പുനരനുകരണസിദ്ധാന്തം

പരിണാമജീവശാസ്ത്രത്തിൽ ഏറെക്കാലം വിശ്വസിക്കപ്പെട്ടിരുന്നതും ചർച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരുന്നതുമായ ഒരു പ്രധാന സിദ്ധാന്തമാണു് പുനരനുകരണസിദ്ധാന്തം (Recapitulation theory). ഭ്രൂണപരിണാമം ജനിതകപരിണാമത്തെ ഓരോ ഘട്ടത്തിലും അനുകരിക്കുന്നു ("Ontogeny recapitulates phylogeny") എന്ന അനുമാനമാണു് ഈ സിദ്ധാന്തത്തിന്റെ കാതൽ. ജീവശാസ്ത്രത്തിനുപുറമേ ഭാഷാ ഉല്പത്തിശാസ്ത്രം, നരവംശശാസ്ത്രം, വിദ്യാഭ്യാസതത്ത്വവിചാരം (education theory), വികാസമനഃശാസ്ത്രം(developmental psychology) തുടങ്ങിയ മേഖലകളിലും പുനരനുകരണ ചിന്താഗതിയ്ക്കു് പല കാലഘട്ടങ്ങളിലും പല തലങ്ങളിലുമായി വേരോട്ടമുണ്ടായിട്ടുണ്ടു്. എന്നാൽ പരിണാമശാസ്ത്രത്തിൽ ഇപ്പോൾ ഈ സിദ്ധാന്തം അതിന്റെ മൂലരൂപത്തിൽ ഏറെക്കുറെ നിരാകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടു്.

4 ആഴ്ച്ചയും 6 ആഴ്ച്ചയും വീതം പ്രായമുള്ള നായയുടേയും മനുഷ്യന്റേയും ഗർഭസ്ഥശിശുക്കൾ. നാലാമത്തെ ആഴ്ച്ചയിൽ ഒരേ പോലിരിക്കുന്ന ഇവ ആറാമത്തെ ആഴ്ച്ചയോടെ അന്യോന്യം വ്യത്യസ്തമാകുന്നു. താഴെ, പരസ്പരം സാമ്യമുള്ള, ആറാഴ്ച്ച പ്രായമുള്ള കടലാമയുടേയും എട്ടു ദിവസം പ്രായമുള്ള കോഴിക്കുഞ്ഞിന്റേയും ഭൂണങ്ങൾ. പരിണാമസിദ്ധാന്തത്തിന്റെ അസന്നിഗ്ദമായ തെളിവുകളായി 1868-ൽ ഹേയ്ക്കെൽ അവതരിപ്പിച്ച ഈ ചിത്രങ്ങൾ കൃത്യമായിരുന്നില്ല എന്നു് ഇപ്പോൾ പരിഗണിച്ചുവരുന്നു.

'ജീവജാലങ്ങളുടെ പൊതു രൂപാന്തരതത്വം" എന്ന ഹേയ്ക്കെലിന്റെ ഗ്രന്ഥത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരു ചിത്രം: "ജീവികളുടെ സവർഗ്ഗശാഖാവൃക്ഷം"

ജർമ്മൻ ജീവശാസ്ത്രജ്ഞനായിരുന്ന ഏൺസ്റ്റ് ഹേയ്ക്കെൽ ആയിരുന്നു പുനരനുകരണസിദ്ധാന്തത്തിന്റെ ഏറ്റവും മികച്ച പ്രണേതാവും പ്രചാരകനും. ജീവശാസ്ത്രപഠനത്തിൽ ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത ഒരുപാധിയായ ജീവജാതി വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഏൺസ്റ്റ് ഹേയ്ക്കെൽ പുനരനുകരണസിദ്ധാന്തത്തിന്റെ പരികൽപ്പന സമൃദ്ധമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.