ബുർസാ
ബുർസാ (തുർക്കിഷ്: Bursa, പുരാതന ഗ്രീക്ക്: Προύσα, ലാറ്റിൻ: Prusa), വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ തുർക്കിയിലെ ഒരു നഗരവും ബുർസാ പ്രവിശ്യയുടെ ഭരണ കേന്ദ്രവുമാണ്. തുർക്കിയിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള നാലാമത്തെ നഗരവും മർമര മേഖലയിലെ രണ്ടാമത്തെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള നഗരവുമാണ് ബുർസാ. രാജ്യത്തെ വ്യാവസായിക കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നാണ് ബുർസാ. തുർക്കിയുടെ ഓട്ടോമോറ്റീവ് ഉത്പാദനത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ബുർസായിലാണ് നടക്കുന്നത്.
Bursa | ||
|---|---|---|
 Clockwise from top left: Grand Mosque, Maksem, Irgandı Bridge, Kozahan | ||
| ||
  Bursa Location of Bursa within the Region of Marmara  Bursa Location of Bursa within Turkey | ||
| Coordinates: 40°11′N 29°03′E / 40.183°N 29.050°E | ||
| Country |  തുർക്കി | |
| Region | Marmara | |
| Province | Bursa | |
| • Mayor | Alinur Aktaş (AKP) | |
| • City | 1,036 ച.കി.മീ.(400 ച മൈ) | |
| ഉയരം | 100 മീ(300 അടി) | |
(2020)[1] | ||
| • ജനസാന്ദ്രത | 293.2/ച.കി.മീ.(759/ച മൈ) | |
| • നഗരപ്രദേശം | 3,101,833 | |
| സമയമേഖല | UTC+3 (TRT) | |
| Postal code | 16000 | |
| ഏരിയ കോഡ് | (+90) 224 | |
| Licence plate | 16 | |
| വെബ്സൈറ്റ് | www.bursa.bel.tr | |
| Official name | Bursa and Cumalıkızık: the Birth of the Ottoman Empire | |
| Type | Cultural | |
| Criteria | i, ii, iv, vi | |
| Designated | 2014 (38th session) | |
| Reference no. | 1452 | |
| State Party | തുർക്കി | |
| Region | Europe | |
ബുർസാ (ഓട്ടോമൻ ടർക്കിഷ്: بُروسه ), 1335 നും 1363 നും ഇടയിൽ ഓട്ടോമൻ സ്റ്റേറ്റിന്റെ ആദ്യത്തെ പ്രധാന, രണ്ടാമത്തെ മൊത്തത്തിലുള്ള തലസ്ഥാനമായിരുന്നു ഇത്. നഗരത്തെ ഹുഡാവെൻഡിഗാർ(خداوندگار , പേർഷ്യനിൽ നിന്നുള്ള പേര്, ഓട്ടോമൻ ടർക്കിഷ് ഭാഷയിൽ "ദൈവത്തിന്റെ ദാനം" എന്നർത്ഥം) (Hüdavendigar) എന്നാണ് വിളിച്ചിരുന്നത്. നഗരത്തിനടുത്തുള്ള ഉലുഡാഗ് പർവ്വതം, പുരാതന മൈസിയൻ ഒളിമ്പസ്,(Mount Uludağ), വളരെ പ്രസിദ്ധമാണ്.
ചരിത്രം തിരുത്തുക
ബുർസായുടെ നിലവിലെ സ്ഥലത്തിനടുത്തുള്ള ആദ്യത്തെ മനുഷ്യവാസ കേന്ദ്രം ബി.സി 5200 ഓടെ ഇലിപിനാർ ഹൊയുഗു (Ilıpınar Höyüğü) യിലായിരുന്നു. [2] അതിനുശേഷം വന്ന പുരാതന ഗ്രീക്ക് നഗരമായ സിയസ്, ബിസി 202 ൽ, മാസിഡോണിലെ ഫിലിപ്പ് അഞ്ചാമൻ, ബിഥീനിയയിലെ രാജാവായ, പ്രുസിയാസ് ഒന്നാമന് നൽകി. പ്രൂസിയാസ് നഗരം പുനർനിർമിക്കുകയും അതിനെ പ്രൂസ എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു (പുരാതന ഗ്രീക്ക്: Προῦσα; ചിലപ്പോൾ പ്രസ്സ എന്ന് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെടുന്നു). 128 വർഷത്തെ ബിഥീനിയൻ ഭരണത്തിന് ശേഷം, ബിഥിനിയയിലെ അവസാന രാജാവായിരുന്ന നിക്കോമെഡിസ് നാലാമൻ ബി.സി 74 ൽ രാജ്യം മുഴുവൻ റോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിന് നൽകി. 1326 ൽ ബൈസന്റൈനിൽ നിന്ന് പിടിച്ചെടുത്തതിനുശേഷം ബുർസാ (ഗ്രീക്ക് "പ്രൂസ" യിൽ നിന്ന്) ആദ്യകാല ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ആദ്യത്തെ പ്രധാന തലസ്ഥാന നഗരമായി. തൽഫലമായി, പതിനാലാം നൂറ്റാണ്ടിലുടനീളം നഗരം ഗണ്യമായ അളവിൽ നഗരവളർച്ചയ്ക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. ഈസ്റ്റ് ത്രേസിലെ എഡിർ‌നെ,Edirne (അഡ്രിയാനോപ്പിൾ) കീഴടക്കിയ ശേഷം, ഓട്ടോമൻ‌മാർ 1363 ൽ എഡിർ‌നെ പുതിയ തലസ്ഥാന നഗരമാക്കി മാറ്റി, പക്ഷേ ബുർസാ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൽ ആത്മീയവും വാണിജ്യപരവുമായ പ്രാധാന്യം നിലനിർത്തി. [3] ഓട്ടോമൻ സുൽത്താൻ ബയേസിഡ് I 1390 നും 1395 നും ഇടയിൽ ബുർസായിൽ ബയേസിഡ് കുല്ലിയേസി (Bayezid Külliyesi)(ബയേസിഡ് I ജീവശാസ്ത്ര സമുച്ചയം) നിർമ്മിച്ചു. [4]1396 നും 1400 നും ഇടയിൽ ഉലു കാമി (ഗ്രാൻഡ് മോസ്ക്) നിർമ്മിച്ചു.[5] 1402 ൽ അങ്കാറ യുദ്ധത്തിൽ തിമൂർ സേന ബയേസിഡിനെ പരാജയപ്പെടുത്തിയ ശേഷം, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചെറുമകനായ മുഹമ്മദ് സുൽത്താൻ മിർസ നഗരം കൊള്ളയടിക്കുകയും കത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇതൊക്കെയാണെങ്കിലും, 1453 ൽ മെഹ്മദ് രണ്ടാമൻ കോൺസ്റ്റാന്റിനോപ്പിളിനെ കീഴടക്കുന്നതുവരെ ബുർസാ, സാമ്രാജ്യത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഭരണ-വാണിജ്യ കേന്ദ്രമായി തുടർന്നു.
ഓട്ടോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ, ബുർസാ മിക്ക രാജകീയ സിൽക്ക് ഉൽ‌പന്നങ്ങളുടെയും ഉറവിടമായി തുടർന്നു. പ്രാദേശിക സിൽക്ക് ഉൽ‌പാദനത്തെ മാറ്റിനിർത്തിയാൽ, ഇറാനിൽ നിന്നും ഇടയ്ക്കിടെ ചൈനയിൽ നിന്നും അസംസ്കൃത സിൽക്ക് ഇറക്കുമതി ചെയ്തു, പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ട് വരെ ഓട്ടോമൻ കൊട്ടാരങ്ങൾക്കായി കഫ്താനുകൾ, തലയിണകൾ, എംബ്രോയിഡറി, മറ്റ് സിൽക്ക് ഉൽ‌പന്നങ്ങൾ എന്നിവയുടെ പ്രധാന ഉൽ‌പാദന കേന്ദ്രമായിരുന്നു നഗരം.
1923 ൽ തുർക്കി റിപ്പബ്ലിക്ക് സ്ഥാപിതമായതിനെത്തുടർന്ന് ബുർസാ, രാജ്യത്തെ വ്യവസായ കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നായി മാറി. നഗരത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന് ശേഷം ജനസംഖ്യാ വർധനയും തുർക്കിയിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള നാലാമത്തെ നഗരമായി ബുർസാ മാറി.
പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിലും ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിലും യൂറോപ്പിലെ ഓട്ടോമൻ പ്രദേശങ്ങൾ നഷ്ടപ്പെട്ടപ്പോൾ ബാൽക്കനിൽ നിന്ന് അനറ്റോലിയയിലേക്ക് കുടിയേറിയ വിവിധ വംശീയ പശ്ചാത്തലങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള അഭയാർഥികളുടെ പ്രധാന കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഈ നഗരം. 1940 നും 1990 നും ഇടയിൽ പീപ്പിൾസ് റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് ബൾഗേറിയ 1,50,000 ബൾഗേറിയൻ തുർക്കികളെ തുർക്കിയിലേക്ക് രാജ്യത്തുന്നിന്ന് പുറത്താക്കിയപ്പോൾ ബാൽക്കൻ തുർക്കികളുടെ ഏറ്റവും പുതിയ തുർക്കിയിലേക്കുള്ള വരവ് നടന്നു. [6] ഈ 1,50,000 ബൾഗേറിയൻ തുർക്കി അഭയാർഥികളിൽ മൂന്നിലൊന്ന് പേരും ഒടുവിൽ ബുർസായിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കി. 1980 നും 2000 നും ഇടയിൽ പുതിയ വ്യാവസായിക മേഖലകൾ നിർമ്മിച്ചതോടെ തുർക്കിയിലെ കിഴക്കൻ പ്രവിശ്യകളിൽ നിന്ന് ധാരാളം ആളുകൾ വന്ന് ബർസയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കി.
ഭൂമിശാസ്ത്രം തിരുത്തുക
തെക്കൻ മർമാര മേഖലയിലെ നിലുഫർ നദിയുടെ (Nilüfer River) തീരത്ത് ഉലുദാഗ് പർവതത്തിന്റെ (ക്ലാസിക്കൽ പുരാതന കാലത്തെ മൈസിയൻ ഒളിമ്പസ് എന്നറിയപ്പെടുന്നു) വടക്കുപടിഞ്ഞാറൻ ചരിവുകളിൽ ബുർസാ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ഇത് ബുർസാ പ്രവിശ്യയുടെ തലസ്ഥാന നഗരമാണ്.
വടക്ക് മർമാര കടലും യലോവയും; വടക്കുകിഴക്കായി കൊക്കെയ്‌ലിയും സകറിയയും; കിഴക്ക് ബിലേസിക്; തെക്ക് കുതാഹ്യയും ബാലകേഷീറും.
കാലാവസ്ഥ തിരുത്തുക
കോപ്പൻ വർഗ്ഗീകരണത്തിന് കീഴിൽ ബുർസായ്ക്ക് മെഡിറ്ററേനിയൻ കാലാവസ്ഥയാണുള്ളത് (Köppen climate classification: Csa). നഗരത്തിൽ ചൂടുള്ള വരണ്ട വേനൽക്കാലം ജൂൺ മുതൽ സെപ്റ്റംബർ വരെ നീണ്ടുനിൽക്കും. ശൈത്യകാലം തണുപ്പും നനവുള്ളതുമാണ്, ഏറ്റവും കൂടുതൽ മഴയും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. മഞ്ഞ് വീഴ്ച ഉണ്ടാകാം, അത് ഒന്നോ രണ്ടോ ആഴ്ച നീണ്ടുനിൽക്കും. വായു മലിനീകരണം ബുർസായിലെ ഒരു വിട്ടുമാറാത്ത പ്രശ്നമാണ്.
സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ തിരുത്തുക
തുർക്കി ഓട്ടോമോട്ടീവ് വ്യവസായത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഉൽ‌പാദന കേന്ദ്രമാണ് ബർസ. മോട്ടോർ വാഹന നിർമാതാക്കളായ ഫിയറ്റ്, റിനോൾട്ട്, കർസൻ, ഓട്ടോമോട്ടീവ് പാർട്സ് നിർമ്മാതാക്കളായ ബോഷ്, മക്കോ, വലിയോ, ജോൺസൺ കൺട്രോൾസ്, ഡെൽഫി എന്നിവരുടെ ഫാക്ടറികൾ നഗരത്തിൽ പതിറ്റാണ്ടുകളായി സജീവമാണ്. തുണിത്തരങ്ങളും ഭക്ഷ്യ വ്യവസായങ്ങളും ഒരുപോലെ ശക്തമാണ്, കൊക്കക്കോള, പെപ്സി കോള, മറ്റ് പാനീയ ബ്രാൻഡുകൾ, അതുപോലെ തന്നെ പുതിയതും ടിന്നിലടച്ചതുമായ ഭക്ഷ്യ വ്യവസായങ്ങൾ (canned food industries) എന്നിവ നഗരത്തിന്റെ സംഘടിത വ്യാവസായിക മേഖലകളിൽ ഉണ്ട്. ബുർസാ ഗണ്യമായ അളവിൽ പാൽ ഉൽപന്നങ്ങളും ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്നു.
പരമ്പരാഗതമായി, ലാഭകരമായ സിൽക്ക് റോഡിന്റെ കാലഘട്ടത്തിൽ ബൈസന്റൈനിലെയും പിന്നീട് ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യങ്ങളിലെയും ഏറ്റവും വലിയ പട്ടു വ്യാപാര കേന്ദ്രമായി ബർസ പ്രസിദ്ധമായിരുന്നു. തുർക്കിയിലെ തുണിത്തരങ്ങളുടെ പ്രധാന കേന്ദ്രമാണ് ഈ നഗരം,ബുർസാ ഇന്റർനാഷണൽ ടെക്‌സ്റ്റൈൽസ് ആന്റ് ട്രേഡ് സെന്റർ (ബുർസാ ഉലുസ്ലററാസി ടെക്സതിൽ വെ ടിക്കാറെത് മെർക്കെസി, Bursa Uluslararası Tekstil ve Ticaret Merkezi, അഥവാ BUTTIM).
ഫലഭൂയിഷ്ഠമായ മണ്ണിനും കാർഷിക പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കും ബുർസാ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു, നഗരത്തിന്റെ കനത്ത വ്യാവസായികവൽക്കരണം കാരണം അടുത്ത ദശകങ്ങളിൽ ഇത് കുറഞ്ഞു.
ടൂറിസത്തിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രമാണ് ബുർസാ. തുർക്കിയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ സ്കീയിംഗ് റിസോർട്ടുകളിലൊന്ന് നഗരത്തിന് തൊട്ടടുത്തുള്ള മൗണ്ട് ഉലുദാഗിലാണ്.
പ്രധാന കാഴ്ചകൾ തിരുത്തുക
ഉലു ജാമി (ഗ്രാൻഡ് മോസ്ക്) തിരുത്തുക
സെൽ‌ജുക് വാസ്തുവിദ്യയിൽ നിന്നുള്ള നിരവധി ഘടകങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ബർസയിലെ ഏറ്റവും വലിയ പള്ളിയും ആദ്യകാല ഓട്ടോമൻ വാസ്തുവിദ്യയുടെ ഒരു അടയാളവുമാണ് ഉലു ജാമി. 1396–1400 ൽ വാസ്തുശില്പിയായ അലി നെക്കാർ ആണ് പള്ളി രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത് പണിതത്. പള്ളിയിൽ രണ്ട് മിനാരങ്ങളുണ്ട്. അക്കാലത്തെ പ്രശസ്ത കാലിഗ്രാഫർമാർ എഴുതിയ 192 സ്മാരക മതിൽ ലിഖിതങ്ങൾ പള്ളിക്കുള്ളിൽ ഉണ്ട്.
തിരശ്ചീനമായി വിശാലവും മങ്ങിയതുമായ ഇന്റീരിയർ സമാധാനപരവും ധ്യാനാത്മകവുമായി അനുഭവപ്പെടുന്നതിന് രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌തിരിക്കുന്നു.
ബർസയിലെ പ്രശസ്തമായ സ്ഥലങ്ങൾ തിരുത്തുക
ബുർസായിലും പരിസരത്തും പ്രശസ്തമായ സ്ഥലങ്ങളുടെ ഒരു ഹ്രസ്വ പട്ടിക ചുവടെ അവതരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു
പള്ളികൾ തിരുത്തുക
- ബുർസാ ഗ്രാൻഡ് മോസ്ക്
- യെഷിൽ മോസ്ക്
- ബയേസിദ് I മോസ്ക്
- മുറാഡിയെ പള്ളി
- എമിർ സുൽത്താൻ പള്ളി
- ഓർഹാൻ ഗാസി പള്ളി
- ഹുദവെൻഡിഗർ പള്ളി
- കൊച സിനാൻ പാഷാ പള്ളി
- ഇഷക് പാഷാ പള്ളി
- കാരചെബെ ഗ്രാൻഡ് മോസ്ക്
- കരാബാഷ്-ഇ-വേലി സാംസ്കാരിക കേന്ദ്രം
- സോമുൻചു ബാബ പള്ളി
- ഉഫ്പതാടെ തെക്കേസി പള്ളി
ബസാറുകൾ തിരുത്തുക
- യിൽദിറിം ബസാർ
- കോസ ഹാൻ
- പിറിഞ്ച് ഹാൻ
- ഐപെക് ഹാൻ
ചരിത്രപരമായ മറ്റ് സ്മാരകങ്ങൾ തിരുത്തുക
- ബർസ കാസിൽ
- ഇർഗാൻഡി പാലം
- ഇൻകായ സൈകാമോർ, (İnkaya Sycamore), വളരെ വലുതും ആകർഷകവുമായ 600 വർഷം പഴക്കമുള്ള വൃക്ഷം.
.jpg)
.jpg)
അവലംബം തിരുത്തുക
- ↑ "Turkey: Major cities and provinces". citypopulation.de. Retrieved 2020-12-13.
- ↑ The Ilipinar excavations. J. J. Roodenberg, L. C. Thissen, Songül Alpaslan Roodenberg. [Istanbul]: Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut te İstanbul. 1995-. ISBN 90-6258-073-4. OCLC 33330972.
{{cite book}}: Check date values in:|date=(help)CS1 maint: others (link) - ↑ "Bursa Otelleri - Otel Fiyatları | Otelcenneti.com". Archived from the original on 2021-05-01. Retrieved 2021-05-01.
- ↑ "Bayezid I Complex". 2011-05-25. Archived from the original on 2011-05-25. Retrieved 2021-05-01.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "Great Mosque of Bursa". 2011-09-19. Archived from the original on 2011-09-19. Retrieved 2021-05-01.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. "Recalling the fate of Bulgaria's Turkish minority | DW | 24.12.2014" (in ബ്രിട്ടീഷ് ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-05-01.
പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ തിരുത്തുക
വിക്കിയാത്രയിൽ (Wikivoyage) ബുർസാനെ കുറിച്ച് എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. (ഭാഷ, ഇംഗ്ലീഷ്)
ബുർസാ മെട്രോപൊളിറ്റൻ മുനിസിപാലിറ്റി
|
തുർക്കിയുടെ ഭൂമിശാസ്ത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക. |