of Dr. Wu Lien-the". Archived from the original on 2012-03-24. Retrieved 2011-06-01.
  19. ↑ Wai, Wong Chun (11 February 2020). "Wu Lien-Teh: Malaysia's little-known plague virus fighter". The Star Online. Retrieved 2020-03-26.
  20. ↑ Shih, Toh Han (1 February 2020). "Lessons from Chinese Malaysian plague fighter for Wuhan virus". South China Morning Post (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-03-26.

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് തിരുത്തുക

  • വു ലീൻ-ടെഹ്, 1959. പ്ലേഗ് ഫൈറ്റർ: ഒരു ആധുനിക ചൈനീസ് വൈദ്യന്റെ ആത്മകഥ. കേംബ്രിഡ്ജ്. (വീണ്ടും അച്ചടിക്കുക: അരേക്ക ബുക്സ്. 2014)
  • യാങ്, എസ്. 1988. ഡോ. വു ലിയാൻ-തെയും 1930 കളിൽ ചൈനയുടെ ദേശീയ സമുദ്ര കപ്പൽ സേവനവും. സോങ്‌ഹുവ യി ഷി സാ സി 18: 29-32.
  • വു യു-ലിൻ. 1995. ഡോ. വു ലിയാൻ-ടെയുടെ ഓർമ്മകൾ: പ്ലേഗ് പോരാളി. വേൾഡ് സയന്റിഫിക് പബ് കോ.
  • ഫ്ലോഹർ, കാർസ്റ്റൺ. 1996. പ്ലേഗ് പോരാളി: വു ലിയാൻ-തെഹ്, ചൈനീസ് പൊതുജനാരോഗ്യ സംവിധാനത്തിന്റെ ആരംഭം. അന്നൽസ് ഓഫ് സയൻസ് 53: 361-80
  • ഗംസ, മാർക്ക്. 2006. മഞ്ചൂറിയയിലെ ന്യൂമോണിക് പ്ലേഗിന്റെ പകർച്ചവ്യാധി 1910–1911. പഴയതും നിലവിലുള്ളതും 190: 147-183
  • ലൂയിസ് എച്ച്. മേറ്റ്സ്, 'ലീൻ-ടെഹ്, വു', ഡഗ്ലസ് ഡേവിസിൽ വിത്ത് ലൂയിസ് എച്ച്. [1]
  • പെനാംഗ് ഫ്രീ സ്കൂൾ ആർക്കൈവ് [2]
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=വു_ലിയാൻ-തെഹ്&oldid=3645421" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്