വിക്കിപീഡിയ

മാത്തേരൻ ഹിൽ റെയിൽവേ

ഇന്ത്യയിലെ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ 2 അടി (610 മില്ലിമീറ്റർ) നാരോ-ഗേജ് പൈതൃക തീവണ്ടിപ്പാതയാണ് മാത്തേരൻ ഹിൽ റെയിൽവേ (MHR). ഇത് സെൻട്രൽ റെയിൽവേയുടെ നിയന്ത്രണത്തിലാണ്. 21 കിലോമീറ്റർ (13 മൈൽ) ദൂരം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഈ തീവണ്ടിപ്പാത വനത്തിലൂടെ ഒരു ഇടനാഴി മുറിച്ച് പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ മാതേരനുമായി നെറലിനെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. ഈ തീവണ്ടിപ്പാത യുനെസ്‌കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റുകളുടെ താൽകാലിക പട്ടികയിലാണ് MHR.[4]

മാത്തേരൻ ഹിൽ റെയിൽവേ
MHR train
TerminusMatheran
Commercial operations
Built byAdamjee Peerbhoy
Preserved operations
Operated byCentral Railways
Length21 km
Preserved gauge2 ft (610 mm)
Commercial history
Opened1907
Preservation history
HeadquartersNeral

ചരിത്രം തിരുത്തുക

1901-നും 1907-നും ഇടയിൽ അബ്ദുൾ ഹുസൈൻ ആദംജി പീർഭോയ് നിർമ്മിച്ചതാണ് നെരൽ-മാതേരൻ ലൈറ്റ് റെയിൽവേ. ഇതിന് വേണ്ടിവന്ന 16,00,000 രൂപ ചെലവ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് സർ ആദംജി പീർബോയ് ധനസഹായം ആയി നൽകി.[5] ആദംജി പീർഭോയ് പലപ്പോഴും മാതേരൻ സന്ദർശിക്കുകയും അവിടെയെത്തുന്നത് എളുപ്പമാക്കാൻ ഒരു റെയിൽപ്പാത നിർമ്മിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്തു. 1900-ൽ മാത്തേരൻ ഹിൽ റെയിൽവേയ്‌ക്കായുള്ള പദ്ധതികൾ ഹുസൈൻ രൂപീകരിച്ചു, 1904-ൽ നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ചു. കൺസൾട്ടിംഗ് എഞ്ചിനീയർ എവറാർഡ് കാൽത്രോപ്പായിരുന്നു. 1907-ഓടെ ഈ പാത ഗതാഗതത്തിനായി തുറന്നുകൊടുത്തു. ഇതിന്റെ ട്രാക്കുകൾ യഥാർത്ഥത്തിൽ 30 lb/yd (14.9 kg/m) റെയിലുകളായിരുന്നു, എന്നാൽ 42 lb/yd (20.8 kg/m) റെയിലുകളായി നവീകരിച്ചു. റൂളിംഗ് ഗ്രേഡിയന്റ് 1:20 ആണ് (അഞ്ച് ശതമാനം), ദുഷ്ക്കരമായ വളവുകളിൽ വേഗത 12 km/h (7.5 mph) ആയി പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു.

2005-ലെ വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ നാശനഷ്ടം സംഭവിച്ചതിനാൽ റെയിൽവേ അടച്ചു. 2007 ഏപ്രിലിന് മുമ്പ് വീണ്ടും തുറക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നില്ല. എന്നിരുന്നാലും, അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ പൂർത്തിയാക്കിയ റെയിൽവേയുടെ ആദ്യ ഓട്ടം 2007 മാർച്ച് 5-നായിരുന്നു.[6]ആ വർഷം ഏപ്രിൽ 15 ന് ലൈൻ അതിന്റെ ശതാബ്ദി ആഘോഷിച്ചു. മൺസൂൺ കാലത്ത് (ജൂൺ മുതൽ ഒക്ടോബർ വരെ)[7] ഉരുൾപൊട്ടൽ സാധ്യതയുള്ളതിനാൽ സർവീസ് നിർത്തിവച്ചിരുന്നു. 2012 ലെ മൺസൂൺ സീസണിൽ, സെൻട്രൽ റെയിൽവേ (CR) റെയിൽവേയുടെ എയർ ബ്രേക്കുകൾ പരിശോധിക്കുകയും റെയിൽവേ സുരക്ഷാ കമ്മീഷനിൽ നിന്നുള്ള അനുമതിക്ക് ശേഷം, ആദ്യമായി മൺസൂൺ സമയത്ത് ട്രെയിൻ ഓടിക്കുകയും ചെയ്തു.[8] മൺസൂൺ സർവീസ് സസ്‌പെൻഷൻ ജൂലൈ 15 മുതൽ ഒക്‌ടോബർ 1 വരെ ചുരുക്കാൻ CR പദ്ധതിയിട്ടിരുന്നു.[9]

2012 നവംബറിൽ, CR ഒരു പ്രത്യേക കോച്ച് (സലൂൺ എന്നറിയപ്പെടുന്നു) ലൈനിൽ ഓടുന്ന ട്രെയിനുകളിൽ ചേർത്തു. ട്രെയിനിന് പുറത്ത് നിന്നുള്ള ചിത്രങ്ങൾ കാണിക്കുന്ന സോഫകളും എൽസിഡി സ്ക്രീനുകളും സലൂണുകളിലുണ്ട്. റെയിൽവേ ഉദ്യോഗസ്ഥർക്ക് മാത്രമാണ് സലൂണുകൾ ലഭ്യമായിരുന്നത്.[10][11]

ഓപ്പറേറ്റർ തിരുത്തുക

MHR-ഉം സ്റ്റേഷനുകൾ, ലൈൻ, വാഹനങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള അതിന്റെ ആസ്തികളും ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെതാണ്. അത് റെയിൽവേ മന്ത്രാലയത്തെയാണ് ചുമതലപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. സെൻട്രൽ റെയിൽവേ ദൈനംദിന അറ്റകുറ്റപ്പണികളും മാനേജ്മെന്റും കൂടാതെ നിരവധി പ്രോഗ്രാമുകളും ഡിവിഷനുകളും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു. ഇന്ത്യൻ റെയിൽവേയുടെ വകുപ്പുകൾക്കാണ് അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ നടത്താനുള്ള ചുമതല.

റോളിംഗ് സ്റ്റോക്ക് തിരുത്തുക

സ്റ്റീം ലോക്കോമോട്ടീവുകൾ തിരുത്തുക

 
Steam locomotive on display at the Matheran station

കൺസൾട്ടിംഗ് എഞ്ചിനീയർ എവറാർഡ് കാൾത്രോപ്പ് ഒരു ഫ്ലെക്സിബിൾ വീൽബേസ് നൽകുന്നതിനായി ക്ലിയൻ-ലിൻഡ്നർ ആക്‌സിലുകൾ ഉപയോഗിച്ച് ML ക്ലാസ് 0-6-0T രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌തു. നാലെണ്ണം ഒറെൻസ്റ്റീൻ & കോപ്പൽ വിതരണം ചെയ്തു. 1907-ൽ റെയിൽവേ തുറന്നത് മുതൽ 1982 വരെ ഡീസൽ എഞ്ചിനുകൾ ഉപയോഗിച്ച് അവ ഓടി. 1983 ആയപ്പോഴേക്കും എല്ലാ സ്റ്റീം ലോക്കോമോട്ടീവുകളും ഘട്ടം ഘട്ടമായി നിർത്തലാക്കി. ഡാർജിലിംഗ് ഹിമാലയൻ റെയിൽവേയിൽ നിന്നുള്ള ഒരു ബി-ക്ലാസ് ലോക്കോമോട്ടീവ് (#794) 2001-ൽ സ്റ്റീം ലോക്കോമോട്ടീവുകൾ സാധ്യത പരിശോധിക്കുന്നതിനായി നെറൽ-മാതേരൻ പാതയിലേക്ക് മാറ്റി.[4] ഇത് 2013-ൽ ഓയിൽ ഫയറിംഗിലേക്ക് പരിവർത്തനം ചെയ്യുന്നതിനായി ഗോൾഡൻ റോക്ക് വർക്ക്ഷോപ്പുകളിലേക്ക് അയച്ചു. പിന്നീട് ഉടൻ തന്നെ നെറലിലേക്ക് മടക്കുകയും ചെയ്തു.[12]

MHR No. ISR No. Builder Builder No. Date Location
1 738 O & K 1766 1905 Neral
2 739 O & K 2342 1907 Delhi
3 740 O & K 2343 1907 South Tynedale Railway
4 741 O & K 1767 1905 Matheran
794 Baldwin 44914 1917 Neral

ഡീസൽ ലോക്കോമോട്ടീവുകൾ തിരുത്തുക

 
NDM1A diesel locomotive

ലൈനുകളുടെ കൂടുതൽ വളവുകൾ കാരണം, ഷോർട്ട് വീൽബേസ് ഫോർ-വീൽ ഡീസൽ യൂണിറ്റുകൾ മാത്രമേ ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയൂ; ക്ലാസ് NDM1, NDM6 ലോക്കോമോട്ടീവുകൾ ഉപയോഗത്തിലുണ്ട്. ക്ലാസ് NDM1-ന് രണ്ട് പവർ യൂണിറ്റുകൾ ഉണ്ട്. ഒരു സെൻട്രൽ ക്യാബ് ഉപയോഗിച്ച് വ്യക്തമാക്കിയതും തുടക്കത്തിൽ ജർമ്മൻ ബിൽഡർ ആർൻ ജംഗ് വികസിപ്പിച്ചതുമാണ്. നോൺ-ആർട്ടിക്കുലേറ്റഡ് ക്ലാസ് NDM6 നിർമ്മിച്ചത് ബാംഗ്ലൂർ ബിൽഡർമാരായ SAN ആണ്.

ISR No. Class Builder Builder No. Date Status Notes
400 NDM-1 Indian Railways, Parel Works, Mumbai 2016 Delivered from Parel January 2016 In Neral shed awaiting commissioning, 1 April 2016
500 NDM-1 Jung 12108 1956 Withdrawn Originally No. 700 from Kalka-Shimla Railway
501 NDM-1 Jung 12109 1956; rebuilt at Parel 2002 In service Originally No. 750
502 NDM-1 Jung 12110 1956 Dismantled for repairs at Neral 1 April 2016 Originally No. 751
503 NDM-1 Jung 12111 1956 Withdrawn Originally No. 752
504 NDM-1 Jung 12105 1956 Withdrawn Originally No. 701 from Kalka-Shimla Railway
505 NDM-1 Jung 12107 1956 Withdrawn Originally No. 703 from Kalka-Shimla Railway
506 NDM-1 Jung 12106 1956 Withdrawn Originally No. 702 from Kalka-Shimla Railway
550 NDM-1A Indian Railways, Parel Works, Mumbai 2006 In service On Aman Lodge shuttle 7/3/15
551 NDM-1A Indian Railways, Parel Works, Mumbai 2006 In service On Aman Lodge shuttle 7/3/15
600 NDM6 SAN 559 1997 In service Repairs at Neral 1 April 2016
603 NDM6 SAN 568 1998 In service Recorded on 7 March 2015 on Aman Lodge shuttle

റൂട്ട് തിരുത്തുക

ആരംഭ പോയിന്റ് ആയ നേറൽ മുംബൈയ്ക്ക് സമീപമാണ്. 2 അടി (610 മില്ലിമീറ്റർ) നാരോ-ഗേജ് ലൈൻ ഹർദാൽ കുന്നിന്റെ പടിഞ്ഞാറ് ബ്രോഡ്-ഗേജ് ലൈനിന് സമാന്തരമായി കിഴക്കോട്ട് തിരിഞ്ഞ് മതേരനിലേക്ക് കയറുന്നു. റെയിലും റോഡും ജുമ്മപ്പട്ടിക്ക് സമീപം കണ്ടുമുട്ടുന്നു. ഒരു ചെറിയ വേർപിരിയലിന് ശേഷം ഭേക്ര ഖുദിൽ വീണ്ടും കണ്ടുമുട്ടുന്നു. ഒരു ചെറിയ നിരപ്പിന് ശേഷം, ബാരി പർവതത്തിന് തൊട്ടുമുമ്പ് ഒരു കുത്തനെയുള്ള കയറ്റം ഉണ്ട്. ഇവിടെ ഒരു റിവേഴ്‌സിംഗ് സ്റ്റേഷൻ ഒഴിവാക്കാൻ ഒരു വലിയ കുതിരലാടം നിർമ്മിച്ചു. അതിരിലൂടെ വൺ-കിസ് ടണലിലേക്ക് തിരിയുന്നതിന് മുമ്പ് ലൈന് ചുറ്റും ഒരു മൈലോ അതിൽ കൂടുതലോ വടക്കോട്ട് പോകുന്നു. ആഴത്തിലുള്ള കട്ടിംഗുകളിലൂടെ രണ്ട് സിഗ്-സാഗുകൾ കൂടി പനോരമ പോയിന്റിൽ എത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവശേഷിക്കുന്നു, തുടർന്ന് ലൈൻ സിംപ്‌സൻസ് ടാങ്കിലേക്ക് വളഞ്ഞ് മാത്തേരനിൽ അവസാനിക്കുന്നു. 21 കിലോമീറ്റർ (13 മൈൽ) യാത്ര പൂർത്തിയാക്കാൻ ഏകദേശം രണ്ട് മണിക്കൂർ 20 മിനിറ്റ് എടുക്കും. എന്നിരുന്നാലും ഇത് ഒരു മണിക്കൂർ 30 മിനിറ്റായി കുറയ്ക്കാൻ CR പദ്ധതിയിടുന്നു.

സ്റ്റേഷനുകൾ തിരുത്തുക

  •  
    Neral station
  •  
    Jummapatti station
  •  
    Water Pipe station
  •  
    Aman Lodge station
  •  
    Matheran station

അവലംബം തിരുത്തുക

Notes തിരുത്തുക

  1. ↑ Fernandes, Felix (2011-05-01). "Matheran toy train service disrupted". Mumbai Mirror. Retrieved 8 July 2013.
  2. ↑ Verma, Kalpana (2009-02-09). "Toy train rams into tractor on Matheran-Neral route". Indian Express. Retrieved 8 July 2013.
  3. ↑ Mehta, Manthan K (2013-06-30). "Central Railway to run shuttle service between Aman Lodge and Matheran in monsoon". The Times of India. Retrieved 8 July 2013.
  4. ↑ 4.0 4.1 "It's train, It's toy, It's beautiful commute". 2 October 2012. Retrieved 6 March 2016.
  5. ↑ See inscription at Commons image.
  6. ↑ "Uphill Journey Resumes". 5 March 2007. Archived from the original on 25 May 2012. Retrieved 6 March 2016.
  7. ↑ "Central Railway seeks fresh nod to run Matheran toy train in rains – The Times of India". The Times of India. 21 September 2012. Retrieved 6 March 2016.
  8. ↑ "Matheran train ran in rains after 100 years | Latest News & Updates at Daily News & Analysis". dna (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2016-03-08.
  9. ↑ "Aman Lodge–Matheran Station toy trains start today – Indian Express". www.indianexpress.com. Retrieved 2016-03-08.
  10. ↑ "CR makes uphill task enjoyable – Indian Express". www.indianexpress.com. Retrieved 2016-03-08.
  11. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 6 October 2014. Retrieved 2014-01-07.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  12. ↑ Verma, Kalpana (2013-06-03). "Steam locomotive set to return on Neral–Matheran route". The Indian EXPRESS. Retrieved 2 May 2016.

ഗ്രന്ഥസൂചിക തിരുത്തുക

  • Wallace, Richard (2021). "Chapter 6: The Matheran Light Railway". Hill Railways of the Indian Subcontinent. Ramsbury, Marlborough, UK: The Crowood Press. pp. 147–164. ISBN 9781785008085.

പുറംകണ്ണികൾ തിരുത്തുക

 
Matheran Hill Railway എന്ന വിഷയവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചിത്രങ്ങൾ വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിലുണ്ട്.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മാത്തേരൻ_ഹിൽ_റെയിൽവേ&oldid=3709546" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്